تهمینه غمخوار؛ بازار: از دو هفته گذشته که ذبیح الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان از تشکیل دولت موقت خبر داد و اسامی اعضای دولت موقت این گروه را اعلام کرد، تظاهرات مردمی و قیام های ضد طالبانی در ولایات مختلف افغانستان هنوز در سطحی محدود در حال جریان است.
منابع آگاه اعلام کرده اند که اسامی منتشر شده از سوی طالبان بیانگر آن است که برخلاف ادعای پیشین رهبران این گروه که وعده داده بودند، دولتی فراگیر و همه شمول تشکیل خواهند داد، حکومت جدید متشکل از اعضای خود این گروه و دولتی موقتی است، در حالی که طالبان از مدت ها پیش با برخی از مقامات سابق مانند عبدالله عبدالله و حامد کرزی در تماس و مذاکره بوده است.
از طرفی گزارشها حاکی از این است که طالبان از ایران، روسیه و چین درخواست کرده بود که نمایندگان خود را به آیین اعلام دولت جدید افغانستان بفرستند. از سوی دیگر، کشورهای غربی با وجود تمایل برای مذاکره با طالبان، هنوز درباره به رسمیت شناختن این دولت موقت که طالبان در صدد تشکیل «امارت اسلامی» است، دچار تردید هستند و این مسئله ای است که پاکستانی ها که این روزها در پی گسترش روابط خود با طالبان هستند و همچنان تحولات درحال تغییر در این کشور را از نزدیک دنبال می‌کنند، پیشتر اعلام کرده بودند. از نظر پاکستان، طالبان با چالش های متعددی از جمله مشروعیت از سوی جامعه جهانی روبرو است و در آینده نیز میانه خوبی با غرب نخواهد داشت.
در همین راستا خبرنگار بازار گفتگویی را با «سید اسحاق گیلانی» سیاست‌مدار، نماینده پیشین شورای ملی افغانستان، رهبر نهضت همبستگی ملی افغانستان و یکی از فرماندهان پیشین جهادی افغانستان ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* بر اساس اعلام ذبیح الله مجاهد در دو هفته گذشته، طالبان دولتی موقت البته نه فراگیر را تشکیل داده و اعضای کابینه خود را اعلام کردند. تا کنون سلطه کامل طالبان بر افغانستان چه تاثیری بر روابط تجاری و اقتصادی افغانستان و ایران ایجاد کرده و ما در آینده شاهد چه سطحی از مناسبات فی مابین هستیم؟
طالبان این دولت را موقتی اعلام کردند، اما هنوز مشخص نکرده اند که تا چه تاریخی دولت جدید، موقتی خواهد بود. در خصوص فراگیر بودن نیز ما تمایل داشتیم که طالبان از دانشمندان و تمامی افراد در کابینه استفاده کنند و به آنها مسئولیتهای حکومتی داده شود که متاسفانه همه شمول و فراگیر نبود. لذا، ما امیدواریم که یک دولتی شروع به کار کند که هر وزیر از نخبگان و افراد تحصیلکرده اقوام مختلف استفاده کرده و در ایجاد روابط با همسایگان، رابطه نزدیک و موثری شکل گیرد.
در حال حاضر، به دلیل افزایش قیمت نفت و قیمتهای گزاف مواد خوراکی که در افغانستان کمیاب شده در حالی که بخش زیادی از مواد غذایی کشورمان هم از ایران و پاکستان تامین می شد، مردم توان خرید ندارند
از طرفی، آن قانون اساسی که بر اساس آن و در حال حاضر افغانستان اداره می شود، توسط هیچ کدام از ممالک اسلامی و غیراسلامی به رسمیت شناخته نشده و به همین دلیل تاجران دچار این چالش می شوند و برایشان مشکل است تا بتوانند روابط تجاری و اقتصادی خود را با کشورهای همسایه به خوبی حفظ نمایند.
در حال حاضر، به دلیل افزایش قیمت نفت و قیمتهای گزاف مواد خوراکی که در افغانستان کمیاب شده در حالی که بخش زیادی از مواد غذایی کشورمان هم از ایران و پاکستان تامین می شد، مردم توان خرید ندارند و طبیعی است زمانی که مردم قدرت خرید نداشته و همچنین بیکاری هم در کشور موج می زند، دیگر تجارت معنا پیدا نخواهد کرد، زیرا یک تاجر زمانی موجب سودآوری مملکت خود می شود که توانایی فروش و خرید از طرف مردم وجود داشته باشد.
* با توجه به اینکه تندروهای جناح نظامی طالبان مناصب کلیدی دولت موقت را اشغال کرده‌اند و اثری از شیعیان در این کابینه نیست، حضور طالبان در قدرت منافع چه کشورهایی را تامین و منافع چه کشورهایی را به خطر می اندازد؟
از دیدگاه من و از نگاه سیاسی و نظامی، طالبان هیچ خطری برای جامعه جهانی و هیچ کشوری به خصوص همسایگان نخواهند داشت. شواهد نشان می دهد که این گروه در طول ۲۰ سال مبارزات خود هیچ حرکتی خارج از سرحدات افغانستان انجام ندادند، بلکه این داعش بود که اینگونه برای همسایگان خطرآفرین بودند. بنابراین از این ناحیه طالبان خطری ندارند، ولی از این جنبه که حکومت ما فراگیر نباشد و دنیا آن را به رسمیت نشناسد، این موضوع برای ما و همسایگان ناخوشایند است.
اما زمانی که حکومتی همه شمول در افغانستان شکل گیرد و همسایگان ما در امنیت باشند، هم به نفع کشورهای همسایه افغانستان و هم خود افغانستانی است که در طول ۴۷ سال مدام مردم در حال مبارزه و جنگ بوده و جز سیاه بختی چیزی نصیبشان نشده است. لذا، آرزومندی ما این است که همسایگان، کمی با حوصله مندی قضایای افغانستان را دنبال کنند و روابط نزدیکی با ملت افغان داشته باشند، زیرا این ملت دیگر سزاوار این همه فشار و بدبختی نیست.
در خصوص عدم حضور شیعیان در کابینه، باید بگویم نه اهل تشیع و نه اقوام دیگر حضور ندارند. حتی به دلیل اینکه اهل تشیع برای حضور در کابینه انتخاب نشده اند، اهل تسنن همه دلگیر هستند، زیرا تشیع یکی از مذاهب عمده و کلان افغانستان است. لذا، ما امیدواریم هر چه زودتر طالبان تجدید نظر کرده و در کابینه خود از برادران اهل تشیع نیز با احترام استفاده نمایند، به آنها وظایف خوب واگذار کنند و در حکومت حضور داشته باشند.
* در حال حاضر چین جا پای امریکا گذاشته و اعلام کرده حاضر به سرمایه گذاری در افغانستان برای توسعه این کشور است. از دیدگاه شما افغانستان به لحاظ ژئوپلیتیک چه اهمیتی برای گسترش پروژه «یک کمربند-یک جاده» دارد؟
چین به دنبال توسعه راه ابریشم و نزدیک تر شدن و گسترش تجارت خود با کشورهای اروپایی و آسیای میانه از طریق افغانستان است. علاوه بر آن، چینی ها یک پروژه به نام «سی پک» در پاکستان دارند که مرتبط با خطوط آهن و ترانزیت است. از طرفی، برای چین بسیار ارزان تمام می شود که از طریق افغانستان به ایران و سپس خاورمیانه متصل شود.
افغانستان از موقعیت ژئوپلیتیک و جغرافیایی برخوردار است که میتواند به عنوان پل ارتباطی کشورها را به هم کوتاه تر سازد. یک مسئله دیگر این است که ما امیدواریم که این سرمایه گذاری ها از سوی چین همانند سرمایه گذاری در افریقا نباشد. زیرا چینی ها تمام منابع طبیعی قاره سیاه را ربوده و هیچ اقدام موثری برای ملت بیچاره این سرزمین انجام نداد.
اگر چینی ها بخواهند این منابع را در دست گرفته و استخراج نکنند و کارگرهای چینی خود را بر سر کار قرار دهند در حالی که کارگران افغان بیکار بمانند، من فکر میکنم که این امر جفای بزرگی در حق ملت افغانستان است
بنابراین، ما در افغانستان از منابع زیادی برخورداریم، اما اگر چینی ها بخواهند این منابع را در دست گرفته و استخراج نکنند و کارگرهای چینی خود را بر سر کار قرار دهند در حالی که کارگران افغان بیکار بمانند، من فکر میکنم که این امر جفای بزرگی در حق ملت افغانستان است، زیرا ما در گذشته و زمان ریاست جمهوری حامد کرزی شاهد کلید خوردن یک پروژه از سوی چینی ها بودیم که زندانیان خود را از چین به عنوان کارگر بر سر کار گماشته بودند در حالی که افغانهای ما تنها نظاره گر بودند.
بر همین اساس، اگر چین با توجه به این نفوذ کلام خود، کارگران خود را از کشورش برای کار و توسعه به افغانستان آورد، نه تنها به نفع افغانستان نیست بلکه به ضرر کشورمان نیز هست. لذا، حکومت ما در خصوص منابعی که چینی ها استفاده کرده و به کار خواهند گرفت، باید هوشیار باشد که تا چه حد منافع افغانستان در نظر گرفته شده است، زیرا این قراردادها بدون استفاده از نیروی کار افغان و استخراج منابع، برای ملت قابل قبول نخواهد بود.
* طالبان گروهی سازمان یافته از قوم پشتون در افغانستان هستند که قرابت بسیاری با پشتون های پاکستان دارند. با تسلط طالبان بر افغانستان، به نظر می‌رسد که سطح تعاملات این دو کشور در مسیر رونق همکاری‌ها قرار می‌گیرد. ارزیابی شما در این باره چیست؟
افغانستان و پاکستان دو همسایه ای هستند که همواره دارای روابط زیگزاگی یعنی گاهی خوب و گاهی بسیار بد بوده اند، اما هرگز به دلیل وجود و حضور پشتون های دو طرف نبوده و معاملات توسط حکومت های مرکزی انجام شده است. لذا، ما امیدوار هستیم هر دو کشور به خاطر منافع مملکتین خود به گسترش روابط خود بپردازند نه به خاطر یک قومی که در دو طرف زندگی می کنند.
نظر شما