تهمینه غمخوار؛ بازار: چندی پیش احمد وحیدی وزیر کشور با تاکید بر لزوم تقویت بیش از پیش روابط ایران و پاکستان به ویژه در حوزه اقتصادی، امنیت در مرزهای مشترک را بسیار مهم دانست و اعلام کرد: کارگروه مشترک وزارتخانه‌های کشور ایران و پاکستان برای پیشبرد همکاری‌های فی مابین و رسیدگی سریع به مسائل مختلف تشکیل شده است.
وی ضمن تاکید بر این که روابط ایران و پاکستان به ویژه در حوزه اقتصادی باید قوی‌تر و گسترده از زمان فعلی باشد، افزود: ظرفیت های همکاری دو کشور بیش از ۱۰ برابر فعالیت‌های فعلی است، لذا باید این ظرفیت ها را عملیاتی کرده و البته زیرساخت‌های آن نیز باید فراهم شود.
احمد وحیدی همچنین تاکید کرد: مسئولان ایران و پاکستان خوشبختانه از زمینه‌های خوب و موثر از جمله اراده سیاسی قوی برای توسعه و تعمیق همه جانبه روابط برخوردارند، به خصوص اینکه اساس برنامه های سیاست خارجی دولت مردمی و انقلابی سیزدهم در ایران نیز بر تقویت حسن همجواری با همسایگان استوار است، به همین دلیل به دنبال توسعه روابط با همسایگان از جمله پاکستان هستیم که از قضا همسایه بسیار مهمی در کنار ما محسوب می‌شود.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع توسعه روابط دو کشور ایران و پاکستان به خصوص مناسبات اقتصادی، خبرنگار بازار گفتگویی را با «دکتر سید راشد عباس نقوی »، کارشناس و تحلیلگر پاکستانی حوزه شبه قاره دارای دکترای ادبیات و مدرس دانشگاه،در رابطه با روابط ایران و پاکستان ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* پاکستان مایل نیست تا از امتیاز انحصاری خود در کراچی و بندر گوادر به سود ایران و چابهار صرف نظر کند. بنابراین، طالبان را تشویق می‌کند که همچنان تجارت خارجی خود را از مسبر سنتی کراچی ادامه دهد. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
با فرار اشرف غنی از افغانستان و ورود نیروهای طالبان به ارگ ریاست جمهوری در ۲۵ مرداد ۱۴۰۰، عملا وزن و نقش پاکستان در افغانستان افزایش یافت و پاکستان نسبت به هند و ایران در جایگاه تاثیرگذار بالایی قرار گرفت. در چنین وضعیتی طبیعی بود که همکاری های اقتصادی طالبان با پاکستان نیز همانند تعامل سیاسی افزایش خواهد یافت و نقش بنادر گوادر و کراچی و نیز ترانزیت کالا از خاک پاکستان در اولویت خواهد بود.
* چابهار در چارچوب همکاری سه جانبه هند، ایران وافغانستان طراحی شده که با منافع راهبردی پاکستان تناقض دارد. لذا، پاکستان تا حد ممکن تلاش می‌کند مسیر ایران خنثی شود و طالب منحصرا از مسیر پاکستان با دنیای خارج مرتبط شود. دیدگاه شما در این خصوص چیست؟
دقیقا سوال شما بخشی از واقعیت صحنه را تشریح می‌کند. هند به دلایل متعدد به ویژه به منظور ارتباط و همکاری با طالبان و فرار از انفعال در مقابل پاکستان، با پاکستان همکاری اقتصادی خواهد کرد، چه بسا که آرد و گندم مردم افغانستان از مسیر و خاک پاکستان به این کشور ارسال و تامین شد.
بندر چابهار برای هندی ها همچنان راهبردی است؛ هم به دلیل دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی و هم به دلیل رقابت با طرح یک جاده_یک کمربند چین
اما بندر چابهار برای هندی ها همچنان راهبردی است؛ هم به دلیل دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی و هم به دلیل رقابت با طرح یک جاده_یک کمربند چین.
* چندی پیش وزیر کشور ایران از تشکیل کارگروه مشترک ایران و پاکستان برای پیشبرد همکاری‌های فی مابین خبر داد و گفت که مسئولان ایران و پاکستان از زمینه‌های خوب و موثر از جمله اراده سیاسی قوی برای توسعه و تعمیق همه جانبه روابط برخوردارند، به خصوص اینکه اساس برنامه های سیاست خارجی دولت مردمی و انقلابی سیزدهم در ایران نیز بر تقویت حسن همجواری با همسایگان استوار است، به همین دلیل به دنبال توسعه روابط با همسایگان از جمله پاکستان هستیم که از قضا همسایه بسیار مهمی در کنار ما محسوب می‌شود. از دیدگاه شما دو کشور تا چه اندازه در پیشبرد روابط دوجانبه به خصوص تجارت دوجانبه گام برداشته اند؟ در حال حاضر روابط اقتصادی دو کشور تا چه میزان است؟
ظرفیت های اقتصادی ایران و پاکستان بسیار بالاست و تنوع کالا و نیازهای دو کشور نیز موجب شده تا پتانسیل همکاری های اقتصادی بالقوه موجود باشد. مسأله انرژی، بازارچه های مرزی، ترانزیت، خط‌آهن و بسیاری از موضوعات دیگر به ویژه در حوزه های صنعتی و صنایع زود بازده و موارد این چنینی، یک وضعیت هم تکمیلی دارد.
نکته مهم اینجاست که توسعه روابط اقتصادی هند یا پاکستان، به معنی کاهش روابط اقتصادی با کشور دیگر نیست. بنابراین توسعه روابط اقتصادی جمهوری اسلامی با پاکستان، جایگاه و اهمیت خاص خود را دارد که از سطح فعلی یعنی نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار، میتوان سطح مناسبات را تا پنج میلیارد دلار افزایش داد.
* آیا بحران اوکراین بر تجارت پاکستان با همسایگان به خصوص ایران تاثیر گذاشته است؟
هنوز زود است که در این مورد قضاوت کرد، چرا که تداوم جنگ روسیه با اوکراین نیز بر تجارت پاکستان با همسایگان اثرگذار است. اوکراین چهار درصد غلات و گندم صادراتی جهان و روسیه حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد گندم و غلات جهان را تولید و صادر می‌کند. مساله فوق حتما بر مساله غلات و گندم تاثیرگذار خواهد بود، اما نه به آن مقداری که موجب گسترش مضاعف مشکلات اقتصادی گردد. البته تداوم جنگ یا اتمام جنگ، مشخص خواهد کرد که وضعیت به چه سمت‌وسویی حرکت خواهد کرد.
با توجه به دادن تضمین آمریکا به روسیه در مسئله برجام و کاهش قیمت نفت در حدود ۹۵ دلار، به نظر می‌رسد غرب و روسیه، خواهان گسترش بحران و درگیری اوکراین نیستند
با توجه به دادن تضمین آمریکا به روسیه در مسئله برجام و کاهش قیمت نفت در حدود ۹۵ دلار، به نظر می‌رسد غرب و روسیه، خواهان گسترش بحران و درگیری اوکراین نیستند.
* چین و پاکستان مهم‌ترین متغیرهای آینده تجارت با افغانستان برای ایران هستند. با تسلط طالبان بر افغانستان، روابط نزدیک این گروه با پاکستان، به رغم برجا ماندن اختلافاتی مانند اختلافات مرزی و حمایت پاکستان از داعش میان دو کشور، موانع تجاری میان دو طرف کاهش خواهد یافت ولذا تجارت میان دو کشور توسعه پیدا خواهد کرد. نظر شما چیست؟
در سوال اول هم تا حدی گفته شد که به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، موجب خواهد شد تا روابط پاکستان با افغانستان در همه جوانب توسعه یابد و چینی‌ها به دلیل طرح‌های اقتصادی خود، خواهان تثبیت قدرت در افغانستان و توسعه روابط با کابل و اسلام‌آباد هستند.
بدون شک، چین نگاه راهبردی اقتصادی به افغانستان و پاکستان دارد و با وجود برخی اختلافات مرزی بین دو کشور منطقه جنوب آسیا، پکن تلاش خواهد کرد تا سیاست‌های اقتصادی خود را در اولویت قرار دهد و اتفاقا از طریق این توسعه روابط، مهار داعش و طالبانیسم را مدیریت کرده و نسبت به تاثیر تفکر افراط‌گرایی در قبال سین‌کیانگ (ترکستان شرقی) حساس شود.
با توجه به طرح یک جاده_ یک کمربند و اهمیت بندر گوادر، تجارت بین اسلام‌آباد و پکن بیش از گذشته توسعه خواهد یافت و اگر مقامات پاکستانی ھوشمندانه به سیاست گذاری بپردازند، اجرایی شدن خط لوله صلح به نفع پاکستان و حتی چین خواهد بود، تا این که همه توجهات به خط لوله تاپی باشد.
نظر شما