بازار؛ گروه بین الملل: پس از اولین نشست دور هفتم مذاکرات وین که خروجی مثبتی نداشت، نشست دوم این دور در حال برگزاری است و اظهارنظرهای امیدوارکننده نسبت به آینده مذاکرات خروجی آن بود.
به گونه ای که اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین خبر داده کارگروه زمان‌بندی توافق برای نخستین بار از زمان آغاز دور جدید گفت‌وگوها تشکیل شده است.
در عین حال برخی کشورها از جمله آلمان اظهار داشته اند که هیچ پیشرفتی در مذاکرات وجود ندارد و ایران را تهدید به اتمام وقت دیپلماسی کرده اند. البته این موضع گیری را باید مرتبط به تغییر دولت آلمان نسبت داد؛ دولتی که وزیر خارجه آن از حزب سبزها است که در مواضع خود نسبت به ایران تندتر هستند.
در این ارتباط خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.
*اولین نشست هفتمین دور مذاکرات وین در حالی به پایان رسیده بود که انتظار حصول توافق را غیر محتمل کرده بود. اما در جند روز اخیر و متعاقب دومین نشست اخبار مثبت از ادامه روند مذاکرات مخابره شد و طرفین اروپایی نیز اظهارات مثبتی بیان کرده بودند. دلیل تغییر مواضع در یک هفته اخیر چه بود؟
گفت‌وگوها پس از قطع شدن آنها به دلیل واکنش منفی به مجموعه‌ای از پیشنهادات ایران که خارج از محدوده بازگرداندن برجام تلقی می‌شد، از سر گرفته شده است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است و هیچ نقشی در این مذاکرات ندارد.
ایران درخواست ملاقات با بورل را داده است، و او موافقت کرده است، هرچند اعتراف می کند که او و اتحادیه اروپا قدرت کمی یا هیچ قدرتی برای تأثیرگذاری بر نتیجه مذاکرات وین ندارند. ایران همچنان اصرار دارد که با حسن نیت در حال مذاکره است، اما نشست از سر گرفته شده تنها یک ساعت به طول انجامید و اساسا شامل توافق برای ادامه مذاکرات بود. به طور خلاصه، شاهد تغییرات اساسی نبوده ایم و خیلی چیزی هم تغییر نکرده است، اما حداقل مذاکرات رها نشده است.
*نقش روسیه و چین را در مذاکرات اخیر چگونه ارزیابی می کنند و تا چه میزان بر اشتراک نظرات طرف مقابل با ایران موثر هستند؟
روس‌ها و چینی‌ها در مذاکرات حضور داشتند، اما تا حد زیادی سکوت کردند. آنها نقش فعالانه ای در مذاکرات نداشته اند. آنها البته می توانند این کار را انجام دهند، اما در حال حاضر ایالات متحده، که باید متقاعد شود، به هیچ پیشنهادی که از سوی چین یا روسیه می رسد، نگاه مثبتی نخواهد داشت.
ایالات متحده با هر دو کشور درگیر است - با روسیه بر سر حمله احتمالی به اوکراین و با چین بر سر نقض حقوق بشر در استان سین کیانگ و اویغورها و موضوعاتی چون هنگ کنگ، تهدیدات تایوان و تهاجم چین به دریای چین جنوبی. بنابراین، روس‌ها و چینی‌ها باید بدانند که نظرات آنها در مورد تنها طرف مذاکره‌کننده غیر از ایران که واقعاً مهم است، و آن آمریکا است، اهمیت چندانی نخواهد داشت.
*رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است به دنبال توافق با ایران برای نصب مجدد دوربین‌هایش در تاسیسات کرج است. و گفته است اینکه ندانیم چه اتفاقی در تاسیسات کرج می‌افتد مانع از آن می‌شود که به مذاکره کنندگان در وین اطلاعات بدهیم. ارزیابی شما از سخنان وی چیست؟
آژانس بین المللی انرژی اتمی به تلاش برای حفظ روابط مثبت با دولت ایران ادامه داده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی یک سازمان و نهاد نظارتی است. این سازمان مجری نیست. آژانس مطلقاً هیچ قدرت اجرایی ندارد. اما آنها بدون همکاری ایران نمی توانند کار خود را انجام دهند.
آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به محدودیت‌های ایران در پروتکل‌های بازرسی خود ابراز نگرانی کرد، اما در عین حال لحنی دوستانه نسبت به ایران داشت. این برخلاف دوره قبلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دوره آماتو است که نشان‌دهنده سیاست خصمانه آمریکا در قبال ایران بود. گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز عاقلانه تلاش کرده است تا در اجرای وظایف خود یک مسیر دیپلماتیک بی طرف را هدایت کند.
*گروسی همچنین گفته است: برخی موضوعات همانند پیدا شدن مواد هسته‌ای در برخی مناطقی که از سوی ایران اعلام نشده بود، نیازمند توضیح تهران است. به نظر می رسد این موضوع نیز به سرنوشت مذاکرات هسته ای رقم خورده است. ارزیابی شما چیست؟
موضع آلمان رئالیستی است. واقعاً هیچ حرکتی به سوی مصالحه در مذاکرات وین وجود نداشته است و هیچ مسیر روشنی برای احیای برجام تاکنون وجود نداشته است. همانطور که در بالا ذکر شد، جلسه از سر گرفته شده در هفته گذشته هیچ گام مشخصی به جلو نداشت.
با این حال، من شخصا معتقدم که بیانیه آلمان در پیشبرد مذاکرات مفید نبود. به نظر می رسد هیچ اراده ای از سوی آلمان، فرانسه و بریتانیا برای ادامه مذاکرات وجود ندارد. ایالات متحده در مسائل خود غرق شده و حتی نسبت به درخواست های ایران ژست نشان نمی دهد که چین و روسیه نزد ایالات متحده اعتبار ندارند و ایران اصلاً تسلیم نشده است. در واقع، مذاکره کنندگان ایرانی گفته اند که آماده اند تا زمان برآورده شدن خواسته هایشان به طور نامحدود منتظر بمانند.
این یک راه حل دیپلماتیک است و من در حال حاضر هیچ حرکتی نمی بینم. تنها کورسوی امید این است که طرفهای گفتگو هنوز دارند صحبت می کنند، حتی اگر به نظر می رسد به جایی نمی رسند.
نظر شما