بازار؛ گروه بین الملل: «سید ابراهیم رئیسی» در دومین سفر خارجی خود و به دعوت رئیس جمهور ترکمنستان، به عشق آباد پایتخت این کشور سفر کرد و در پانزدهمین اجلاس سران همکاری های اقتصادی (اکو) شرکت کرد. رئیس جمهور اسلامی ایران پس از حضور در نشست اکو، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است.
وی تاکید کرد: بی‌تردید تقویت نقش و جایگاه سازمان های منطقه‌ای به عنوان تسهیل‌کننده همکاری های دو و چندجانبه مورد توجه و اهتمام ماست که یکی از نمودهای واضح آن سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» است.
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران همچنین اظهار کرد که مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مندی ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، در بردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است.
باید گفت علی رغم پتانسیل های تجاری درون سازمانی اکو، اما تجارت مییان کشورهای عضو این سازمان کمتر از ده درصد بوده و سازمان اکو تاکنون نتوانسته جهت تقویت روابط تجاری میان اعضاء به دستاوردی برسد.
در این ارتباط خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.
*بلوکهای تجاری منطقه ای چه اهمیتی برای رشد اقتصادی و تجاری کشورهای عضو دارند؟
این قراردادهای تجاری منطقه ای در مراحل ابتدایی خود هستند. آنها هنوز محتوای بسیار کمی فراتر از توافق نامه های کاغذی و تعداد زیادی لبخند و دست دادن دارند. برای اینکه آنها مؤثر واقع شوند، باید دارای محتوای اقتصادی زیادی باشند.
یک فاکتور مهم یافتن راهی برای دور زدن دلار آمریکاست که به عنوان ابزار و شیوه داد و ستد و مبادله مطرح است. این امر تاکنون امکان پذیر نبوده است. این چیزی است که این گروه های تجاری به طور جدی به عنوان یک هدف برای آینده در نظر بگیرند.
*سازمان «اکو» مشتمل بر جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان است. دلیل موثر نبودن این سازمان به رغم چنین پتانسیلی چیست؟
مشکل اینجاست که تجارت در منابع طبیعی، به ویژه منابع نفتی، با دلار آمریکا انجام می شود. علاوه بر این، بازارهای ایالات متحده و اروپا بخش عمده ای از تجارت جهانی را تشکیل می دهند. علاوه بر این، بخش عظیمی از نیروی کار در سازمان اکو به تولیدکنندگان غربی و بازارهای غربی متعهد است.
تنها راهی که سازمان اکو می تواند مؤثر واقع شود، ارائه یک جبهه واحد مقابل ایالات متحده و غرب است. نمونه اش اوپک است. ایالات متحده و سایر کشورها نمی توانند در مورد قیمت نفت کاری بکنند جز اینکه به اوپک التماس کنند که تولید را افزایش دهد. هیچ اهرمی ندارند.
اگر سازمان اکو بتواند کنترل انحصاری مشابهی بر نیروی کار، منابع استراتژیک یا حمل و نقل ایجاد کند، ممکن است موثرتر باشند. اما سازمان اکو به شکل یکپارچه در مقابل غرب عمل نمی کند. کشورهای عضو اکو ممکن است با یکدیگر همکاری کنند، اما تا زمانی که موضع جدی مذاکره و یکپارچه در قبال بازارهای جهانی ارائه نکنند، ضعیف خواهند ماند. یک بار دیگر، اگر سیستمی بتواند دلار آمریکا را دور بزند قدرت فوق العاده ای به آن سازمان و نهاد می بخشد.
*پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) به میزبانی شهر عشق آباد ترکمنستان برگزار شد. با توجه به عضویت ایران در سازمان شانگهای و موقعیت مهم ایران در اتصال چین به اروپا؛ روسیه و آسیای مرکزی به خلیج فارس آیا شاهد تحولی در سازمان اکو خواهیم بود؟
ایران می تواند از طریق این سازمان ها امتیاز و قدرت زیادی کسب کند. اما ایران از موضع ضعف به این سازمان ها می آید. اساسا در حال حاضر ایران تنها یک منبع برای ارائه به اکو دارد و آن فرآورده های نفتی است. برای اینکه ایران واقعاً بر سیاست‌ها و اقدامات اکو تأثیر بگذارد، باید حضور و مشارکت موثرتری داشته باشد.
*با وجود پتانسیل‌های تجاری بالا تجارت درون منطقه‌ای اکو کماکان کمتر از ۱۰ درصد است. چگونه می توان این میزان را افزایش داد؟ آیا اساسا کشورهای این سازمان پتانسیل افزایش تجارت درون منطقه ای را دارند؟
این صحیح است. تجارت درون منطقه ای در اکو بسیار ضعیف است و به نظر می رسد برنامه های جدی برای افزایش این تجارت منطقه ای بسیار اندک باشد. کشورهای عضو اکو قطعا پتانسیل افزایش این تجارت را دارند. آنها می‌توانند از طریق تخفیف، تجارت در داخل سازمان اکو را تشویق کنند.
آنها می توانند در پروژه های توسعه و حمل و نقل همکاری کنند. صدها توافق احتمالی وجود دارد که اگر اعضای اکو در اولویت دادن به تجارت درون منطقه ای بر تجارت با اروپا و ایالات متحده جدی باشند، می توان آنها را به طور موثر دنبال کرد، اما در حال حاضر آنها به صورت جداگانه همچنان به تجارت با غرب وابسته هستند. برای شکستن این بن بست اقتصادی و درک واقعی قدرت اقتصادی بالقوه سازمان اکو به رهبری بسیار جسورانه و بسیار پویا نیاز است.
نظر شما