بازار؛ گروه صنعت: شتاب دهنده هاردتک به عنوان یکی از زیر مجموعه های شرکت دانش بنیان برکت معرفی می شود که فعالیت رسمی خود را از سال ۱۳۹۷ با دو حوزه تخصصی سخت افزار سلامت و اینترنت اشیا آغاز کرده است. این شرکت تاکنون کار شتاب دهی حدود ۳۰ استارتاپ را انجام داده که در حوزه های پهبادی، هوا و فضا، روباتیک، تجهیزات پزشکی، حوزه های مربوط به تولیدات مکانیکی، انتقال حرارت و غیره فعالیت دارند.
امسال نیز شتاب دهنده هاردتک با توجه به مزین شدن سال ۱۴۰۱ به نام «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرینی» برنامه دارد از حدود ۱۰ شرکت دانش بنیان دیگر که نیاز به سرمایه گذاری را دارند حمایت کند. در این راستا محمدرضا رازقی، مدیرعامل شتاب دهنده سخت افزاری هاردتک در گفت و گو با بازار توضیح می دهد.
* به عنوان یکی از شتاب دهنده های همکار با مجموعه دانش بنیان برکت بفرمایید امسال برنامه ای پذیرش مجموعه های دانش بنیان جدید دارید؟
بر اساس هدف گذاری که در مجموعه هاردتک انجام داده ایم قرار است هر سال در حدود هشت تا ۱۰ گروه دانش بنیان جدید سرمایه گذاری انجام دهیم. برای این تعداد نیز از نظر رقم سرمایه گذاری از ابتدا برنامه این بوده که در دو دوره سرمایه گذاری ابتدا بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان بر روی هر گروه سرمایه گذاری داشته باشیم و به شرط اینکه موفق شدند این عدد را با همکاری سایر سرمایه گذارها به حدود ۵۰۰ میلیون تومان افزایش دهیم. البته در نمونه های خاص این عدد تا یک میلیارد تومان نیز با مشارکت سایر سرمایه گذارانی که در ارتباط با آن ها هستیم افزایش یافته است.
در واقع محدودیتی که داریم بیشتر مرتبط با محل شتاب دهنده است که بیشتر از این اجازه مشارکت بر روی تیم ها و کمک کردن به آن ها را نمی دهد، منتهی از طرف دیگر برنامه این را داریم که بتوانیم حمایت هایمان را تنوع بدهیم؛ یعنی در حمایت یا مشارکت تنوعی به خصوص برای شرکت هایی که تولیدی هستند ایجاد کنیم تا بتوانیم از جنس کمک در سرمایه گردش تولید و یا تامین های مالی مبتنی بر قرارداد ها تنوع بیشتری در مدل های سرمایه گذاری و حجم سرمایه گذاری داشته باشیم.
در گذشته عمده کاری که انجام می دادیم سرمایه گذاری در ازای سهام بود، بنابراین اکنون می خواهیم نحوه سرمایه گذاری را در قبال بخشی از درآمد یا سود توسعه دهیم
* اشاره کردید که برنامه دارید در نحوه سرمایه گذاری هایی که انجام می دهید تنوع دهید، در این خصوص می توانید بیشتر توضیح بدهید که این تنوع به چه شکل است؟
در گذشته عمده کاری که انجام می دادیم سرمایه گذاری در ازای سهام بود، بنابراین اکنون می خواهیم نحوه سرمایه گذاری را در قبال بخشی از درآمد یا سود توسعه دهیم. بنابراین در ازای موارد و شاخص های مشخصی در تولید، همچون ظرفیت تولید مشخص، به ازای افزایش ظرفیت تولید یا قرارداد سرمایه گذاری انجام بگیرد. بنابراین بیشتر سرمایه گذاری ها کوتاه مدت انجام می گیرد تا بتواند به رشد تیم های تولیدی کمک کند.
* نحوه ارزیابی مجموعه ها به چه شکلی انجام می گیرد تا مطمئن شوید این سرمایه گذاری که انجام می دهید بر حسب رویا سازی افراد نیست و مسیری که ترسیم کرده اند به موفقیت نزدیک است؟ همچنین چه تضمینی از آن ها می خواهید؟
کمیته سرمایه گذاری بر روی گروه ها تحقیق می کند و نحوه سرمایه گذاری به این شکل نیست که مبلغی را به گروه ها اختصاص دهیم و بعد آن ها را رها کنیم. متقاضیان ابتدا باید در فضای شتاب دهنده مستقر شوند.
بنابراین نمی توانند سرمایه را بگیرند و به بیرون از مجموعه بروند. بعد از آن نیز سیری از نظر زمانی و هزینه ای داریم که گام به گام جلو برویم و بر اساس پیشرفت نیز سرمایه را به مرور دریافت می کنند.
* با توجه به پروسه زمان بر بودن فعالیت های استارتاپی و دانش بنیان، بفرمایید مرحله شتاب دهی چقدر زمان می برد؟
مرحله شتاب دهی حداکثر یک سال است، حالا با دوره شتاب دهی و پسا شتاب دهی که داریم اغلب گروه ها می توانند این دوره تا یک و نیم سال هم ادامه دهند.
تاکنون برای نزدیک به ۳۰ گروه شتاب دهی انجام داده ایم که در مدل های مختلف و زمان بندی طی پنج سال این اتفاق افتاده است و نیمی از گروه ها همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند
* اشاره کردید در سال ۱۴۰۱ برنامه دارید شتاب دهی حداکثر ۱۰ مجموعه را انجام دهید، بفرمایید از ابتدای فعالیت هاردتک تاکنون بر روی چه تعداد شرکت سرمایه گذاری انجام داده اید؟
تاکنون برای نزدیک به ۳۰ گروه شتاب دهی انجام داده ایم که در مدل های مختلف و زمان بندی طی پنج سال این اتفاق افتاده که نصف این گروه ها شکست خورده است. در مورد گروه های دیگر هم باید دید موفقیت از چه جنبه ای است؟ یک سری مجموعه هستند که وضعیت خوبی دارند و ادامه می دهند اما در مقابل یک سری مجموعه دیگر هم هستند که در شرایط متوسطی قرار دارند. بنابراین میزان موفقیت به آن معنایی که بگوییم بازده اقتصادی برای شتاب دهنده داشته اند، نیست.
* از ابتدای فعالیت شتاب دهنده هاردتک، شاهد فعالیت موفق مجموعه هایی در زمینه تولید پهباد نظارتی تا درمان نازایی بوده ایم، بفرمایید دستاورد این مجموعه در سال ۱۴۰۰ چه بوده است؟
هنوز برای دستاورد مجموعه هاردتک در سال ۱۴۰۰ باید صبر کنیم تا پروژه هایی که شتاب دهی آن ها را انجام داده ایم به نتیجه برسد اما یکی از جاهایی که سال گذشته با سرمایه گذاری مشترک شتاب دهنده و موسسه دانش بنیان برکت شکل گرفته کارگاه میکسومکانیک است که تا دو سال دیگر نتایج آن را خواهیم دید. کارگاه با کار ساعت سازی شروع کرده و بعد از آن قرار است به موضوعات های تک تر ورود کند.
متاسفانه کار تیمی و تیمی کار کردن را بلد نیستیم و به خاطر همین خیلی زود تیم ها از هم می پاشند و تبدیل به فرد می شوند
* خیلی از اوقات می شنویم گروه هایی با ایده های ناب شکل می گیرد اما از مرحله شروع فعالیت تا استقلال، اعضا درست در زمانی که به موفقیت نزدیک شده اند نا امید شده و گروه متلاشی می شود، چه توصیه ای به افرادی که تازه می خواهند به این حوزه ورود کنند یا کمی دلسرد شده اند دارید؟
بر اساس تجربه شخصی بنده از ناامیدی، تا زمانی که اعضای گروه تنها نشده اند احتمال اینکه ناامید شوند خیلی پایین است. متاسفانه کار تیمی و تیمی کار کردن را بلد نیستیم و به خاطر همین خیلی زود تیم ها از هم می پاشند و تبدیل به فرد می شوند.
برای مثال یکی از اتفاقاتی که در تشکیل گروه ها می بینیم این است که نیت افراد برای یک کار واحد با یکدیگر فرق می کند، سپس موقع ایجاد چالش و سختی ها و تفاوت نابلدی های دیگری که وجود دارد باعث می شود که در آن گروه یک ناامیدی جمعی به وجود بیاید. از طرفی شاهد این هستیم که تواضع لازم برای کارکردن در گروه ها وجود ندارد و همه فکر می کنند باید نفر اول و محور تیم باشند. درحالی که باید قبول کنند نفر دیگری باید نفر اول گروه باشد و هدایت گروه را به دست بگیرد.
* این فرد گرایی که به آن به عنوان یکی از دلایل شکست گروه ها اشاره کردید چقدر در نتیجه سیستم آموزشی است؟
فردگرایی موضوعی است که حداقل سیستم آموزشی بر روی آن کار نمی کند. حالا اینکه وزارت آموزش و پرورش روی آن کار کند یا جای دیگر این اتفاق بیفتد را نمی دانم اما سیستم آموزشی این کار را برای ما انجام نمی دهد.
این درحالی است که یک سری عادات و اخلاق نیاز است که باید از کودکی در ذهن افراد شکل بگیرد و نهادینه شود تا در بزرگ سالی بتوانند کار گروهی انجام دهند و موفق شوند. بنابراین شکست افراد در گروه و علاقه به کار فردی یک موضوع فرهنگی برای ما است که هرچند در مدارس فرد گرایی تبلیغ نمی شود اما در نهایت آداب و رفتار لازمه حداقلی و استاندارد گروهی کار کردن نیز آموزش داده نمی شود.
بر روی سه حوزه دانش خیلی موثر است، اول روی خطرها و ریسک هایی که در تمام سیر یک صنعت وجود دارد و دیگری بر روی زمان و و دیگر بر روی وابستگی که وجود دارد است
* به عنوان مدیرعامل یک شرکت شتاب دهنده در خصوص اهمیت مزین شدن امسال به نام دانش بنیان توضیح دهید؟ به نظرتان چقدر مجموعه های استارتاپی و دانش بنیان می توانند در کاهش وابستگی صنایع به خارج از کشور موثر عمل کنند؟
در صنایع مختلف چند موضوع مهم وجود دارد که یکی از آن ها موضوع استقلال یا وابستگی در حوزه دانش است که به وضوح با یک نگاه مشخص است که کدام صنایع به دانش خارج از کشور وابسته و کدام ها نیستند؛ منتهی وابستگی را اغلب به این شکل تعریف می شود که چقدر از یک محصولی در داخل کشور تولید می شود؟
این درحالی است که یک وابستگی عمیق تری در حوزه دانش و دانش بنیان وجود دارد. یک موضوع دیگر در صنایعی که جدیدتر هستند و تولیدی های جدید تری که به وجود می آیند، موضوع ریسک است؛ هر چقدر که دانش در مجموعه بیشتر باشد ریسک خیلی پایین تر می آید. موضوع سوم نیز در مورد زمان است؛ اغلب صنایع در رقابت حتی با خود زمان هستند.
صنعتی که الان کار می کند این طور نیست که پنج تا ۱۰ سال دیگه هم متناسب با نیاز باشد. بنابراین همانطور که در خصوص وابستگی به دانش اشاره کردم، فرض کنید یک کالایی را تولید می کنیم و الان متناسب با نیاز جامعه است اما لزوما ۱۵ سال دیگر کارایی خود را ندارد.
متاسفانه در خیلی از صنایعی که شکست خوردند و ورشکسته شدند شاهد این موضوع بودیم. برای مثال یک روزی برای رادیو و تلوزیون صنام و غیره در کشور تولید می شد و مورد مصرف قرار می گرفت اما می بینیم که آن تولیدات نتوانستند در طی زمان خودشان را با فناوری موجود حفظ کنند.
بنابراین بر روی این سه حوزه دانش خیلی موثر است، اول روی خطرها و ریسک هایی که در تمام سیر یک صنعت وجود دارد و دیگری بر روی زمان و و دیگر بر روی وابستگی که وجود دارد است.
نظر شما