تهمینه غمخوار؛ بازار: اتحادیه اروپا در حال بررسی ممنوعیت تدریجی واردات نفت خام از روسیه است تا از این طریق به آلمان و دیگر کشورهای عضو این اتحادیه فرصت دهد جایگزینی برای تامین سوخت مورد نیاز خود پیدا کنند. همین موضوع، موجب جهش دوباره قیمت طلای سیاه در بازار انرژی شده است. بهای نفت آتی برنت دریای شمال در معاملات بازارهای جهانی با ۲.۶۸ درصد افزایش به ۱۱۱ دلار و ۷۰ سنت در هر بشکه رسید. نفت وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا نیز با ۲.۵۹ درصد افزایش، ۱۰۶ دلار و ۹۵ سنت در هر بشکه داد و ستد شد.
تحلیلگران بازار انرژی معتقدند حتی در صورت جایگزینی نفت روسیه توسط کشورهای اروپایی و آزادسازی ذخایر نفتی استراتژیک برای کنترل نسبی بازار نفت این اقدامات تنها میتواند در کوتاه مدت پاسخگو باشد و در بلندمدت تحریم نفت روسیه میتواند تبعات زیادی برای کشورهای غربی به همراه داشته باشد.
بر همین اساس، سوالاتی که این روزها در خصوص بازار نفت مطرح می شود این است که سرانجام، قیمت نفت تا کجا پیش می رود؟ چگونه اصول واقعی بازار را باید از احساسات، ترس، و طمع بازیگران و یا حتی عوامل غیرقابل پیش‌بینی ژئوپلیتیک جدا کرده و نقطه تعادل این نیروهای متضاد را پیش بینی کرد؟
در همین راستا و به منظور یافتن پاسخ این سوالات، خبرنگار بازار گفتگویی با دکتر «فریدون فشارکی» بنیانگذار و رئیس FGE، شرکت مطرح مشاوره بازار جهانی انرژی در خصوص وضعیت بازار نفت در کوتاه مدت و عوامل تاثیر گذار بر قیمتها انجام داده که در ادامه می خوانیم:
دکتر «فریدون فشارکی» از پیشگامان تحلیل بازار نفت و گاز و مطالعات بازارهای انرژی آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه از اوایل دهه ۱۹۸۰ شناخته میشود. وی که عضو هیئت مدیره شرکت بورس دوبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بورس‌های جهان است، بازار نفت در دهه های اخیر و سنجش جایگاه نفت ایران در جهان را مورد ارزیابی قرار داده است. همچنین وی در سال ۱۹۹۵، به‌عنوان عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده انتخاب شد و در سال ۲۰۰۲، به عنوان همکار ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن دی‌سی منصوب گردید. فشارکی در سال ۲۰۱۲ جایزه IAEE را دریافت کرد. «زکی یمانی» وزیر اسبق نفت عربستان و «دانیل یارگین»، تئوریسین بین‌المللی نفت، در فهرست برندگان جوایز موسسه IAEE قرار داشته اند.
FGE یک شرکت مشاور بین المللی است که خدمات تحقیق، تجزیه و تحلیل، مشاوره بازار و مشاوره تصمیمات تجاری و سرمایه گذاری در بازارهای نفت، گاز LNG و NGL را به گونه ای متنوع و گسترده در سراسر جهان ارائه می دهد.
دکتر «فریدون فشارکی» به خبرنگار بازار گفت: در ابتدا، اجازه دهید به اصول بازی و عوامل تاثیر گذار که فشار بر بازار نفت را کاهش یا افزایش میدهند، مورد بررسی قرار دهیم.
وی افزود: قرنطینه شانگهای یکی از عوامل تاثیر گذار بر بازار نفت است که فشار را از بازار می کاهد. این موضوع کاهش تقاضای نفت چین به میزان ۱.۴ میلیون بشکه در روز در ماه آوریل و یک تا ۱.۲ میلیون بشکه در روز در ماه مه را به همراه خواهد داشت. علاوه بر آن، از ژوئن ۲۰۲۲ نیز به بعد نیز تقاضای نفت چین در حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از پیش بینی های قبل ما خواهد بود، زیرا احتمالاً قرنطینه هایی از این دست در سراسر چین ادامه می یابد.
بنیانگذار و رئیس FGE تاثیر قرنطینه چین بر قیمت نفت را کاهشی سه تا پنج دلاری ارزیابی کرد و افزود که این موضوع با توجه به تاثیر غیرمستقیم در کاهش رشد اقتصادی جهانی، رشد تقاضای جهانی نفت برای کل سال ۲۰۲۲ را از چهار میلیون بشکه در روز قبل از آن به ۲.۸ میلیون بشکه در روز کاهش داده است.
ورود حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز در یک دوره شش ماهه عاملی است که از فشار بازار می کاهد
این کارشناس انرژی تصریح کرد که علاوه بر چین، خود تحریمی نفت روسیه نیز از جمله فشارهای نزولی در نظر گرفته می شود. تأثیر این موضوع البته در ماه مارس کمتر از آن چیزی بود که قبلاً تصور می شد. با وجود به اختلال در تجارت حدود دو تا سه میلیون بشکه در روز نفت در بازار جهانی، نفت خام و محصولات نفتی روسی همچنان راه خود را به سوی خریداران پیدا کردند و کاهش واقعی صادرات نفت روسیه در ماه مارس حدود ۷۰۰ هزار در روز ارزیابی میشود.
وی گفت: در حالی که انتظار می رود افت صادرات نفت روسیه در ماه آوریل به میزان ۱.۵ میلیون بشکه در روز افزایش یابد، این میزان کمتر از آن مقدار است که بر روی کاغذ امکان حذف شدن از بازار را دارد، زیرا مسیرهای تجاری جدید جهت این بشکه های خود تحریم شده به آرامی در حال ایجاد هستند.
دکتر فشارکی در ادامه به آزادسازی نفت از SPR (ذخایر استراتژیک نفتی) اشاره کرد و گفت ورود حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز در یک دوره شش ماهه عامل دیگری است که از فشار بازار میکاهد.
او تصریح کرد: آخرین عامل تاثیر گذار که در جهت کاهش فشار از بازار عمل خواهد کرد، توافق هسته ای ایران است و بازگشت نفت ایران به بازار است که البته احتمال آن در حال حاضر کمی بیش از ۵۰ درصد به نظر می آید و انتظار آن میرود که تا نیمه دوم سال ۲۰۲۲ ایران به میزان ۱.۵ میلیون بشکه در روز به میزان عرضه نفت در بازار اضافه کند. البته نباید فراموش کرد که ایران حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در مخازن خشکی و فراساحلی انباشته است.
وی افزود: بر همین اساس، آزادسازی فوری بخش اعظمی از این بشکه ها می تواند در ابعاد مشابهی چون آزادسازی ۱۸۰ میلیون بشکه ای SPR توسط دولت آمریکا بر بازار تأثیر بگذارد و به خودی خود این مسئله قیمت ها را چند دلار در هر بشکه کاهش دهد.
فریدون فشارکی در خصوص سوال خبرنگار بازار مبنی بر فشارهای فزاینده بر بازار نفت گفت: ظرفیت واقعی اوپک پلاس کمتر از ادعای تک تک کشورها است. به همین دلیل در ماه های اخیر (و طبق پیش بینی ما در ماه های پیش رو) افزایش ماهانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز مطابق برنامه محقق نمی شود و این امر باعث فشار بیشتر بر بازار خواهد بود.
وی ادامه داد که اوپک هنوز مقداری ظرفیت مازاد تولید دارد، اما آنها بعید است کاری در جهت تضعیف روسیه بعنوان یکی از اعضای مهم اوپک پلاس انجام دهند. در واقع، آنها انگیزه ای برای کاهش قابل توجه قیمت هم ندارند و حقیقت این است که اگر اکنون تولید را افزایش دهند، ظرفیت مازاد باقیمانده در مجموعه اوپک برای افزایش تولید مورد نیاز تا پایان سال جاری را نخواهند داشت.
در حالی که بازار در وضعیت وارونگی (backwardation) است، اما منحنی قیمت های آتی شیب چندان تندی مانند آنچه در هفته های پیشین بود ندارد
رئیس FGE خاطر نشان کرد که تا پایان سال ۲۰۲۲، در صورت عدم بازگشت نفت ایران، ظرفیت مازاد اوپک به زیر دو میلیون بشکه در روز خواهد رسید. از دید بازار افت ظرفیت مازاد اوپک تا این حد مساوی ریسک عدم قابلیت بازار به افزایش پایدار نفت بیشتر به بازار است. برگشت بشکه های ایران به بازار البته می توانند این زمان را تا اواسط سال ۲۰۲۳ به تاخیر بیاندازد، اما همچنان مشکل عرضه و امکان کاهش ظرفیت مازاد تا حد بحرانی پیش روی ماست.
بنیانگذار و رئیس FGE در پاسخ به سوال خبرنگار بازار مبنی بر نقطه تعادل بازار گفت: در حالی که بازار در وضعیت وارونگی (backwardation) است، اما منحنی قیمت های آتی شیب چندان تندی مانند آنچه در هفته های پیشین بود ندارد. طی روزهای گذشته و متعاقب اخبار خروج بیشتر نفت از مخازن استراتژیک، عوامل بنیادی بازار به سمت وضعیت مازاد عرضه در ماه های پیش رو حرکت کرده که این امر باعث کاهش بیش از ۱۰ دلار در هر بشکه از قیمت روز نفت و در نتیجه وارونگی قیمت نفت در بازار های آتی شده است.
وی افزود: در واقع، ما حتی ممکن است در ماه های آتی شاهد مقداری کنتانگو در ساختار بازار نفت باشیم. در این ساختار قیمت فعلی از قیمت سررسید قراردادهای آینده پایین‌تر است که نشان از مازاد عرضه دارد. بنابراین، در حالی که جهت حرکت قیمت نفت تا پایان سال ۲۰۲۲ را کاهشی پیش بینی می کنیم، به دلیل کاهش قابل توجه ظرفیت مازاد اوپک تا پایان سال کف قیمت هر بشکه نفت برنت را بین ۸۰ تا ۹۰ دلار آمریکا انتظار داریم.
دکتر فشارکی اظهار کرد که علاوه بر فشارهای ناشی از مولفه های اساسی بازار (فاندامنتال)، ما امروز شاهد تاثیرگذاری بالای مولفه های سیاسی در قیمت نفت هستیم. به عنوان مثال، افزایش قیمت نفت به ۱۲۰ دلار آمریکا در هر بشکه میتواند باعث افزایش احتمال یا شدت اعمال سیاست‌های زیر شود:
۱- آزادسازی نفت از مخازن استراتژیک (SPR) طبق برنامه اعلام شده ادامه می یابد و حتی ممکن است بشکه های بیشتری آزاد شود.
۲- اتحادیه اروپا احتمالاً رویکردی عمل‌گرایانه در قبال تحریم‌های روسیه اتخاذ خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود که بشکه‌های صادراتی نفت روسیه وارد بازار شوند.
۳- اوپک طبق برنامه به افزایش عرضه ادامه خواهد داد.
۴- احتمال نهایی کردن توافق هسته ای آمریکا با ایران بیشتر خواهد شد.
عامل مهم هدایت کننده قیمت هر بشکه نفت به بیش از ۸۵ دلار، خود تحریمی نفت روسیه یا مربوط به مذاکرات هسته ای (و تحریم نفت) ایران است
وی ادامه داد: در مقابل، قیمت نفت ۸۰ دلاری می تواند سیاست‌های متفاوتی را توجیه یا تشدید کند. به عنوان مثال:
۱- دولت ها ممکن است به سمت اینکه برنامه آزاد سازی نفت از SPR بیش از میزان لازم بوده است حرکت کنند و یا حتی برنامه را متوقف کنند و همه بشکه ها را وارد بازار نکنند.
۲- احتمال اجماع اتحادیه اروپا بر اعمال نوعی تحریم علیه نفت روسیه افزایش می یابد، به خصوص اگر بحران اوکراین ادامه دار باشد.
۳- اوپک ممکن است تعلیق افزایش عرضه را در نظر بگیرد
۴- ایالات متحده ممکن است موضع سخت تری در قبال ایران در مذاکرات هسته ای اتخاذ کند.
دکتر فریدون فشارکی: با نگاهی به آینده، می توان گفت که درمان گرانی نفت، گرانی نفت است
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه این اهرم های سیاسی می توانند به راحتی به میزان دو تا سه میلیون بشکه در روز بر تراز نفت جهانی تأثیر بگذارند، محتمل ترین نتیجه در کوتاه مدت این است که قیمت نفت تقریباً در بازه ۹۰ تا ۱۰۰ دلار آمریکا در هر بشکه توسط این عوامل سیاسی محدود می شوند. با خارج قیمت نفت از این محدوده، شتاب سیاسی ای شکل می گیرد که دولت‌ها را وادار به اتخاذ سیاست‌هایی کند که در نهایت قیمتها را به این محدوده باز می گرداند.
آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک، قرنطینه چین و یا توافق با ایران میتواند قیمتها را برای مدتی به زیر ۸۰ دلار آمریکا در هر بشکه برساند، اما پس از آن، اصول و سیاست‌های دیگری آغاز می شوند و قیمتها بالاتر می‌روند، به خصوص اگر خودتحریمی نفت روسیه ادامه یابد
کارشناس انرژی خاطر نشان کرد که باید به خاطر داشته باشیم که عامل مهم هدایت کننده قیمت هر بشکه نفت به بیش از ۸۵ دلار، خود تحریمی نفت روسیه یا مربوط به مذاکرات هسته ای (و تحریم نفت) ایران است. آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک، قرنطینه چین و یا توافق با ایران میتواند قیمتها را برای مدتی به زیر ۸۰ دلار آمریکا در هر بشکه برساند، اما پس از آن، اصول و سیاست‌های دیگری آغاز می شوند و قیمتها بالاتر می‌روند، به خصوص اگر خودتحریمی نفت روسیه ادامه یابد.
عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده آمریکا در پایان گفت: با نگاهی به آینده، می توان گفت که درمان گرانی نفت، گرانی نفت است! یقیناً تا اواسط دهه ۲۰۲۰ قیمت بالای نفت باعث کاهش رشد تقاضا میشود و این موضوع قیمتها را به سمت ۷۰ دلار در هر بشکه تعدیل می‌کند، اما مشکلات اصلی عرضه از بین نمی‌روند.
نظر شما