شعار رونق تولید در سال ۱۴۰۰ نصفه نیمه محقق شد| موانع تولید پابرجا هستند

بازار، گروه استان‌ها: سال گذشته در حوزه احیای واحدهای تولیدی اتفاقات خوبی در استان سمنان رخ داد حتی از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم ۳۱ واحد راکد تولیدی در استان به چرخه تولید بازگشتند و این خبر خوبی برای تولید و اقتصاد این استان بود اما در مقابل چه تعداد واحد تولیدی از دست رفتند؟

این سوالی است که چندان مسئولان استانداری سمنان علاقه‌ای به پاسخگویی به آن ندارند اما داده‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۱۴۰ کارخانه تولیدی دیگر در استان همچنان درگیر رکود کامل یا تملک بانکی و … است هرچند باید گفت که در شش ماهه دوم سال دست کم اجازه افزایش این آمار داده نشده و این خود، یک آمار مهم و عملکرد خوب محسوب می‌شود.

موانعی که برجا هستند
در واقع دولت سیزدهم و به صورت خاص نخستین استاندار سمنان در این دولت به وعده خود که همان اجازه ندادن برای تعطیلی واحدهای تولیدی باشد حداقل در بخش صنعتی عمل کرد هرچند تعداد واحدهای تعطیل شده در بخش‌های دامداری و مشاغل خانگی، کوچک روستایی و … هنوز آماری روزی افزون دارد.

داده‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۱۴۰ کارخانه تولیدی دیگر در استان همچنان درگیر رکود کامل یا تملک بانکی و … است

هرچند نمی‌توان به طور دقیقاً آمار واحدهای تعطیل شده تولیدی در بخش‌های مختلف استان سمنان را دریافت کرد زیرا همانطور که بیان شد چندان تمایلی به این امر در بین دستگاه‌های دولتی نیست اما حداقل می‌توان به موانع پیش روی این واحدها که عمدتاً به تعطیلی یا رکود و تملک شأن نیز منجر شده، پرداخت واحدهایی که در گیر و دار مشکلات بودند و کرونا کلکسیون مشکلات آنها را تکمیل کرد.

موضوع واضح این است که هنوز بسیاری موانع تولید در استان سمنان پابرجا هستند برای مثال بدهی بانکی، تملک واحدهای تولیدی، فقدان بازار فروش محصولات تولیدی، کمبود تقاضا به دلیل کرونا به خصوص برای خدمات و تولیدات صنعتی، تحریم‌ها و رکود اقتصادی و … همچنان گریبان تولید را گرفته و دولت هم علی رغم تمام تلاش‌هایی که کرده توانسته مسکن‌هایی را برای اقتصاد کشور تجویز کند اما به وضوح نتوانسته به صورت کلی تمام موانع را برطرف کند که البته طبیعی است چرا که موانع یک ماهه و شش ماهه ایجاد نشده‌اند که به این زودی ها هم برطرف شوند.

موانع متعدد هستند
با این مقدمه به سراغ میزگردی با حضور دو کارشناس اقتصادی و یک فعال تولید از سوی خبرگزاری بازار استان سمنان می‌رویم در این میزگرد سیدرضا طباطبایی کارشناس اقتصادی، مرتضی شعبانی دیگر کارشناس اقتصادی و متخصص حوزه تولید و همچنین محمد لطفی فعال بخش تولیدی که مدتی را در یک کارخانه مدیرتولید بود با ما همراه هستند.

شعبانی: دولت توانسته اقدامات خوبی را در راستای رفع موانع تولید انجام دهد اما متأسفانه موانع آنقدر پر شمار و بعضاً دشوار هستند که کاری از دست دولت بر نمی‌آید یا دست کم در این برهه زمانی کوتاه بر نمی‌آید برای مثال ما مشکل تولید در استان سمنان سال‌ها است نداشتیم بیشترین مشکل ما در بحث فروش محصولات تولیدی بود یعنی ما نتوانسته بودیم کالاهایمان را برند سازی کنیم از کشاورزی تا معدن و حتی صنعت به جز چند مورد مانند اتوبوس سازی، برخی فرآوری‌های معدنی و داروسازی دام و پسته دیگر هیچ چیزی به نام استان سمنان برند نیست پس ما در فروش مشکلات عدیده داشتیم.

وقتی واحدی نتواند بفروشد نمی‌تواند هزینه‌های خود را هم جبران کند پس با مشکل و مانع روبرو می‌شود که البته دولت در این زمینه ۵۰ درصد مقصر است بخشی دیگری از تقصیر به خود تولیدکنندگان هم باز می‌گردد که اهمیت برندینگ را نمی‌فهمند و با شرکت‌های تجاری اصلاً تعامل ندارند و نتوانسته اند بازارهای ملی حتی پیدا کنند چه برسد به صادراتی؛ پس بخشی از موانع طی سال‌ها و از روی طرز نگاه ما ایجاد شده‌اند و ما هم نمی‌توانیم به زودی آنها را برطرف کنیم چرا که به سلسله عواملی بستگی دارند که حتی بخشی شان سیاسی و اجتماعی و حتی فرهنگی است.

فروش تقصیر دولت است نه تولیدگر
لطفی: این را می‌پذیریم که بزرگترین مشکل تولید در استان سمنان همان فروش است و سال‌ها است که با آن روبرو هستیم اما اینکه بگوییم ۵۰ درصد تقصیر تولید کننده است خیر اینگونه نیست. اصلاً تولید کننده که نباید به بازار و … بیندیشد او باید تخصصی تولید کند این دولت است که باید فروش را تسهیل کند برای مثال در نمایشگاه‌ها و رویدادهای اقتصادی برگزار کند، از سرمایه گذاران دعوت کند، تولیدات استان را بشناساند در واقع باید پرسید پس صمت، جهاد و میراث فرهنگی و.. چه‌کاره هستند؟

دولت توانسته اقدامات خوبی را در راستای رفع موانع تولید انجام دهد اما متأسفانه موانع آنقدر پر شمار و بعضاً دشوار هستند که کاری از دست دولت بر نمی‌آید

من معتقد هستم که تولیدکننده آنقدر درگیری دارد که دیگر به فروش نرسید و این رسالت دولتی‌ها است که بتوانند ظرفیت‌های استان را بشناسانند از سوی دیگر مگر ما چند شرکت قوی برندینگ یا تجاری داریم که بتوانند محصولات را بفروشند پس طبیعی است که تولیدگر ما به سمت درستی حرکت نکند چرا که اصلاً ظرفیت آن در استان سمنان وجود ندارد و نهایتاً محصولات تولیدی ما یا به دلالان می‌رسد مانند فرش و پسته و … و یا به بدبختی به فروش می‌رود مانند صنعت؛

از سوی دیگر نقش دولت همین بس که ما شاهد بستن یک قرار چند ده هزار میلیارد تومانی با وزارت کشور برای تولید اتوبوس شهری در همین هفته قبل بودیم مگر این قرار دادها را نمی‌توان برای دیگر محصولات بست؟ برای پسته و صنایع معدنی و حتی گردشگری نمی‌توان بست؟ مگر برای دولت کاری دارد که مثلاً از فولاد بخواهد ملزومات مورد نیاز طرح مسکن ملی را تأمین کند؟ پس در نتیجه این به سیاست‌های دولتی باز می‌گردد.

دولت همین که موانع تولید را برطرف کند شاهکار کرده است
شعبانی: مخالف این نظر هستم چرا که اصلاً توان این کار نیست. دولت همین که موانع تولید را برطرف کند شاهکار کرده است ما وقتی از دولت حرف می‌زنیم نباید توقع داشته باشیم که دولت در اوج شرایط اقتصادی در ذهن مان ایجاد شود خیر سال‌ها است که تحریم‌ها از یک سو و خود تحریمی از سوی دیگر باعث شده تا دولت‌ها ناتوان باشند و امورات خودشان را هم به زور پیش ببرند پس همین که بتوانند مانعی را بردارند شاهکار کرده اند دیگر انتظاری از ورود دولت‌ها به مقوله‌های دیگر نیست یعنی اصلاً اگر انتظار هم باشد توانی نیست.

برای مثال در همین بودجه جدید همانطور که نماینده شاهرود هم گفت ۸۵ درصد به امور جاری می‌رسد و اصلاً برای کارهای عمرانی و اقتصادی بودجه‌ای نیست لذا دولت از چه حمایت کند؟ چطور حمایت کند؟ دولت اگر می‌توانست نفت بالای ۱۰۰ دلار را بشکه بشکه می‌فروخت و صادرات ما با تمام دنیا به دلیل تحریم‌ها لغو نمی‌شد شاید می‌توانستیم انتظار داشته باشیم و امروز شرایط جنگی است حتی از زمان جنگ هم بدتر است. لذا اگر توقع داریم دولت به فکر فروش ما هم باشد انتظاری بی جا داریم.

نمی‌گوییم دولت برای ما بفروشد
لطفی: ما نمی‌گوییم دولت محصولات تولیدگر ما را بفروشد ما فقط می‌گوئیم نقش تسهیلگری دولت باید تقویت شود دولت باید ظرفیت‌های استان را بشناساند باید دیگر استان‌ها بدانند که ما چه تولید می‌کنیم مگر یک تولیدگر چقدر توان و ظرفیت در اختیار دارد که همه کارها را خودش کند آن هم با این همه درگیری و مشکلات لذا انتظار بی جایی نیست از سوی دیگر ما می‌گوئیم دولت موانع تولید را که برطرف می‌کند موانع بازار را هم در کنارش برطرف کند.

وقتی واحدی نتواند بفروشد نمی‌تواند هزینه‌های خود را هم جبران کند پس با مشکل و مانع روبرو می‌شود

دولت چه کرده است؟ فقط وام داده و روز به روز واحدهای مشکل دار را بدهکارتر کرده است در نتیجه چه چیزی عاید تولید ما شده است؟ هیچ فقط بدهی؛ این راهش نیست حمایت باید چند جانبه باشد من لذت بردم از اینکه در همین خبرگزاری بازار مطلبی نوشته شده بود که دولت باید به موانع تولید تک جانبه نگاه نکند یعنی فقط وام ندهد بلکه به بقیه موانع تولید هم نگاه کند مگر همه موانع تولید در کمبود نقدینگی است؟ دولت چند رویداد دست کم ملی برگزار کرده که در آن به مردم بگوید استان سمنان چه تولید می‌کند؟ کجا بازارچه مشترک ایجاد شده است؟ اصلاً یک بازارچه رسمی و دائمی در استان سمنان وجود دارد؟

هر دو تفکر درست می‌گویند
طباطبایی: در واقع باید گفت هر دو گروه درست می‌گویند هم دولت توان بیشتر ندارد و هم همین توان را به درستی به کار نبسته است به عبارت دیگر موانع تولید به طور کلی برطرف نشده و البته توقعی هم نبود چرا که کار دشواری است در این فضای تحریم و مشکلات کشور؛ اما این هم که باید کاری برای تولید کرد وگرنه ورشکستگی خیلی زود به سراغ تولید ما می‌آید هم گزاره درستی است. یعنی در واقع هم دولت نمی‌تواند و هم باید کمک کند.

موانع تولید یک شبه ایجاد نشده‌اند که یک شبه هم از بین بروند در نتیجه پروسه و توان زیادی می‌خواهد تا به شرایط قبل از تحریم‌ها بازگردیم نمونه واضح آن هم رشد اقتصادی بوده که در این سال‌های اخیر یا منفی بوده و یا صفر؛ در خوشبینانه‌ترین حالت در دو سال اول دولت رئیسی نیز همین حدود خواهد بود چرا که توفیق خاصی در زمینه اقتصادی حاصل نشده است.

با نگاهی به سالی که گذشت می‌توانیم دریابیم که منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره رونق و جهش تولید متأسفانه محقق نشده است اما سوالی اصلی تر این است که آیا دولت می‌توانست همه موانع را برطرف کند و به تولید رونق و جهش بدهد یا خیر؟ پاسخ خیر است چرا که عملاً شش‌ماهه اول سال جاری با دولتی گذشت که جز وام دادن به واحدهای صنعتی و تولیدی هیچ اقدام دیگری را حمایت از تولید نمی‌دانست.

نگاه تک وجهی
تولیدکننده درست می‌گوید که نگاه دولت تک وجهی است یعنی آنقدر که به دادن وام آن هم وام‌های فله‌ای بدون در نظر گرفتن شرایط پس دادن وام، سود، تولید شرکت، طرح و اینکه اصلاً توجیه دارد یا ندارد و به عبارت دیگر از روی انجام وظیفه و نه از روی اصول و اسلوب بها داده شد به دیگر وجه‌های رونق تولید بها داده نشد یعنی مشکل بازار تولید حل نشد، سعی نشد تا بازارهای بین‌المللی ایجاد شود کاری که رئیسی به خوبی آن را دریافته و برای همین در چند ماه اخیر اقداماتی کرده که امیدواریم به زودی جواب بدهند.

نقش تسهیلگری دولت باید تقویت شود

اما در همین استان سمنان برای رونق تولید عملاً هفت ماه اول سال جز وام دادن چه اقدامی صورت گرفت؟ نهایتاً به اداره مالیات و گاز و برق و … اعلام شد که مطالبات تان را بعداً بگیرید و باز به واحدها وام داده شد تا واحدهای مشکل دار بدهکار به واحدهای مشکل دار بدهکارتر تبدیل شوند. و همه آن هم به این باز می‌گردد که وام‌ها برای رفع تکلیف و آمار دادن سیاسیون داده می‌شوند و هیچ کار اقتصادی پشتشان نیست وگرنه طرح توجیهی برای آنها می‌بایست از سوی بانک تهیه می‌شد نه از سوی کارفرما و گیرنده وام!

به هر سو باید گفت سال گذشته به دو بخش تقسیم می‌شود هفت ماهه اول که در رونق تولید، جهش و رفع موانع تولید بسیار بد بود و سه ماهی که تلاش‌های خوبی شده و حتی ۳۱ واحد راکد هم به تولید بازگشتند اما در همین مدت چند واحد تعطیل شدند؟ مشخص نیست لذا باید گفت تا آنچه رهبر معظم انقلاب مورد تاکید داشتند فاصله بسیاری داریم به نظر هم نمی‌رسد به این زودی ها با توجه به مشکلات بتوانیم به آنجا برسیم.