الهام رئوفی فر؛ بازار: فضای ملتهب بازار و قیمت های سرسام آور از یک سو، گرانی کالاهای اساسی مانند گوشت سفید و قرمز و لبنیات از سوی دیگر توان خرید مردم را به صورت قابل توجهی کاهش داده است تا جایی که بر اساس آمارهای اعلام شده در استانی مانند گلستان که تولید کننده مرغ است، مصرف روزانه ۱۵۰ تن گوشت این محصول به ۱۰۰ تا ۱۱۰ تن کاهش یافته است امری که برخی متخصصین تغذیه نسبت به آن هشدار داده و تداوم آن را نگران کننده می دانند.
بر اساس یافته های پزشکی عدم مصرف پروتئین زمینه ساز بیماری های مزمنی مانند دیابت، فشار خون، بیماری قلبی و عروقی، پوکی استخوان و چربی خون می شود. ضمن اینکه تاثیر آن در نسل های آینده عارضه هایی مانند کوتاهی قد و کاهش ضریب هوشی خواهد بود. به عبارتی حذف پروتئین از سبد غذایی یا سوتغذیه یک شاخص توسعه به نام ضریب هوشی را به مخاطره می اندازد بر همین اساس موضوع امنیت غذایی همواره مورد توجه دولت ها بوده است و در ایران هم همیشه در برنامه های توسعه و افق بلند مدت کشور مورد توجه قرار گرفته است با این حال این مولفه در ماههای اخیر به واسطه گرانی کالاهای اساسی قدری دور از دسترس اقشار کم درآمد قرار گرفته است.
گرانی بیداد می کند
این موضوع را یک شهروند گلستانی تائید می کند و می گوید: چند سالی است که گوشت قرمز از مرز یکصد هزار تومان گذشته خرید منظمی در این بخش نمی کنم و به مرغ روی آورده ام که آن هم در دو سال اخیر قیمتش سر به فلک کشیده است.
او که علاقه به ذکر نامش ندارد این گونه ادامه می دهد: خرید مرغ حتی تا سال گذشته هم راحتتر بود اما با افزایش یکباره قیمت ها در این بخش الان به سختی می توان دو شانه تخم مرغ برای یک ماه تهیه کرد.
این مرد میانسال با بیان این نکته که دو فرزند پسر دارد، می افزاید: فرزندانم در سن رشد هستند و من شرمنده آنها هستم که نمی توانم آنچه را نیاز دارند برای آنها مهیا کنم. فقط در این شرایط توکلم به خداست که با این روند تغذیه پسرانم را برایم سالم نگه دارد.
مصرف پروتئین گلستان کمتر از کشور
اما معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی گلستان هم مصرف میانگین مصرف پروتئین مردم استان را پائین تر از سرانه مصرف سایر استان ها می داند و می گوید: از آنجاییکه گلستان جزو استان های کم برخوردار بوده و درآمد و ارزش افزوده پائین دارد مصرف پروتئین استان نسبت به نُرم کشور هم کمتراست.
رحمت اله سمعی در گفتگو با خبرنگار بازار استان های تهران و اصفهان را جزو پردرآمدترین استان ها می داند و می افزاید: مصرف پروتئین استان های تهران و اصفهان با نُرم کشور، همخوانی دارد که علت آن درآمد متناسب این استان هاست.
از آنجاییکه گلستان جزو استان های کم برخوردار بوده و درآمد و ارزش افزوده پائینی دارد میانگین مصرف پروتئین مردم گلستان پائین تر از سرانه مصرف سایر استان هاست
وی با بیان اینکه در کشورما فرهنگ مصرف به سمت غلات است، اضافه می کند: یکی از دلایل مصرف بیشتر این بخش تخصیص یارانه به غلات است برهمین اساس مردم به واسطه صرفه اقتصادی از مصرف غلاتی مانند نان بیش از گوشت یا لبنیات استقبال می کنند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی گلستان گرانی پروتئین را در کاهش مصرف گلستانی ها تاثیرگذارمی داند و ادامه می دهد: به عبارتی مشکلات اقتصادی اجازه مصرف کالاهی غیر یارانه دار را به مردم نمی دهد.
وی میانگین مصرف گوشت قرمز در کشور را به ازای هر نفر در سال ۱۱ کیلوگرم اعلام می کند و می گوید: باز هم در این بخش میانگین مصرف استان پائین تر از کشور است.
سمیعی ضمن یادآوری این نکته که مصرف گوشت قرمز با توجه به فرهنگ مصرف در نقاط مختلف کشور متفاوت است، می افزاید: مصرف گوشت سفید کشور برای هر نفر حدود ۳۰ کیلو درسال است که این میزان مصرف برای گلستانی ها حدود ۲۰ تا ۲۵ کیلو است.
گلستان استانی کم برخوردار
رئیس هیئت مدیره زنجیره تولید گوشت مرغ پیگیر سرانه مصرف مرغ در کشور هم با کم برخوردار نامیدن گلستان، می گوید: مصرف گوشت مرغ برای استان هایی مانند تهران و البرز بیش از ۲۶ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال است.
شروین اردلان در گفتگو با خبرنگار بازار میانگین مصرف گوشت مرغ در کشور را بین ۲۴ تا ۲۶ کیلوگرم برای هر نفر در سال می داند و می افزاید: البته این آمار مربوط به سال ۹۸ است.
این فعال اقتصادی با بیان این نکته که در دو سال پیش مردم به واسطه گرانی گوشت، مرغ را جایگزین مصرف آن کردند، ادامه می دهد: هرچند که این رقم شامل استان هایی مانند تهران و البرز می شود و برای استانهای کم برخوردار کمتر خواهد بود.
وی مصرف گوشت مرغ مردم استان را تا قبل از آخرین افزایش قیمت مرغ روزانه ۸۰ تا ۹۰ تن در ماه اعلام می کند و می گوید: همیشه زمان گرانی گوشت مرغ، یک شوک عدم خرید در بازارایجاد می شود.
به اعتقاد برخی متخصصین موضوع تغذیه مناسب برای شهروندان تا جایی از اهمیت برخوردار است که از آن به عنوان امنیت غذایی در جلسات و کارگروه ها یاد می شود موضوعی که یک دکترای تخصصی علوم تغذیه هم از آن به عنوان مولفه ای مهم برای پایداری سلامت و شاخصه توسعه یاد می کند و می گوید: امنیت غذایی در کشور تا آنجا اهمیت دارد که در سطح کلان جلسه ای با نام «شورای عالی سلامت و امنیت غذایی» با مسئولیت رئیس جمهور و در استان ها کارگروهی با نام «سلامت و امنیت غذایی» به ریاست استاندار تشکیل می شود.
اهمیت امنیت غذایی
محمدرضا هنرور در گفتگو با خبرنگار بازار می افزاید: اگر افراد جامعه در هرزمان و مکان به غذای کافی و مناسب دسترسی نداشته باشند، سوتغذیه اتفاق می افتد.
این پزشک متخصص بحث دسترسی به غذا را دارای سه بخش اقتصادی، فیزیکی و فرهنگی می داند و می افزاید: در دسترسی فیزیکی دولت ها مکلف به تامین منابع غذایی مناسب برای جوامع خود هستند.
او دسترسی اقتصادی به منابع غذایی را معضل فعلی اقشار کم درآمد کشور می داند و می افزاید: این موضوع تا آنجا اهمیت دارد مه دولت همواره به این بخش سوبسید اختصاص داده است.
هنرور دسترسی فرهنگی به منابع غذایی را نیازمند آموزش خانواده اعلام می کند و می افزاید: اگر هریک از این سه بخش دچار مخاطره شود، وظیفه دولت تامین امنیت غذایی است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه هروقت دریافت غذا و استفاده از آن نیاز سلامتی انسان را تامین نکند سو تغذیه پیش می آید، ادامه می دهد: معمولا سوتغذیه یا گرسنگی به دلیل عدم دسترسی به گروه پروتئین است که به جبران آن افراد به مصرف کربوهیدرات ها روی می آورند.
در شرایط نامناسب اقتصادی افراد برای رفع احساس گرسنگی و تامین انرژی به سمت دریافت کربوهیدارت ها و چربی ها می روند و درست در اینجاست که به واسطه سوءتغذیه، بحث مهم ریزمغذی ها مانند املاح و ویتامین ها جدی گرفته نمی شود
وی اضافه می کند: وقتی شرایط اقتصادی خوب نیست و افراد نمی توانند پروتئین را به مقدار کافی دریافت کنند برای رفع احساس گرسنگی به سمت دریافت کربوهیدارت ها و چربی ها برای تامین نیازبه انرژی می روند و درست در اینجاست که به واسطه سوتغذیه، بحث مهم ریزمغذی ها مانند املاح و ویتامین ها جدی گرفته نمی شود.
به گفته هنرور، کاهش مصرف پروتئین عوارض زیادی دارد که بسیاری از آنها در دراز مدت خودش را نشان می دهد از جمله اینکه اگر زنان باردار دچار سو تغذیه شوند روی نسل آینده تاثیر می گذارد.
این متخصص علوم تغذیه ضمن تاکید بر این نکته که عوارض سو تغذیه تنها در نسل آینده خلاصه نمی شود، ادامه می دهد: متاسفانه تغذیه نامناسب در دوران بارداری برای مادران هم تبعاتی خواهد داشت. به عنوان مثال گرسنگی یا سوتغذیه مادر باردار را به سمت مصرف کربوهیدرات ها می برد که نخستین عارضه آن دیابت است.
به اعتقاد او، معمولا دولت ها برای آنکه روی نسل آینده سرمایه گذاری کنند به تغذیه کودکان و نوجوانان بسیار اهمیت می دهند. اگر کشوری مانند ژاپن به افزایش قد در نسل های جدید افتخار می کند دلیلش کار بر روی تغذیه کودکان است، در اینجا افزایش قد آنقدر اهمیت ندارد بلکه این مولفه نشانه بهبود وضعیت تغذیه است.
دکتر هنرور می گوید: سوتغذیه در جوانی و میانسالی عارضه ریسک بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی و عروقی، فشار خون را در جامعه افزایش می یابد که هزینه آن هم برای دولت است زیرا کثرت در این بخش باعث می شود دولت ناچار به پرداخت سوبسید به بخش بهداشت و درمان می شود.
با توجه به اهمیت مصرف پروتئین برای سلامت افراد و نسل های آینده و عوارض و بیماری ناشی از عدم مصرف آن به نظر می رسد دولت برای رفع این مشکل باید راهکاری پیش پای مردم بگذارد تا در آینده ای نه چندان دور شاهد شیوع بیماری های مزمن و اختلالات ناشی از سو تغذیه در نسل های آینده نباشیم.
نظر شما