بازار، گروه استانها: رشد اقتصادی از آن دست شاخص‌های اقتصادی است که بسیار سخت به دست می‌آید در نتیجه مسئولان بی محابا به سمت آن حرکت نکرده و سعی می‌کنند با احتیاط درباره آن سخن بگویند اما استاندار سمنان در روزهای قبل سخن از رشد هشت و نیم درصدی اقتصاد استان در سال ۱۴۰۱ خبر داده و تحقق آن را نیز پیش بینی کرده است.
هرچند استاندار سمنان به صورت کامل توضیح نداده که این میزان رشد قرار است به چه طریق محقق شود اما مشخصاً تولیداتی مانند پسته، معادن، فرآوری معدنی، اتوبوس و قطعه سازی و … از جمله مهمترین تولیدات مؤثر در شاخص رشد اقتصادی استان سمنان محسوب می‌شوند اما اوضاع واقعاً در استان سمنان تا این اندازه خوب است که بتوانیم در یکسال به هشت و نیم درصد رشد مثبت برسیم؟ یا ادعای استاندار سمنان کمی از واقع بینی دور بوده است؟
نرخ رشد اقتصادی نسبت تولید ناخالص داخلی به جمعیت و سرانه درآمد است و در واقع هر یک درصدش هم به شرایط بسیاری بستگی دارد که در شرایط کنونی حتی نیمی از فاکتورها هم در دست دولت نیست مثلاً شاخص فلاکت و سرانه درآمد مردم آنقدر بهم ریخته شده که به نظر نمی‌رسد شرایط به زودی اصلاح شود اما به هر روی کارشناسان باید درباره این امر صحبت کنند.
پسته، معادن، فرآوری معدنی، اتوبوس و قطعه سازی و … از جمله مهمترین تولیدات مؤثر در شاخص رشد اقتصادی استان سمنان محسوب می‌شوند
در این راستا طی یک میزگرد با سه کارشناس و صاحب نظر حوزه اقتصادی و تولید شامل سید رضا طباطبایی کارشناس اقتصادی، محسن شریفی کارشناس حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی و همچنین محمد حسن دیباجی دانش آموخته کارشناسی اقتصاد همراه می‌شویم.
رشد اقتصادی و عوامل مرتبط با آن
طباطبایی: رشد اقتصادی به عوامل مختلفی بستگی دارد تولید ناخالص داخلی نیز به همین شکل و اگر بخواهیم به صورت خلاصه بگوییم منظور از رشد در واقع نمودار تحرک شاخص سالانهٔ رشد تولید ناخالص داخلی در یک سال محسوب می‌شود همچنین باید گفت نرخ رشد اقتصادی همان نسبت تولید ناخالص داخلی به جمعیت یا درآمد سرانه است که بین کشورها و استانها با هم مقایسه می‌شود و عددی را به دست می‌دهد که نمایانگر عملکرد حوزه تولیدی هر منطقه می‌شود.
افزایش بهره‌وری و تولید ناخالص داخلی دو فاکتور بسیار مهم در رشد اقتصادی محسوب می‌شود. در واقع این دو شاخص اگر مثبت باشند می‌توان امیدی به رشد اقتصادی داشت در سال‌های اخیر دولت دوم خاتمی دارای رشد بالای پنج درصد بود و بعد از آن تاکنون رشد اقتصادی کشورمان حتی صفر هم نشده است چه برسد به مثبت پنج درصد! آماری که مسئولان از رشد چهار درصدی و … می‌دهند در واقع برای فروش نفت است نه تولید ناخالص ملی که اگر آن را کنار بگذاریم خواهیم دید که اصلاً رشدی نداشته‌ایم در نتیجه شرایطی که استاندار سمنان نیز می‌گویند در وضعیت کنونی میسر نمی‌شود.
برای رشد اقتصادی باید شاخصه‌های اقتصادی مثبت باشند مانند تولید، سرانه درآمد، تولید ناخالص داخلی و … و وقتی هیچ شاخصی مثبت نیست چطور باید انتظار رشد اقتصادی را داشت؟ اگر نفت را از رشد اقتصادی ایران در یک دهه اخیر کنار بگذاریم رشد نزدیک به صفر هم نخواهد شد.
افزایش بهره وری اقتصادی
از طرف دیگر افزایش بهره‌وری کار و نیروی کار از جمله دیگر شاخص‌های رشد اقتصادی است سوال ما این است که چند درصد از واحدهای تولیدی ما امروز بهره‌ور هستند؟ استاندار سمنان همین چندی پیش اعلام کرد که از بیش دو هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی استان ۵۴ واحد با ظرفیت تمام کار می‌کنند با این شرایط بهره‌وری می‌توان رشد اقتصادی را محقق شده دید؟
از سوی دیگر باید گفت سرمایه انسانی دیگر شاخص مهم در تولید ناخالص و رشد اقتصادی است در حالی که بیکاری به ویژه بین تحصیل کردگان از جمله مهمترین مشکلات استان سمنان محسوب می‌شود. امروز به ویژه در شرق استان از هر چهار جوان یکی بیکار است و صحبت‌های نماینده شاهرود و میامی در مجلس اگر ملاک این امر باشد بیکاری در شاهرود و میامی فقط ۳۰ درصد است لذا باید گفت منطقه‌ای به رشد اقتصادی می‌رسد که بیکاری در آن زیر چهار درصد باشد نه ۳۰ درصد.
برای رشد اقتصادی باید شاخصه‌های اقتصادی مثبت باشند مانند تولید، سرانه درآمد، تولید ناخالص داخلی و … و وقتی هیچ شاخصی مثبت نیست چطور باید انتظار رشد اقتصادی را داشت؟
دیگر شاخص رشد اقتصادی به راستی موضوع کارآفرینان و تولیدکنندگان هستند که به تولید منطقه کمک می‌کنند امروز وضعیت تولیدگران و کارآفرینان استان سمنان چگونه است؟ این اقشار امروز در اوج مشکلات و غرق در مسائل و مشکلات هستند و اصلاً توان ایجاد کار، تولید و.. را ندارند و حتی امورات خودشان را هم راه نمی‌برند نگاهی به کارخانه‌ها و کارگاه‌های ورشکست شده در گیر و دار تلاطم اقتصادی استان سمنان طی یک دهه اخیر نشان می‌دهد که چندان نمی‌توان به اوضاع تولید امید داشت.
در شرایط کنونی که البته ناگفته نماند شرایط اندکی در سه ماه اخیر بهتر شده است، نمی‌توان انتظار رشد اقتصادی را داشت و اگر رشد اقتصادی استان سمنان به صورت خالص بدون در نظر گرفتن چهار نیم هزار میلیارد تومان گردش مالی پسته به دو درصد هم رسید باید خوشحال بود با احتساب پسته اگر رشد اقتصادی استان به چهار درصد رسید کلاهمان را باید ده متر بالا بیندازیم و فکر بیش از این میزان رشد را نکنیم.
تقویت زیرساخت ها
شریفی: زیرساخت‌های رشد اقتصادی در استان سمنان مهیا نیستند علی رغم اینکه ما دارای ظرفیت‌های عظیمی داریم برای مثال سالانه ۲۵ میلیون زائر رضوی از استان سمنان تردد می‌کند اما طی پنج سال توانسته‌ایم (طبق آمار غیر رسمی) ماندگاری مسافران را از میانگین یک ساعت به دو ساعت افزایش دهیم در صورتی که این میزان هم کارساز نیست و باید بیشتر شود.
ما اگر می‌توانستیم فقط از ظرفیت تردد سالانه میلیون‌ها زائر رضوی استفاده کنیم می‌توانستیم شاهد رشد اقتصادی خوبی باشیم اما این کار را نکرده‌ایم از سوی دیگر کرونا باعث شد تا شرایط در حوزه اقتصادی به خصوص اقتصاد مبتنی بر گردشگری و تحرک رو به افول نیز بگذارد و شرایطی پدید بیاید که همه چیز در رکود باشد.
ما اگر می‌توانستیم فقط از ظرفیت تردد سالانه میلیون‌ها زائر رضوی استفاده کنیم می‌توانستیم شاهد رشد اقتصادی خوبی باشیم اما این کار را نکرده‌ایم
معرفی محصولات و خدمات جدید و بهبود محصولات و خدمات به گردشگران و زائران رضوی می‌تواند دو شاخص یعنی افزایش ماندگاری مسافران و ایجاد فرصت‌های گردشگری جدید را به استان سمنان هدیه می‌داد اما شاهد هستیم که برنامه‌ریزی برای این منظور در استان وجود ندارد و مسئولان استانی نگاه درستی به مقوله گردشگری نداشته‌اند.
مسئولان درک از شرایط نداشتند
امروز مسئولان این درک را نداشته‌اند که دوران پساکرونا زمان افزایش و انفجار شدید تقاضای گردشگری است اما گردشگری که ارزان قیمت باشد چرا که همه مردم در شرایط نامناسب اقتصادی حضور دارند اما در عوض مسئولان استان سمنان میلیاردها تومان پول را در سرخه و مهدی شهر و سمنان صرف هتل سازی و مجتمع لوکس گردشگری کرده‌اند اصلاً انگار مسئولان این استان در جای دیگری زندگی می‌کنند و هیچ چیزی از شرایط این استان نمی‌دانند.
امروز شرایط به نحوی رقم خورده که واحدهای قدیمی گردشگری و مسافرتی ما نیز به ورطه نابودی کشیده شده اند در نتیجه در شرایطی که حتی یک بازارچه ساده برای فروش محصولات صنایع دستی استان که اصل و محور ارزش افزوده محسوب می‌شوند، صحبت از رشد اقتصادی چندان دقیق و کارشناسی نیست.
اینکه ما رشد اقتصادی را هدفگذاری کنیم اما برایش زیرساختی فراهم نکرده باشیم مصداق باز کردن پیچی دشوار بدون داشتن انبردست و آچار و با دست خالی است که هرچه تلاش شود پیچ باز نخواهد شد اما دست انسان درد می‌گیرد و تلاش بیهوده خواهد بود. شما وقتی شاهد حرکتی هستید که عاملی برای حرکت وجود داشته باشد.
عوامل موثر در رشد
دیباجی: افزایش نرخ استخراج منابع یکی از مهمترین عوامل در رشد و توسعه اقتصادی است در نتیجه در استانی که معدن آن با مشکلات عدیده روبرو هستند نمی‌توان انتظار رشد اقتصادی داشت از سوی دیگر وضعیت در صنعت معدن هم اینگونه است هرچند شاخص‌ها در بخش‌هایی ماندن صادرات اندکی بهتر شده اما باید دانست که اگر چه ارزش ریالی صادرات استان افزایش ۴۱ درصدی داشته است اما تعداد واحدهای صادر کننده و اقلام صادراتی کاهش نسبی را طی دو سال اخیر داشته است.
تولید استان سمنان با مشکلات زیادی روبرو است؛ هرچند استانداردهای زندگی و تغییر در سطح زندگی در طول زمان و در کشورها و حتی استان‌های مختلف با هم متفاوت است اما برخی شاخص‌ها مانند تولید ناخالص داخلی هستند که در نتیجه گیری اقتصاد دانان از اوضاع اقتصادی یک منطقه تاثیرگذار هستند. امروز از اقتصاد استان سمنان پویایی و پالس های مثبت دریافت نمی‌شود اینکه چطور قرار است رشدی که خوش بینانه صفر درصد است، یکساله به هشت و نیم درصد برسد، مشخص نیست.
اینکه ما رشد اقتصادی را هدفگذاری کنیم اما برایش زیرساختی فراهم نکرده باشیم مصداق باز کردن پیچی دشوار بدون داشتن انبردست و آچار و با دست خالی است
از سوی دیگر باید گفت که مسئولان استان سمنان مشخص نکرده اند که قرار است از چه طریقی رشد اقتصادی را محقق سازند. در مقابل همچنین رشد اقتصادی ناشی از استفادهٔ کارآمد از داشته‌ها و بهره وری نیروی کار و تولیدات و در واقع سرمایه فیزیکی است که در این شاخص‌ها هم اوضاع خوبی در استان سمنان وجود ندارد. تعداد بسیاری از واحدهای تولیدی ورشکسته هستند تعداد کثیری به بانک بدهکاری دارند و تملک شده اند و دولت در یکسال آتی اگر بتواند همین میزان واحدهای راکد را به تولید بازگرداند کار بزرگی را صورت داده است و لذا مردم توقع رشد هشت و نیم درصدی را ندارند.
ادعاها واقع بینانه نیست
هر چه می‌خواهیم به این موضوع خوش بینانه نگاه کنیم نمی‌شود چرا که عدد انتخابی از سوی استاندار سمنان واقع بینانه نیست. اگر وی اعلام رشد چهار درصد را می‌کرد به واقع امروز پاسخ بنده به سوالات مطروحه در این میزگرد هم متفاوت بود اما واقعاً هشت و نیم درصد چطور قرار است محقق شود مشخص نیست. به نظر من دولت رئیسی به خوبی کار کرده و نشان داده که می‌تواند اقدامات خوبی را صورت دهد هرچند تیم اقتصادی او به خصوص شخص وزیر اقتصاد می‌توانست بهتر انتخاب شود.
در صورتی که دولت وزیر اقتصاد را عوض کند شاید بهتر بتوان به شرایط امیدوار بود چرا که رویه کنونی در این صد روز همانی بود که در دولت قبل هم مردم مشاهده می‌کردند و هیچ تغییری در شرایط مردم نشده است. برای رشد نیاز به ابزاری داریم که فعلاً در دسترس ما نیست. ما ابتدا به هدفگذاری های ساده‌تری که برایمان گذاشته شده هم نرسیده ایم برای مثال در افق ۱۴۰۴ اعلام شده که باید ۱۰ درصد انرژی استان سمنان به خصوص در بخش ادارات و دستگاه‌های اجرایی باید از انرژی خورشیدی و بادی تامین شود که دو نیروگاه استان سمنان واقع در سمنان و شاهرود روی هم هفت درصد پیشرفت فیزیکی هم نداشته‌اند.
نظر شما