بازار؛ گروه آب و انرژی: بازارهای نفت هفته پرابهام دیگری را آغاز کردند. از یک سو جنگ میان اوکراین و روسیه که دومین صادرکننده بزرگ نفت جهان است، ادامه دارد و از سوی دیگر قرنطینه‌های مربوط به کوئید ۱۹ در چین که بزرگترین واردکننده نفت جهان است، توسعه پیدا کرده است .انفجار تاسیسات نفتی آرامکو هم نگرانی های زیادی در بین مصرف کنندگان جهانی ایجاد کرد. اما نرسی قربان کارشناس انرژی معتقد است که تغییرات قیمتی که در پی اتفاق اخیر عربستان رخ می دهد، گذرا و موقت بوده و مهم ترین عامل تعیین کننده در بازار جهانی وضعیت عرضه و تقاضاست. او ادامه می دهد: مهم ترین عامل اثر گذار بر بازار نفت سرنوشت جنگ روسیه و اوکراین است. در صورت اعمال تحریم ها نفتی و گازی علیه روسیه رکورد ۱۴۷ دلاری قیمت نفت شکسته خواهد شد. اما در صورت پایان جنگ قیمت ها زیر ۱۰۰ دلار تثبیت خواهد شد.
او همچنین در بخش دیگری از گفته های خود درباره وضعیت فروش نفت گفت که افزایش فروش نفت در سال ۱۴۰۰ یک توفیق اجباری برای اقتصاد ایران بود. اما اینکه این روند در سال ۱۴۰۱ هم حفظ شود کاملا بستگی به شرایط برجام دارد.
اوهمچنین معتقد است که افزایش سقف تولیدات نفتی ایران به ۴.۵ میلیون بشکه بدون احیای برجام و جذب سرمایه گذار خارجی غیر ممکن است. ضمن اینکه حتی در صورت حل مشکل سرمایه گذاری تحقق این وعده دست کم ۲ سال زمان می برد. متن کامل گفتگوی بازار با نرسی قربان کارشناس و تحلیل گر بازار انرژی را در ادامه می خوانید:
در صورت اعمال تحریم ها علیه نفت و گاز روسیه رکورد قیمت ۱۴۷ دلار هم شکسته خواهد شد. اما در صورتی که تنش های روسیه و اوکراین پایان یافته و صلح برقرار شود، قیمت نفت در کمتر از ۱۰۰ دلار تثبیت خواه شد
*به نظر شما سال ۱۴۰۰ برای صنعت نفت ایران چطور بود؟
صنعت نفت ما در سال گذشته در همان حالت رکود قبلی به سر می برد. هیچ گونه سرمایه گذاری واقعی(سرمایه گذاری که توسط دولت نباشد) در این صنعت صورت نگرفت. این همان بزرگترین نگرانی است که در صنعت نفت و گاز وجود دارد. نباید فراموش کرد که ظرفیت تولید در این حوزه ها سالانه بین ۵ تا ۱۰ درصد افت پیدا می کند که باید از طریق سرمایه گذاری های جدید در حوزه های نو و بهینه سازی این افت تولید جبران شود. در غیر این صورت در مدت زمان کوتاهی بخش زیادی از ظرفیت تولید خود را از دست خواهیم داد. اما صنعت نفت ما در سال ۱۴۰۰ یک توفیق اجباری را تجربه کرد و آن کمبود عرضه در بازار جهانی و رشد قیمت ها بود. به واسطه وضعیت بازار ایران توانست نفت بیشتری بفروشد و درآمد بیشتری کسب کند.
بازار نفت در سال گذشته فراز و نشیب های متعددی را تجربه کرد. فکر می کنید که مهمترین اتفاق اثر گذار بر وضعیت قیمت ها در بازار طی سال ۱۴۰۱ چه چیزی خواهد بود؟
به نظر می رسد مهم ترین اتفاق در سال ۱۴۰۱ همان نتیجه و سرنوشت جنگ روسیه و اوکراین است. در حال حاضر بازار با کمبود عرضه مواجه است، تحریم نفت و گاز روسیه می تواند اثرات وحشتناکی را بر قیمت ها بگذارد.
*احتمال اینکه قیمت نفت دوباره به زیر ۱۰۰ دلار کاهش یابد، وجود دارد؟
روسیه بین ۵.۵ الی ۷ میلیون بشکه در روز نفت صادر می کند که این کشور را در رتبه دومین صادرکننده بزرگ نفت جهان پس از عربستان سعودی قرار می دهد. بر همین اساس در صورت اعمال تحریم ها علیه نفت و گاز روسیه با با رشد بی سابقه قیمت نفت مواجه خواهیم شد. به طوری که حتی ممکن است رکورد ۱۴۷ دلار هم شکسته شود. اما در صورتی که تنش های روسیه و اوکراین پایان یافته و صلح برقرار شود، قیمت نفت در کمتر از ۱۰۰ دلار تثبیت خواهد شد.
مقدار فروش نفت ایران در امسال کاملا بستگی به مساله برجام دارد. اگر تحریم ها برداشته شود، ایران خیلی سریع می تواند سهم خود از بازار جهانی را بدست آورد
*مسئولین کشور اعلام می کنند که وضعیت فروش نفت در سال ۱۴۰۰ بسیار مناسب بوده و از رکورد شکنی در صادرات خبر می دهند. فکر می کنید که روند افزایشی فروش نفت ایران در سال جاری هم ادامه داشته باشد؟
مقدار فروش نفت ایران در امسال کاملا بستگی به مساله برجام دارد. اگر تحریم ها برداشته شود، ایران خیلی سریع می تواند سهم خود از بازار جهانی را بدست آورد. جالب است که بدانید ایران در سال های قبل از تحریم سهمی حدود ۵۰۰ هزار بشکه ای از بازار نفت اروپا داشته است. حالا که اروپا به دنبال جایگزینی دیگری برای روسیه است، برجام می تواند چنین فرصتی را برای ما فراهم کند. بازار ۵۰۰ هزار بشکه ای اروپا بازاری است که در صورت لغو تحریم ها می تواند سریع برگردد. ضمن اینکه شرکای آسیایی ایران هم بارها آمادگی برای خرید بیشتر نفت از ایران در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، اعلام کرده اند. اما در صورت ادامه تحریم ها شرایط کاملا فرق می کند.
*اما آمارهای اعلامی نشان می دهد که مقدار فروش نفت ایران در شرایطی که هنوز تحریم ها ادامه دارد، به حدود یک میلیون بشکه رسیده است. آیا می توان این مقدار در بدون احیای برجام حفظ یا حتی افزایش داد؟
اینکه صادرات نفت ایران بدون احیای برجام به بیش از یک میلیون بشکه در روز برسد، کار بسیار سختی است. مگر اینکه چینی ها تصمیم بگیرند که نفت بیشتری از ایران بخرند.
افزایش تولید نفت به ۶.۶ میلیون بشکه از نظر تئوری شدنی است اما به شرط اینکه با جهان تعامل داشته و قادر جذب سرمایه و تکنولوژی باشیم. البته در این حالت رسیدن به این رشد تولید، دست کم ۲ سال زمان می برد
*مسئولین دولت سیزدهم اعلام کرده اند که می خواهند تولید نفت ایران به ۶.۵ میلیون بشکه برسانند. رسیدن به این هدف آیا شدنی است؟
ما از نظر تئوری می توانیم تولید نفت خود را به ۶.۵ میلیون بشکه برسانیم اما به شرط اینکه با جهان تعامل داشته و قادر به جذب سرمایه و تکنولوژی باشیم. حتی در این صورت هم رسیدن به این هدف دست کم ۲ سال زمان می برد و اینگونه نیست که بلافاصله بعد از لغو تحریم ها چنین ظرفیتی در کشور ایجاد شود.
*اگر تحریم ها ادامه پیدا کند، چطور؟
بدون شک بدون احیای برجام و الحاق ایران به FATF ظرفیت تولید ایران از ۴ میلیون بشکه فراتر نخواهد رفت.
وضعیت قیمت نفت در ماه های گذشته نشان می دهد که قیمت ها بیشتر تابع عرضه و تقاضا بوده و اتفاقاتی نظیر آتش سوزی آرامکو عربستان تاثیر زیادی روی نرخ ها در بازار جهانی نخواهد داشت. اگر همه داشته باشد، محدود و گذرا خواهد بود
*امروز بهای معاملات نفت برنت ۱۱۰ دلار و ۶۲ سنت در هر بشکه رسید. در صورتی که بسیاری گمان می کردند که با انفجار تاسیسات آرامکو شاهد رشد قیمت ها در بازار باشیم؟
به نظر می رسد عربستان بیشتر به دنبال بزرگنمایی آسیب ها و صدمات ناشی از این آتش سوزی بود. از طرفی از آنجایی که پالایشگاه آتش گرفته در نزدیکی دریای سرخ نیست به نظر می رسد که نفت یا فرآورده های نفتی این پالایشگاه بیشتر برای مصارف داخلی است. بنابر این تاثیر زیادی روی وضعیت بازار جهانی و قیمت نفت نداشته. از طرفی نگاهی به وضعیت قیمت نفت در ماه های گذشته نشان می دهد که قیمت ها بیشتر تابع عرضه و تقاضا بوده و اتفاقاتی نظیر آتش سوزی آرامکو عربستان تنها می توانند به صورت کوتاه مدت و محدود نرخ های بازار جهانی را تحت تاثیر قرار دهد. اما چنانچه تقاضا تحت تاثیر افزایش همه گیری کرونا و شروع قرنطینه کاهش یابد، شاهد افت قیمت ها خواهیم بود.
نظر شما