بازار؛ گروه بین الملل: متعاقب سفر «انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین به ایران و سپس به امریکا، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران گفت: به نقطه توافق نزدیک شدیم اما موضوعات اندک و مهم مانده است و آقای مورا قرار است تا ساعتی دیگر وارد تهران شود و آخرین تبادلاتی که صورت گرفته است مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: موضوع خارج کردن لیست اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست قرمز و از لیست تحریم‌های یکجانبه آمریکایی‌ها، یکی از موضوعات اصلی ما در مذاکرات است. برخی از هلدینگ ها و مؤسسات حکومتی ما قرار دارد و یکی از موضوعات هم سپاه پاسداران است.
امیرعبداللهیان افزود: در موضوع سپاه پاسداران آن چیزی که مهم است اینکه باید جایگاه و نقش سپاه، به عنوان نقش امنیتی و دفاعی ما مورد توجه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: مقامات ارشد سپاه همواره به ما یادآوری می‌کنند در راستای منافع ملی کشور، هرچه لازم است انجام بدهید و موضوع سپاه پاسداران را در اولویت خود قرار ندهید و این ازخودگذشتگی سپاه پاسداران است اما بالاخره سپاه از مجموعه‌های اصلی کشور است و زمانی که می‌گوییم که سپاه یعنی حاج قاسم سلیمانی و علیرغم اجازه مقامات سپاه، اما این موضوع از موضوعات اصلی ما است.
وی افزود: اگر آمریکایی‌ها رویکردی واقع‌بینانه داشته باشند، توافق دست‌یافتنی است. ما و سه کشور اروپایی در خصوص یک متن به توافق رسیدیم و این متن ما نیازمند یک ویرایش نهایی است.
در گفتگو با پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی سفر «جوزپ بورل» به ایران و سخنان وزیر خارجه ایران پرداخته شده است که در ادامه می آید.
*جوزف بورل نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته ای با ایران، قرار است امشب شنبه وارد ایران شود. اهمیت این سفر در چیست؟
این یک تلاش دیگر اتحادیه اروپا برای احیای برجام است. من فکر می کنم اتحادیه اروپا می ترسد که علیرغم پیشرفت در مذاکرات وین، مشکلات باقی مانده ممکن است هر دستاوردی را که تاکنون به دست آمده است، خنثی کند.
*بورل پس از سفر به ایران راهی واشنگتن می شود. به نظر می رسد موضوع حذغ سپاه از لیست تروریستی مهمترین موضوع باقیمانده باشد. آیا در این سفرها این موضوع حل و فصل می شود؟
این در واقع جدی ترین مانع برای دستیابی به توافق است. دولت بایدن در صورت تسلیم شدن در این موضوع مورد حملات بسیاری در آمریکا (اعم از جمهوری خواهان و دموکرات ها) قرار خواهد گرفت و به قول معروف بایدن را زنده پوست خواهند کرد.
برای غلبه بر این مانع، به ویژه در محیط بسیار قطبی و سمی سیاست داخلی آمریکا، به کار و مهارت دیپلماتیک بسیار زیاد نیاز است. با این حال، اگر دولت بایدن و ایران به نحوی تصمیم بگیرند که موضوع حذف سپاه از فهرست «تروریستی» واشنگتن را کنار بگذارند، احیای برجام بسیار محتمل خواهد بود.
*روسیه اعلام کرده بود که آمریکا تضمین کتبی در خصوص عدم ممانعت از تجارت روسیه با ایران داده است. اما امریکا اعلام کرد تضمین ارائه شده صرفا در خصوص همکاری روسیه با ایران است. اگر پس از توافق احتمالی مشکلی در این زمینه بین روسیه و آمریکا به وجود آید چه تأثیری بر توافق هسته ای با ایران خواهد داشت؟
روسیه یک طرف کامل و امضاکننده برجام اولیه است. با فرض اینکه توافقی حاصل شود و ایالات متحده بار دیگر به توافق هسته ای بپیوندد، برای یک عضو (یعنی ایالات متحده) بسیار دشوار خواهد بود که از امتیازات کاملی که در توافق هسته ای برای همه طرف ها پیش بینی شده است، عضو دیگر را (یعنی روسیه) سلب کند. اگر ایالات متحده بر کنار گذاشتن روسیه از تجارت و تعاملات غیرهسته ای با ایران پافشاری کند، هر گونه توافق احتمالی در خطر خواهد بود.
*با توجه به مخالفتهای داخلی در آمریکا، ارزیابی شما از آینده برجام در صورت حصول توافق چیست؟ اگر آمریکا دوباره از برجام خارج شود، آینده برنامه هسته ای ایران چگونه خواهد بود؟
در صورت توافق، شاهد هجوم فعالیت‌های مخالفان این توافق خواهیم بود تا اجرای آن بسیار دشوار شود. کنگره به ویژه در تصویب قوانینی فعال خواهد شد که اجرای توافق توسط دولت بایدن را بسیار دشوار خواهد کرد.
همچنین، در بهترین شرایط، توافق هسته ای احیا شده ماندگاری محدودی خواهد داشت، به ویژه اگر مخالفان بایدن و حزب جمهوری خواه کنترل کنگره را پس از انتخابات میان دوره ای کنگره امسال در دست بگیرند. علاوه بر این، اگر جمهوری خواهان در سال 2024 کاخ سفید را پس بگیرند، هرگونه توافقی که بایدن با ایران انجام داده است، خنثی خواهد شد. بنابراین، مسئله این نیست که «اگر» آمریکا دوباره از برجام خارج شود.
در عوض، سوال این است که «وقتی» واشنگتن دوباره از توافق جدید با ایران خارج شود، چه اتفاقی خواهد افتاد. بر اساس برجام اولیه که در سال 2015 امضا شد، ایران در مورد خروج ایالات متحده از این توافق، «طرح B» نداشت. می توان امیدوار بود که ایران از اشتباهات قبلی خود درس گرفته باشد.
