بازار؛ گروه آب و انرژی: با تغییر نحوه تخصیص سهمیه بنزین، دولت ماهانه یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون لیتر بنزین (با احتساب اختصاص ۱۵ لیتر به ۸۴ میلیون ایرانی) در کشور توزیع خواهد کرد. در واقع اگر فرض را بر مصرف ۹۰ میلیون لیتر بنزین در روز (بر اساس آخرین آمار اعلامی از طرف شرکت پخش و پالایش) بگذاریم می توان گفت که دولت می خواهد معادل ۴۷ درصد بنزین مصرفی در کشور را به صورت یارانه ای به افراد اختصاص دهد. اما طرح بنزینی دولت ابهامات بسیاری دارد و معلوم نیست که چطور ۸۴ میلیون ایرانی قرار است که وارد ساز و کار گنگ خرید و فروش این سوخت مهم در اقتصاد ایران شوند. سوختی سیاسی که یکی از شاخص های اصلی رشد تورم در کشور محسوب می شود و هرگونه تغییر قیمت آن موجی از گرانی ایجاد خواهد کرد.
یکی از مهم ترین ایرادات طرح بنزینی دولت، انتخاب مکانی اشتباه برای اجرای پایلوت آن است. چرا که مساحت این جزیره ها بسیار کم بوده و معمولا خودروها برای مسافرت های برون شهری از آن خارج نمی شوند. جدای از این خودروهایی که در این جزیره تردد دارند، معمولا وارداتی بوده و مصرف سوخت پایینی دارند
انتخاب مکانی اشتباه برای اجرای پایلوت طرح
تغییر سهمیه بنزین در دو جزیره قشم و کیش به صورت آزمایشی اجرا شده و در صورت حصول نتیجه مثبت، در سطح ملی به مورد اجرا گذاشته شود. در طرح «بنزین برای همه» قرار است به جای دریافت ماهانه ۶۰ لیتر سهمیه بنزین در کارت سوخت، به ازای هر کارت ملی ۱۵ لیتر به افراد تخصیص داده شود. یعنی دارندگان کارت ملی که بیش از یکسال در کشور اقامت داشته‌اند؛ ۱۵ لیتر بنزین در ماه دریافت می‌کنند اما طرحی که برای اجرای عادلانه تر توزیع یارانه سوخت بین افراد پیش‌بینی شده ابهامات و پرسش‌های زیادی را ایجاد کرده است.
یکی از مهم ترین ایرادات وارده به مکان تعیین شده برای اجرای پایلوت این طرح است. مرتضی بهروزی فر کارشناس انرژی در این باره به بازار می گوید: نتایج حاصل از اجرای طرح در جزایر کیش و قشم قابل تعمیم به کل کشور نیست چرا که مساحت این دو جزیره بسیار کوچک بوده و جمعیت ساکن در آن بسیار کم است.
او در ادامه توضیح ادعای خود می گوید: بیشتر حجم مصرف بنزین در مسافرت های برون شهری اتفاق می افتد. به عنوان مثال تهرانی ها در اخر هفته معمولا سعی می کنند که مسافرت کوتاهی را به شهرهای اطراف داشته باشند. این در حالی است که خودروهایی که در این جزیره های تردد می کنند معمولا از آن خارج نمی شوند.
این کارشناس انرژی همچنین ادامه داد: جدای از این بیشتر خودروهایی که در این مکان ها تردد می کنند خارجی و براساس استانداردهای جهانی ساخته شده اند. این خودروها معمولا حجم مصرف پایینی دارند در حالی که بخش عمده بازار داخل کشور در اختیار تولیدات داخلی است که مصرف بالایی دارند و فاصله زیادی با استانداردهای جهانی دارند.
کاهش سهمیه خانوارهای کم جمعیت
اما از دیگر ابهاماتی که در طرح بنزین برای همه مطرح می‌شود کاهش سهمیه خانوارهای کم جمعیت است. این نگرانی برای برخی افراد وجود دارد که سهمیه ۶۰ لیتری آنها با اجرای این طرح به ۱۵ لیتر برای خانوار تک نفره، ۳۰ لیتر برای خانوار ۲ نفره و ۴۵ لیتر برای خانوار سه نفره کاهش داشته باشد. با این حال جواد اوجی وزیر نفت گفته است که به تمامی افراد چه صاحب خودرو باشند یا نه، بر حسب کارت ملی ۱۵ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی تعلق می‌گیرد و سقف سهمیه‌ای که به خانوار تعلق می‌گیرد ۶۰ لیتر است. این یعنی اینکه به تمامی خانواده‌ها سهمیه ۶۰ لیتری بنزین تعلق می‌گیرد.
سهمیه خودروهای عمومی تغییری نمی کند
آنگونه که اعلام شده این طرح فقط برای سهمیه خودروهای شخصی است. خودروهای عمومی حتی تاکسی‌های اینترنتی سهمیه سابق را دریافت خواهند کرد. کارشناس انرژی در اینباره گفت: اگر قرار به توزیع عادلانه بنزین است چرا خودروهای عمومی قرار است که همچنان مثل گذشته سهمیه دریافت کنند. به عنوان مثال چه معنی دارد که سهمیه دریافتی وانت در یک روز معادل سهمیه یک ماه یک نفر باشد.
شریعتی نیاسر عضو کمیسیون انرژی مجلس: طرح جدید دولت درباره نحوه اختصاص سهمیه بنزین ابهامات بسیاری دارد که دولت هنوز آن ابهامات را برای نمایندگان مجلس هم رفع نکرده و هیچ توضیح شفافی درباره آن ارائه نداده است
بی اطلاعی نمایندگان مجلس از طرح دولت
در این میان درباره شایعات افزایش قیمت بنزین هم احمد وحیدی، وزیر کشور در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است بنزین گران شود؟ تاکید کرد: فعلا قراری برای گران شدن بنزین وجود ندارد.
با این حال نمایندگان مجلس می‌گویند که دولت باید به بهارستان برود و درباره ابهامات این طرح بیشتر توضیح دهد. شریعتی نیاسر عضو کمیسیون انرژی در اینباره به بازار می گوید: دولت هیچ توضیحی در باره جزییات این طرح به مجلس ارائه نداده و نمایندگان هم مانند مردم سوالات بسیاری درباره نحوه اجرای آن دارند.
بنزین گران می شود؟
اما کارشناسان انرژی هم به نوعی اجرای این طرح را مقدمه ای برای افزایش قیمت ها می دانند. بهروزی فر با اشاره به تجربه سال های گذشته می گوید: دولت بهتر است مشکلات اقتصادی خود را به صورت شفاف به مردم اعلام کند تا گرانی ها موجب سلب اعتماد عمومی نشود.
او ادامه داد: همگی به خوبی می دانیم که به دلیل شرایط تحریمی امکان صادرات نفت وجود نداشته و عملا دولت برای پوشش هزینه های خود راهی جز افزایش قیمت ها ندارد.
براساس آخرین آمار، در ایران حدود ۹۰ میلیون لیتر در هر روز بنزین مصرف می‌شود. اما مادامی که زیرساخت های لازم فراهم نباشد نمی توان انتظار کاهش مصرف را داشت. در دولت احمدی نژاد قیمت بنزین ۷ برابر شد اما این گرانی هیچ گاه کاهش مصرفی در پی نداشت
قیمت بنزین در دوران احمدی نژاد ۷ برابر شد
ایرانی ها یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان هستند. براساس آخرین آمار، در ایران حدود ۹۰ میلیون لیتر در هر روز بنزین مصرف می‌شود. حدود ۴۵ میلیون لیتر بنزین مصرفی در هر روز یارانه‌ای است. دولت معتقد است که مصرف بالای انرژی در ایران حاصل غیر واقعی بودن قیمت ها و البته ارزانی است. اما سوال اینجاست که رشد قیمت ها می تواند به کنترل مصرف در کشور منجر شود. شریعتی نیاسر عضو کمیسیون انرژی مجلس در اینباره گفت: زمانی که زیرساخت های لازم برای کاهش مصرف وجود ندارد نمی توان از مردم انتظار داشت که مصرف خود را کاهش دهند. به عنوان مثال وضعیت حمل و نقل عمومی در کشور مناسب نیست اما ما انتظار داریم که مردم از خودروی شخصی استفاده کنند. جدای از این با ممنوعیت واردات یک بازار کاملا انحصاری برای خودروسازان داخلی ایجاد کردیم. آنها هم هیچ تلاشی برای استاندارد سازی خودروهای خود نمی کنند و همین مساله موجب شده که مصرف سوخت در خودروهای داخلی بسیار بالا باشد.
بهروزی فر کارشناس انرژی هم به نوعی گفته های این نماینده مردم را تاییده کرده و می گوید: افزایش قیمت به تنهایی نمی تواند منجر به کاهش مصرف شود. به عنوان مثال در دولت آقای احمدی نژاد قیمت بنزین ۷ برابر شد اما تغییری در روند مصرف ایجاد نشد.
حاکمیت خود بزرگترین مصرف کننده انرژی در ایران است. چرا که ۷۰ درصد اقتصاد کشور در دست حاکمیت یعنی شرکت های دولتی و شبه دولتی و خصولتی و نهادهای نظامی است
حاکمیت بزرگترین مصرف کننده انرژی
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اقتصاد دولتی ایران اشاره کد و گفت: نباید فراموش کرد که حاکمیت خود بزرگترین مصرف کننده انرژی در ایران است. در حال حاضر ۷۰ درصد اقتصاد کشور در دست شرکت های دولتی و شبه دولتی و خصولتی است. بنابر این اگر دولت می خواهد مصرف انرژی در کشور را کنترل کند باید از خود شروع کند.
گفتنی است که این طرح پیش از این در دولت‌های گذشته هم مطرح شده بود و بنا بود یارانه سوخت با کارتی تحت عنوان کارت انرژی و ساز و کاری مشابه به دست مردم برسد که در زمان خود این طرح رای نیاورد و حالا معلوم نیست که دولت با چه هدفی دوباره از این طرح رونمایی کرده است؟ ضمن اینکه مشخص نیست که دولت افزایش قیمت بنزین را در دستور کار دارد یا خیر؟ و این اصطلاح «فعلا» که وزیر کشور از آن استفاده می‌کند شامل چه بازه زمانی می‌شود و بنزین تا چه زمانی مشمول افزایش قیمت نخواهد شد؟
نظر شما