آزادسازی پولها در کره جنوبی روش امریکا برای اقناع ایران به توافق است

بازار؛ گروه بین الملل: «وانگ کوان» مذاکره کننده ارشد چین پنجشنبه شب پس از انجام مذاکرات در هتل کوبورگ که گفت‌وگوهای احیای برجام در آن جریان دارد گفت که مذاکرات رو به جلو و در حال پیگیری است.

میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه هم که بعد از دور اخیر مذاکرات بیان داشت که دست یابی به توافق نهایی تا فوریه امکان پذیر است.

از سوی دیگر «باراک راوید» در «اکسیوس» نوشت: جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در سفر اخیر خود به اسرائیل به مقامات اسرائیلی گفت که تهدید بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل از طریق مکانیسم ماشه باید به عنوان وسیله‌ای برای بازدارندگی ایران از غنی‌سازی اورانیوم با درجه تسلیحاتی مورد استفاده قرار گیرد. سه مقام اسرائیلی که از ماجرا مطلع بودند، این موضوع را به من گفتند.

از طرف دیگر در اسرائیل ارزیابی‌های اطلاعاتی تغییر معناداری یافته و گفته می‌شود رسیدن به توافق هسته‌ای در وین محتمل است. در پایتخت اتریش، مقام‌های کره‌ای با همه طرفین دیدار کرده‌اند تا به موضوع پول‌های بلوکه‌شده پایان دهند. شاید گام اعتمادساز برای بازگشت به برجام.

در این جلسه که به درخواست طرف کره‌ای و در محل نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در وین برگزار شد، معاون وزیر خارجه کره جنوبی با اشاره به اهمیت روابط سئول-تهران، توضیحاتی در خصوص پول‌های بلوکه‌شده ایران نزد کره جنوبی ارائه و عنوان کرد که این کشور برای بازپرداخت بدهی خود به ایران تلاش می‌کند.

«باقری کنی» مذاکره کننده ارشد ایران در این دیدار تأکید کرد که فارغ از نتایج گفت‌وگوها در وین، دولت کره جنوبی موظف به آزادسازی پول‌های بلوکه‌ شده ایران است و تحریم‌های یکجانبه آمریکا نمی‌تواند توجیهی برای عدم پرداخت بدهی‌ها به ایران باشد.

در این ارتباط خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.

پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.

*مطابق اخبار مذاکرات وین رو به جلو و در حال پیشرفت است. طرفهای غربی هم برای اولین از پیشرفت در مذاکرات خبر داده اند. ارزیابی شما چیست؟
ایالات متحده و ایران در حال چانه زنی مفصلی با یکدیگر هستند. در این مذاکره دو «اهرم» وجود دارد. ایالات متحده وعده کاهش تحریم‌ها را بدون مشخص کردن چگونگی تحقق آن، انجام می‌دهد. ایرانی ها با توجه به روند مذاکرات، غنی سازی اورانیوم را افزایش یا کاهش می دهند. مذاکرات به این دو اهرم ختم می شود: کاهش تحریم ها در ازای کاهش غنی سازی.

افزایش غنی سازی از سوی ایران زمانی انجام می شود که ایالات متحده به وعده کاهش تحریم ها پاسخ نمی دهد. هر گاه کسی در مورد «پیشرفت» در مذاکرات گزارش می دهد، به این دو عامل برمی گردد. من به چیزی که الان گفته نمی شود علاقه دارم. در گذشته، ایالات متحده در مورد محدودیت تسلیحات متعارف ایران (موشک) و کاهش حمایت ایران از گروه های منطقه ای مانند حزب الله صحبت می کرد. از زمان از سرگیری مذاکرات، این موارد به طور علنی توسط ایالات متحده مورد بحث قرار نگرفته است و من را متعجب می کند که آیا این موارد از میز مذاکره کنار گذاشته شده است؟ اگر اینطور باشد، این نشان دهنده پیشرفت است زیرا ایران با محدود کردن توسعه موشکی موافقت نمی کند یا موافقت نمی کند از حمایت از گروه های شیعه منطقه عقب نشینی کند.

*بر اساس برخی اخبار مذاکرات تا آخر فوریه به سرانجام می رسد. این در حالی بود که با آغاز گفتگوها در دور هفتم شرایط را بغرنج و پیچیده ارزیابی می کردند. چه اتفاقی افتاد که دیدگاههای طرفین به یکدیگر نزدیک شده است؟
هر دو طرف می خواهند در این مذاکرات یک «برد» کسب کنند. از گزارش‌های اخیر، آنها به یک توافق نزدیک‌تر می‌شوند که در آن ایران غنی‌سازی را کاهش می‌دهد و ایالات متحده برخی تحریم‌ها را حذف می‌کند. این می تواند در داخل هر کشور به عنوان یک برد برای هر دو طرف ارائه شود. آمریکا می‌گوید: «ما از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کردیم». ایران می تواند بگوید: ما آمریکا را متقاعد کردیم که تحریم ها را از بین ببرد. اگر این کار به طور همزمان انجام شود، می تواند به عنوان یک نتیجه مطلوب برای مذاکرات تلقی شود.

*بر اساس خبری که آکسیوس منتشر کرده است جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در سفر اخیر خود به اسرائیل به مقامات اسرائیلی گفته است که تهدید بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل از طریق مکانیسم ماشه باید به عنوان وسیله‌ای برای بازدارندگی ایران از غنی‌سازی اورانیوم با درجه تسلیحاتی مورد استفاده قرار گیرد. یعنی آمریکا در نظر دارد در صورتی که ایران غنی سازی ایران بالا برود مکانیسم ماشه را فعال کند. این در حالی است که محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرده که حتی در صورت شکست مذاکرات هم ایران غنی سازی بالای ۶۰ درصد انجام نمی دهد. دلیل تهدید آمریکا به فعال کردن مکانیسم ماشه چیست؟
گزینه مکانیسم ماشه "snapback" در برجام اولیه وجود داشت. سولیوان می تواند با خیال راحت به اسرائیل اطمینان دهد که این ماده فعال خواهد بود، زیرا در توافقنامه اولیه گنجانده شده بود. این راهی است برای «فروش» بازگشت به برجام به اسرائیل بدون هیچ هزینه ای، زیرا هیچ چیز تغییر نکرده است. آقای اسلامی همچنین می تواند با خیال راحت بیان کند که ایران اورانیوم بالای 60 درصد را غنی سازی نخواهد کرد، زیرا ایران برنامه تسلیحات هسته ای ندارد و قصد توسعه آن را ندارد. هیچ دلیلی برای غنی‌سازی اورانیوم بیش از 60 درصد وجود ندارد، به جز ساخت سلاح هسته‌ای، بنابراین این وعده آسانی است.

*اسرائیل که از مخالفان هر گونه توافق هسته ای بود، مواضع خود را تغییر داده است و اعلام کرده است که توافق با ایران بهتر از عدم توافق است. دلیل تغییر مواضع اسرائیل و پذیرش احیای برجام از سوی آن چیست؟
دولت کنونی اسرائیل با دولت بنیامین نتانیاهو متفاوت است. نتانیاهو از تهدید ایران برای اهداف سیاسی خود برای ترساندن اسرائیلی ها به عنوان وسیله ای برای ماندن در قدرت با وجود رفتار جنایتکارانه خود استفاده کرد. بدون نتانیاهو دلیلی برای ادامه مخالفت اسرائیل با برجام وجود ندارد. مقامات اسرائیلی از جمله «بنی گانتز» به خوبی می دانند که ایران هیچ خطری برای اسرائیل ندارد. آنها خیلی بیشتر نگران حزب الله و حماس هستند. آنها همچنین می‌دانند که هیچ کاری در مورد حمایت ایران از حزب‌الله و حماس انجام نخواهد شد مگر اینکه آمریکا به برجام بازگردد. بنابراین راه بهبود وضعیت امنیتی اسرائیل از طریق تجدید برجام حاصل می شود. پس از این اتفاق می توان مذاکرات تکمیلی در مورد سایر موارد را دنبال کرد. گانتز صلح طلب نیست، اما واقع گرا است و شارلاتانی مانند نتانیاهو نیست.

*معاون وزیر خارجه کره جنوبی به وین سفر کرده تا در خصوص آژادسازی پولهای بلوکه شده ایران تصمیم گیری صورت گیرد. ارزیابی شما از سفر وی به وین در خلال مذاکرات چیست؟
این یک پیشرفت جالب است. ایران حدود ۷ میلیارد دلار سرمایه دارد که به دلیل تحریم‌های آمریکا در کره مسدود شده است. ایالات متحده در ژوئیه گذشته به ایران اجازه داد تا بخشی از بدهی های این صندوق ها را به ژاپن بپردازد. مشخص نیست کره جنوبی چگونه از آزادسازی این سرمایه ها سود می برد، اما این راهی است که کره جنوبی به یک «بازیگر» در مذاکرات برجام تبدیل شود. امیدوارم جزئیات بیشتری در مورد این حرکت فاش شود، زیرا این یک موضوع کوچک است، اما در عین حال تحول جدیدی در این مذاکرات است. آنچه ممکن است گفته شود این است که آزادسازی منابع مالی کره جنوبی ممکن است به عنوان یک ابزار چانه زنی هوشمندانه غیرمستقیم از سوی ایالات متحده برای نزدیکتر کردن ایران به توافق تلقی شود. سابقه آزادسازی وجوه در تیرماه را می توان توجیهی برای آزادسازی بیشتر این وجوه عنوان کرد.