تکلیف حقوق مالکیت معنوی ایده ها را مشخص کنید

فرحناز سپهری؛ خبرگزاری بازار- از آنجا که استارتاپها دارای ایده و خواهان اجرای اید های شان هستند. اما درا ین مسیر دغدغه های مختلفی دارند که از آن جمله  می توان  به نبود حق مالکیت معنوی اشاره کرد، به طوریکه حلقه گمشده ای در اکوسیستم کارآفرینی کشورمان محسوب می شود .چراکه حقوق مالکیت معنوی به مخترع مبتکر و به فرد خلاق امکان می دهد که به طور انحصاری از علامت یا اختراع خود استفاده کند و فرد خطاکار به حقوق خود را از طریق حقوقی یا جزایی تحت تعقیب قانونی قرار دهد. در عین حال که به باور مدیر شتابدهنده شهر آراز در مقایسه با سایر کشورها یکی از موارد که باید درفضای استارتاپی به  آن توجه شود، تعیین تکلیف حقوق مالکیت معنوی  است. در همین راستا برای آشنایی با فعالیت و چالشهای شتابدهنده شهر آراز، با سید مرتضی شهابی  موسس این شتابدهنده گفتگویی انجام داده ایم.

شتابدهنده شهر آراز بستری  برای کسب و کار های نوین

درابتدا ی گفتگو با سید مرتضی شهابی  موسس شتاب دهنده شهر آراز، از چگونگی تاسیس گروه شهر آراز گفت: گروه شهرآراز، با بهره گیری از تجارب فعالیت در حیطه سرمایه گذاری و با ارایه خدمات مطالعاتی، مشاوره و اجرایی در زمینه سرمایه گذاری در حوزه شهرسازی، گردشگری، خدماتی و صنعتی و در پهنه وسیعی از کشور از سال 1384 مشغول فعالیت بوده است.

وی درادامه افزود:با توجه به تغییرات شتابنده در حوزه های کسب و کار و ضرورت ایجاد تغییرات بنیادی در مبانی کسب و کاری، جمعی از همراهان در این گروه تصمیم به ارایه خدمات تخصصی در حوزه استارت آپ ها گرفتند. این امر در سال 1394 صورت گرفته است. بدیهی است نخستین مراحل تشکیل شتابدهنده شهر آراز بر فعالیت های مطالعاتی اعم از امکانسنجی ایده ها، استارت آپ  ها، کسب و کار های نوین و بر بستر تکنولوژی متمرکز بوده است.

شهابی همچنین از ایده اش برای ورود به این حوزه گفت: بر اساس ایده توسعه استارت آپ ها درقالب مشارکت و شتاب دهی، پـرورش ایـده و برنامه ذهـنی مشتریان، مکتوب و مستند سازی استارت آپ ها وارد این حوزه کاری شدم.

همچنین وی توضیح داد: در این مسیر بررسی اقتصادی، اجتماعی ایده و اختراعات در قالب طرح تجاری و کسب و کار، نمونه داخلی یا خارجی، مطالعه بازار و تجاری سازی و درنهایت برندینگ، طراحی کمپین تبلیغات و برنامه یکپارچه بازاریابی و توسعه بازار هدف نهایی ماست.

این مدیر شتابدهنده به نحوه فعالیت  این مجموعه اشاره کرد و گفت: عمده فعالیت مجموعه شهر آراز  فعالیت های مطالعاتی اعم از امکانسنجی ایده ها، استارت آپ  ها، کسب و کار های نوین و بر بستر تکنولوژی است. مرحله پس از مطالعات و امکانسنجی ایده و ارزیابی بازار و مطالعات اقتصادی و مالی و فنی، پروژه ها به سرمایه گذاران حامی و اسپانسر معرفی می گردند.

 به گفته وی در حال حاضر مجموعه مطالعات جامع مربوط به 3 استارت آپ را انجام داده است ، تیم سازی و استقرار تیم فنی و اجرایی را سازماندهی می کند. در ادامه گفتگو شهابی با اشاره به حوزه های گردشگری، عمران و شهرسازی و نیز حمل و نقل به عنوان زمینه های کاری استارتاپهای  تحت پوشش این شتابدهنده یاد کرد. همچنین  افزود:  استارت آپ های در حال بررسی و اقدام در این مجموعه : استارت آپ توزیع دارویی بر بستر اینترنت، تهاتر متریال ساختمان و خدمات جامع مدیریت ساختمان هستند.

 از تحریم و تورم تا کرونا؛ چالش های شهر آراز

از سوی دیگر مدیر  شتابدهنده شهر آراز تحریم بی سابقه، مشکلات رکود تورمی در سال 1398 و نیز رخوت کسب و کار ناشی از بیماری کرونا و از همه مهمتر عدم وجود چشم انداز روشن برای سال 1399 را به عنوان چالشهای این مسیر دانست.

درعین حال وی درباره راهکارها برای رفع این  چالشها  توضیح داد:  تمرکز بر رویکرد های اقتصاد مقاومتی در جهت تبدیل محدودیت ها به فرصت از جمله راهکار های وضع موجود است. این مهم به جز از طریق استقرار مجلسی قوی و کارامد و همگرایی با دولت ممکن نیست.

همچنین این مدیر برای  توسعه شتابدهنده به سایر شهرستانها گفت: توسعه خدمات شتاب دهنده ها و وی سی ها از طریق خدمات جنبی و حمایتی دولتی به صورت غیر مستقیم، مسیر توسعه استارت اپ ها در شهرستان ها را میسر می کند.

وی بر حمایت دولتی قطعا حمایت دولتی و حتی سازمان های عمومی و نیمه دولتی  تاکید و آن را در این مسیر ثمر بخش می داند .  در عین حال که معتقد است این حمایت ها به جز از مسیر پارک های علمی فناوری و شرکت های شتاب دهنده، مناسب و کارامد نیست.

تعیین تکلیف حقوق مالکیت معنوی

اما از سوی دیگر شهابی بر این باور است که حقوق مالکیت معنوی از عمده ترین موانع در توسعه ایده، استارت آپ ها می باشد.در عین حال وی از راهکارهای خود برای جذب سرمایه گذاران حقیقی در این مسیر گفت:  برای جذب سرمایه گذاران می توان به  راههایی همچون برگزاری نمایشگاه های ادواری و جشنواره های مرتبط، تهیه مستند و پخش در برنامه های تلویزیونی، البته نه در ساعات مرده و بی خاصیت ، تعیین تکلیف حقوق مالکیت معنوی، حذف قوانین دست و پا گیر در مسیر ایجاد کسب و کار، تسهیل جذب سرمایه گذاری های خارجی اشاره کرد.

همچنین وی معتقد است علاوه بر بر موارد بالا، فراهم کردن زمینه بازگشت سرمایه های ایرانیان خارج از کشور  از مهمترین راهکارهای توسعه سرمایه گذاری در این زمینه است. شهابی درباره برنامه آاینده این مجموعه گفت: توسعه آتی در مجموعه ما بر اساس هرم سنی جمعیت در کشور و نیازمندی های آن ها سیاستگذاری شده است. برخی از عناوینی که در حال مطالعات مقدماتی در شهر اراز است عبارت است از : تامین نیازمندی های میانسالان در بستر تکنولوژی.
 

فراهم کردن زمینه بازگشت سرمایه های ایرانیان خارج از کشور  از مهمترین راهکارهای توسعه سرمایه گذاری در این زمینه است

در ادامه هر چند چشم انداز روشنی را برای آینده سرمایه گذاری روی استارت آپ ها می بیند اما بر ضرورت آن هم تاکید دارد و در عین حال وی معتقد است مشکلات اخیر مانند بیماری ویروسی و تبعات آن برخی از نیازمندی های دوره آتی را برای ما ملموس تر کرده است که برای نمونه موضوع خدمات غیر حضوری در ادارات و سازمان ها و صفر تا صد مبادلات مالی بدون مواجهه حضوری در تمامی حوزه ها و  سایر موارد است.

در پایابان مدیر شتابدهنده شهر آراز یادآور شد: همانطور که اشاره کردم ، سیاستگذاری شهر آراز و جهت دهی توسعه آتی در مجموعه ما بر اساس هرم سنی جمعیت در کشور و نیازمندی های آن ها سیاستگذاری شده است. اگر تامین نیازمندی های میانسالان در بستر تکنولوژی به عنوان یکی از سیاست های اصلی ما هدف گذاری شده، این امر ناشی از سوق هرم سنی جمعیت کشور به سمت میانسالی و نیز آسیب پذیری میانسالان و بزرگسالان در عصر زندگی تکنولوژی محور است.

همچنین وی  با تاکید بر عدم وجود تکالیف قانونی و حقوقی در زمینه مالکیت معنوی افزود: عدم وجود تکالیف قانونی و حقوقی در زمینه مالکیت معنوی و البته وجود قوانین دست و پا گیر در مسیر ایجاد کسب و کار، گره اصلی در روند بهبود روند توسعه استارت آپ ها و نیز سرمایه گذاری در این زمینه است.