بازار؛ گروه ایران: صنعت داروی کشور همواره با موانع بسیاری رو به رو است که تنها بخشی از آن به چالش های تولید کنندگان در خصوص قیمت گذاری دستوری، عدم پرداخت به موقع مطالبات، نوسانات ارزی، افزایش هزینه های تولید به دنبال ادامه تحریم ها و غیره بر می گردد و بخشی دیگر شامل بلاتکلیفی فعالان صنعت دارو در زمینه تامین ارز دولتی و حتی ارز نیمایی می شود.
معضلی که به اعتقاد فعالان این حوزه، نبض تولید و توزیع صنعت داروی کشور را کُند کرده است.
در این راستا به سراغ «عرفان شاکری» مدیرعامل شرکت آرمان زوفا به عنوان تولید کننده دارو و مکمل و وارد کننده مواد اولیه تولید دارو، مکمل و غیره و رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات رفتیم که گفتگوی «بازار» با وی را در ادامه خواهید خواند.
عدالت در تخصیص ارز و اولویت بندی برای آن به عنوان دو چالش اساسی فعالان صنعت داروی کشور شناخته می شود که هر یک به خودی خود می تواند مانع بزرگی ایجاد کند اما اوج مشکلات زمانی است که این دو چالش همزمان باهم ایجاد شوند که قابل جبران نیستند
* برخی از فعالان صنعت داروی کشور معتقد به این هستند که ارز دولتی به همه اختصاص نمی یابد و بعضی از مجموعه ها در این زمینه از رانت خاصی برخوردار هستند، این موضوع چقدر حقیقت دارد و به عنوان تولیدکننده دارو و وارد کننده مواد اولیه با چه چالش هایی در این زمینه مواجه هستید؟
عدالت در تخصیص ارز و اولویت بندی برای آن به عنوان دو چالش اساسی فعالان صنعت داروی کشور شناخته می شود که هر یک به خودی خود می تواند مانع بزرگی ایجاد کند اما اوج مشکلات زمانی است که این دو چالش همزمان باهم ایجاد شوند.
صدمات ناشی از وجود چالش های تخصیص ارز و اولویت بندی آن در حدی زیاد است که گاهی نه تنها جبران پذیر نیست بلکه تولید کنندگان را دچار کمبود، تعلل و وقفه در تولید می کنند؛ در نتیجه حتی این نگرانی برای فعالان این عرصه وجود دارد که شعار سال ۱۴۰۰ یعنی تولید؛ پشتیبانی ها، مانع زدایی‌ها به درستی تحقق نیابد. این نیز درحالی است که ارزی که برای دارو تخصیص داده شده در بودجه و مجلس مورد بحث قرار گرفته است، هر چند این منابع ارزی عدد چندان زیادی نیست اما همان هم به درستی و در زمان مناسب تخصیص داده نمی شود.
بخش عمده برنامه ریزی در این خصوص به عهده بانک مرکزی و سازمان غذا و دارو است که بر اساس تایید آن ها زمان تخصیص ارز و مجموعه های در اولویت ارزی انتخاب می شود. زمان بندی آن ها هم به نحوی است که خیلی از اوقات که ارز به دست شرکت ها برای واردات می رسد که آن ها دیگر نیازی ندارند
* اشاره کردید به اینکه ارزی که برای واردات مواد اولیه و تجهیزات از سوی دولت برای صنعت دارو در نظر گرفته شده همراه با عدالت در مقدار و زمان بندی نیست، به نظرتان چقدر این موضوع که گفته می شود برخی از رانت دولتی برای دریافت بیشتر و سریع تر ارز برخوردار هستند صحت دارد؟ نهاد تصمیم گیرنده در این بخش کدام است؟
بخش عمده برنامه ریزی در این خصوص به عهده بانک مرکزی و سازمان غذا و دارو است که بر اساس تایید آن ها زمان تخصیص ارز و مجموعه های در اولویت ارزی انتخاب می شود. زمان بندی آن ها هم به نحوی است که خیلی از اوقات که ارز به دست شرکت ها برای واردات می رسد که آن ها دیگر نیازی ندارند چرا که قبل تر شیوه های دشوارتر را طی کرده و برای متوقف نشدن خط تولید اقدام به واردات کرده اند.
به طور کلی بین سه تا ۸ ماه زمان می برد تا ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به دست وارد کننده مواد اولیه برسد و خیلی زمان آن برای ما مشخص نیست. البته شاید برای برخی همانطور که اشاره به رانت کردید مشخص باشد.
* این نامشخص بودن زمان تخصیص ارز و احتمال خالی ماندن انبار مواد اولیه برای خط تولید چه آسیبی به مجموعه ها وارد می کند؟
همین عدم برنامه ریزی و عدم تخصیص به موقع ارز نبض تولید و توزیع را بهم می ریزد و کشور را دچار بحران می کند. این درحالی است که با یک برنامه ریزی و تخصیص درست می توان تمام مشکلات این حوزه را مرتفع ساخت.
آن هم در عدالت و نیاز سنجی به موقع نه اینکه یک سری از شرکت ها خیلی ارز بگیرند و یکسری به طور کلی ارز نگیرند. البته این معضل به همین جا محدود نمی شود و در مورد ارز نیما هم چنین مشکلاتی را تجربه می کنیم اما به جای هشت ماه حداقل دو ماه دوندگی دارد.
همه شرایط دشوار تولید را می دانیم و متولیان هم متوجه هستند کسی که در این شرایط در کشور زحمت می کشد، دست به تولید و امر اقتصادی می زند به معنای حقیقی جهاد گر است چون هیچ کسی حمایتی از تولید و تولید کننده نمی کند.
همه مشکلات حوزه سلامت عیان است و همه در مورد آن اطلاعات کافی دارند اما هر کسی هر مسئولیتی می گیرد قادر رفع مشکلات نیست. بالاخره زمان آن رسیده که کمیته ای تشکیل دهند و آسیب شناسی کنند چرا وقتی همه مشکلات را می دانند نمی توانند نسبت به رفع آن اقدام کنند
* اشاره کردید موانع تولید بسیار است و هیچ کدام از متولیان در راستای حمایت از تولید کمکی نمی کنند، این به این معناست که فضای تولید را نمی شناسند و برنامه ای برای آن ندارند؟
خیر، خیلی از متولیان که در این حوزه نتوانستند به درستی عمل کنند در ابتدای کار برنامه ریزی های خوبی داشتند اما اجرایی شدن برنامه ها در فضای امروزی خیلی ساده نیست و اغلب برنامه ها به خود جنبه شعاری می گیرند.
همه مشکلات حوزه سلامت عیان است و همه در مورد آن اطلاعات کافی دارند اما هر کسی هر مسئولیتی می گیرد قادر به رفع مشکلات نیست. بالاخره زمان آن رسیده که کمیته ای تشکیل دهند و آسیب شناسی کنند چرا وقتی همه مشکلات را می دانند نمی توانند نسبت به رفع آن اقدام کنند.
* با توجه به گفته های تان که متولیان مشکلات را می شناسند اما عزمی برای رفع آن ها ندارند، به نظرتان چقدر دست های پشت پرده می تواند باعث دنباله دار شدن مشکلات شوند و چقدر در صنعت دارو چنین افرادی دخیل هستند؟
همه جای دنیا یک سری ممنوعیت ها و محدودیت هایی را برای افرادی که مشاغل دولتی یا خاص دارند ایجاد می کنند و بعد از پایان دوره مسئولیت شان باید یک تنفسی داشته باشند و بعد به شغل غیر دولتی خودشان بپردازند.
مدت این تنفس هم حدود یک تا دو سال است و بیشتر کشورهای اروپایی این مسیر را طی می کنند. این تنفس هم برای این است که مجموعه دچار تغییر شوند و آن مدیران با اطلاعاتی که دارند وارد یک مجموعه خصوصی یا شبه دولتی نشوند و از رانت استفاده نکنند.
همین برنامه باید در اینجا اجرایی شود و با توجه به اینکه قابلیت قانون گذاری دارد باید تبدیل به قانون شود. کسی که تا یک هفته قبل یک جای دیگر ذی نفع بوده الان یک باره نباید یک سمت دولتی بزرگ بگیرید و کل روند را بر اساس منافع خود تغییر دهد. البته در برخی از مواقع مسئول دولتی هر دو جا را همزمان دارد.
همین موضوع منجر به ایجاد رانت و عدیده ای مشکلات می شود که مجموعه های دیگر علاوه بر کمبود منابع مالی، کمبود منابع ارزی و غیره باید با این معضلات هم دست و پنجه نرم کنند. متاسفانه هر چقدر رانت و نفوذ بیشتر باشد فروش و درآمد هم افزایش می یابد. این درحالی است که هر چه تولیدکنندگان سالم تر باشند، بیشتر از همه این توفیقات دور هستند. این مساله ای هست که کشور ما کم و بیش گرفتارش هست و باید چاره ای برای آن اندیشید.
هرچند تمام تولیدکنندگان ایرانی به این خود باوری رسیده اند که باید به هر نحوی چالش های بین المللی را مرتفع کنند اما همچنان تحریم های داخلی آزار دهنده تر از تحریم های بین المللی هستند
* علاوه بر معضلات داخلی که قبل تر به آن ها اشاره کردید بفرمایید به عنوان وارد کننده مواد اولیه چقدر با چالش های بین المللی ناشی از تحریم ها مواجه هستید؟
از نظر قوانین بین المللی هیچ تراکنش مالی به غیر از مسیر بانک های عامل در سراسر دنیا قابل قبول نیست، یعنی وقتی بانکی وجود نداشته باشد، این کسب و کار نیز از نظر حقوق بین الملل دچار شبهه است. هرچند تمام تولیدکنندگان ایرانی به این خود باوری رسیده اند که باید به هر نحوی چالش های بین المللی را مرتفع کنند اما همچنان تحریم های داخلی آزار دهنده تر از تحریم های بین المللی هستند.
البته از طریق دیپلماسی بین المللی می توان خیلی از مشکلات حوزه تولید و واردات مواد اولیه را از طریق خارج از کشور مرتفع کرد اما نباید فعالیت های اقتصادی ایران به تحریم ها گره بخورد و باید ادامه دهیم.
نظر شما