بازار؛ گروه کشاورزی: تولید، واردات و توزیع انواع نهاده های گذشته طی چند سال اخیر با حواشی و چالش های بسیاری همراه بوده است به طوری که طی یکسال گذشته شاهد افزایش قیمت ۴ تا ۵ برابری انواع سموم و کودهای کشاورزی بوده ایم. با این وجود کشاورزان تمایل چندانی به استفاده از محصولات داخلی ندارند و معتقدند کارایی لازم را ندارد. در این راستا خبرنگار بازار با «ذبیح الله مطلبی» فعال بخش بذر، سم و کود که علاوه بر واردات در حوزه تولید این محصولات نیز فعال هستند، گفتگویی انجام داده و پیگیر آخرین وضعیت بازار این محصولات شده است.
*با توجه به اینکه حوزه کاری شما نهاده های کشاورزی است کمی در این خصوص توضیح بدهید.
فعالیت ما از ۱۳ سال پیش در حوزه تولید و واردات نهاده کشاورزی از جمله بذر شروع شده و جدیداً نیز در بحث کودهای آلی و سموم کشاورزی از کشور صربستان فعالیت می کنیم. به عبارت دیگر نماینده انحصاری یک شرکت صربستانی و کرواسی هستیم که در حوزه تولید بذر به صورت تخصصی فعالیت می کند و سابقه ای ۸۰ ساله در این حوزه دارد و به صورت تخصصی در مورد تولید بذر آفتابگردان و ذرت فعالیت می کنند.
با توجه به اینکه تولید بذر یک کار تخصصی است سعی کرده ایم دانش تولید برتر را از کشورهای اروپایی به کشور منتقل کنیم
*با توجه به اینکه تولید بذر به دانش و تخصصی خاص نیاز دارد شما از چه تکنولوژی و دانشی استفاده می کنید تا بذر مورد نیاز کشاورز را با کیفیت بالا تامین کنید؟
همانطور که گفتید تولید بذر یک کار تخصصی است و ما در آیتم هایی که مورد نیاز است و باید رعایت شود از دانش و تجربه کارشناسان خارجی استفاده می کنیم؛ یعنی از کارشناسان شرکت های معتبر دعوت کرده ایم که در تمام مراحل کشت یعنی از زمان آماده سازی زمین گرفته تا زمان کاشت، زمان برداشت و در زمان فرآوری در کنار ما باشند و تمام کارها را با حضور کارشناسان خارجی پیش می بریم. از سوی دیگر ما سعی کرده ایم دانش تولید برتر را که کشورهای اروپایی در قله کار هستند را با حضور کارشناسان در تمامی مراحل تولید بذر به داخل کشور انتقال دهیم. علاوه بر این از کارشناسان داخلی که از دانش فنی لازم برخوردار هستند نیز در این مسیر بهره می بریم و خوشبختانه با این اقدامات در تمام زمینه های تولید بذر نتایج خوبی گرفته‌ایم.
*چالش هایی که در مسیر تولید بذر دارید عمدتاً چه مواردی هستند؟
در وهله اول مجوزهایی که باید برای واردات «بذرهای والدین» بدهند بسیار سخت شده است. از سوی دیگر پیدا کردن مناطق مناسب برای تولید بذر نیز مشکل بزرگی است؛ یعنی برای تولید بذر مناطقی ایزوله با قابلیت و امکانات کافی نیاز است که پیدا کردن آن در ایران تا حدودی مشکل است و در هر منطقه ای نمی توان بذر تولید کرد. علاوه بر این با توجه به اینکه سطح کشتی که ما داریم باید سطح بالایی باشد برای تولید بذر، پس پیدا کردن چنین مناطقی با چنین ویژگی هایی بسیار سخت است که محیط ایزوله و سطح زمین زیاد باشد و همچنین امکاناتی مانند آب را دارا باشد. در واقع الان در اکثر مناطقی که می توان تولید بذر کرد شرکتهای دیگری نیز حضور دارند و فعالیت کنند که غالباً شرکت دولتی و نیمه دولتی هستند و این کار را برای شرکتهای خصوصی مثل ما سخت کرده و به راحتی آنها نمی توانیم به این اراضی دسترسی پیدا کنیم.
نبود نظارت کافی باعث شده است که تولید کنندگان کود برای اینکه سود بیشتری داشته باشند چندان استانداردها را رعایت نکنند
*با توجه به اینکه شما در حوزه تولید کود نیز فعالیت دارید کمی در خصوص عوامل موثر بر متفاوت بودن کیفی کودهای داخلی و وارداتی توضیح بدهید. به خصوص اینکه کشاورزان چندان معتقد به استفاده از کودهای داخلی نیستند.
در زمینه تولید کود با کیفیت بالا موارد بسیاری از جمله «داشتن دانش کافی و استانداردهای لازم» دخیل هستند. اما بیشترین عاملی که باعث می‌شود کشاورزان از تولید داخلی ناراضی باشند نبود نظارت کافی بر استاندارد هاست؛ یعنی آموزش ها داده نمی‌شود و استانداردی برای تولید از سوی غالب شرکتهای تولید کننده رعایت نمی‌شود.
در واقع اینکه در بحث واردات می‌بینیم کودهایی که وارد می‌شود بسیار خوب است به این دلیل است که از استانداردهای بین‌المللی تبعیت کرده اند و مباحث صادراتی که کشورهای صادر کننده دارند موجب شده است که استانداردهای بین المللی را رعایت کنند و همین کیفیت بالای کودهای تولیدی را در پی دارد.
اما در اینجا وقتی قرار است کودی تولید شود نه استاندارد خاصی برای آن تعریف شده است و نه نظارت خاصی روی رعایت کردن استانداردها انجام می شود، پس می‌بینید که کودهایی که در داخل تولید می‌شود متاسفانه کارایی لازم را ندارد. در حقیقت علیرغم اینکه دانش تولید کود را در کشور داریم، افراد متخصص و تکنولوژی مورد نیاز را نیز دارا هستیم تعریف نشدن استانداردها و نبود نظارت بر کار تولیدکنندگان در راستای رعایت کردن استانداردهای موجب مطلوب نبودن کیفیت کودهای داخلی می شود. مساله اساسی اینجا است که مواد مورد نیاز برای تولید انواع کودهای کشاورزی نیز در دسترس است و نمی توان گفت به دلیل تحریم‌ها دسترسی به آنها مشکل است اما نبود نظارت کافی باعث شده است که تولید کنندگان برای اینکه سود بیشتری داشته باشند چندان استانداردها را رعایت نکنند. از سوی دیگر یکی از مشکلاتی که وجود دارد مشخص نبودن متولی که باید روی این حوزه نظارت داشته باشد است.
*با این تفاسیر بی اعتمادی که کشاورزان نسبت به کود تولید داخل دارد چه تبعاتی برای صنعت کشاورزی و همچنین تولید کنندگان این محصولات در پی دارد؟
قطعا تبعات دارد چون وقتی جنس یا کالایی قرار است در داخل تولید شود در وهله اول از محاسنی که دارد این است که خیلی سریعتر در دسترس کشاورزان قرار می‌گیرد و از سوی دیگر با قیمت مناسب تر و ارزان تر به مصرف کننده می‌رسد. در حالی که اگر قرار باشد جنس وارداتی مورد مصرف قرار بگیرد با قیمت بالاتر و با پروسه زمانی بالاتری به دست کشاورز می رسد لذا قیمت محصول نهایی تولید شده بالاتر می‌رود و مصرف کننده نهایی نیز با قیمت بالاتر مجبور به خرید محصولات کشاورزی می‌شود.
عدم آگاهی از استانداردهای کشورهای مقصد موجب برگشت خوردن محصولات کشاورزی ارسالی به بازارهای جهانی می شود
* با توجه به اینکه بخشی از فعالیت شما در حوزه سموم کشاورزی است، تحلیل شما از برگشت خوردن برخی محصولات کشاورزی از بازارهای صادراتی طی یک ماه گذشته چیست؟
در بحث سموم کشورهای مختلف استانداردهای خاص خود را دارند و در این زمینه به نظر من باز هم آموزش بسیار تأثیرگذار است. چون وقتی قرار است محصولی را ارسال کنیم باید بدانیم کشور هدف چه استانداردهایی برای محصولات غذایی کشاورزی و مواد غذایی خود در نظر گرفته است. در واقع چون مواد غذایی بسیار حساس است و کشورهای بسیاری نسبت به آن حساسیت نشان می دهند لذا آیتم های خاصی برای خود تعریف کرده اند که از سوی کشور صادر کننده باید رعایت شود. متاسفانه محصول را به کشوری مانند روسیه صادر می کنیم اما نمی دانیم که استانداردهای آن کشور چیست! و به همین دلیل این ندانستن ها و نداشتن آگاهی موجب می شود بار با هزینه بسیار بالایی صادر شود و برگشت بخورد. بنابراین به نظر بنده برگشت خوردن محصول کشاورزی تنها ناشی از عدم آگاهی نسبت به استانداردهای کشورهای مقصد است.
به عبارت دیگر این امر به دلیل ناهماهنگ بودن ارگانها و سازمانهای مختلف و متولیان امر است؛ یعنی از کسانی که تولید سموم می کنند تا کسانی که توزیع می‌کنند و همچنین متولیان و ناظران در این امر دخیل هستند. به طوری که ناظر باید بررسی کند محصولی که صادر می شود قابلیت صادراتی دارد یا نه، ماندگاری سم چقدر است و دیگر موارد این چنینی که ناشی از نبودن آموزش است. با این تفاسیر اگر یک هماهنگی بین این ارگان ها و دستگاه های مربوطه در این حوزه صورت بگیرد قطعاً منِ تولید کننده نیز آگاه می شوم که محصولی که تولید می کنم در بازارهای صادراتی چه استانداردهایی را باید دارا باشد.
متاسفانه بخش ترویج در کشور ما بسیار ضعیف عمل می کند و به کشاورزان آگاهی داده نمی شود که اگر قصد دارند محصول خوبی با کیفیت و استانداردهای لازم را تولید کنند از چه سمی باید استفاده کنند که این محصول را به مرحله صادرات برساند.
در همه دنیا سموم کشاورزی استفاده می‌شود و لذا تفاوت آنچه در داخل تولید می‌شود با آنچه در خارج تولید می‌شود به بحث ماندگاری سموم برمی‌گردد
*بحث بی کیفیت بودن ماده موثره یا همان تکنیکال های تولید سموم چقدر بر پایین آمدن کیفیت سموم داخلی موثر است؟
قطعاً بسیار تاثیر گذار است حتی برخی نمی دانند که به عنوان مثال این مواد اولیه یا تکنیکال هایی که برای تولید سموم استفاده می شود با چه دوزی و چه مقداری باید ترکیب شود که ترکیب به وجود آمده روی گیاه ماندگاری کمتری داشته باشد. مسئله اصلی اینجاست که در همه دنیا سموم کشاورزی استفاده می‌شود و لذا تفاوت آنچه در داخل تولید می‌شود با آنچه در خارج تولید می‌شود به بحث ماندگاری سموم برمی‌گردد. در این وسط اختلاف ما با شرکت های پیشرو خارجی بسیاری در همین مورد است؛ یعنی آنچه در کشور استفاده می شود چه داخلی باشد و چه وارداتی که غالباً از کشورهای سطح پایین وارد می شود، ماندگاری بسیار بالایی در محصول دارند و به عنوان مثال بعد از ۷۲ ساعت ماندگاری آن برطرف نمی شود و برای بلند مدت در گیاه می ماند. لذا وقتی قرار است آن محصول صادر شود برگشت می خورد و با یک آزمایش ساده متوجه می‌شوند که سم هنوز هم در گیاه باقی مانده است.
نظر شما