طراح بانکداری جدید، کپی سازی از فدرال رزرو آمریکاست!| عقود بانکی در کشور شبهه ربوی دارد!

اسدالله خسروی؛ بازار: سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی که به گفته کارشناسان برگزاری چنین همایش ها فقط نام بانکداری اسلامی را یدک می کشند درحال برگزاری است. این همایش هایی با حضورکارشناسان مجرب، صاحبنظران بانکی و فعالان بخش خصوصی هرچد کمک می کند تا نواقص شیوه بانکداری به شکلی مطلوب حل و فصل و ساختارنظام بانکی درمسیر درست در میزگردهای تخصصی اصلاح شود اما متاسفانه توجه چندانی به اصلاح قوانین آنگونه که قواعد و مقررات اسلامی در عملیات های نظام بانکی رعایت شود کمتر به چشم می خورد.

حال ازآنجایی که حدود ۴ دهه از اجرای قانون بانکداری اسلامی بدون ربا در کشور می گذرد اما این قانون طی این مدت به نحو شایسته شکل اجرایی به خود نگرفته است طوری که اکنون نظام بانکداری کشورهمچون بانکداری متعارف عمل کرده و بانک ها به جای رعایت اصول بانکداری اسلامی، کمک به بخش تولید و بنگاههای اقتصادی و برآورده کردن نیازها متاسفانه به فکر مال اندوزی و بنگاهداری هستند همچنین در عقود بانکی توجه چندانی به رعایت موازین اسلامی نمی شود.

۳۸ سال از قانون بانکداری اسلامی بدون ربا می گذرد اما از این قانون فقط نامی باقی مانده  و تا کنون تمام و کمال توجهی به زوایا، قواعد و قوانین این طرح مهم  در کشور  نشده است

در همایش بانکداری اسلامی نکته نظرات خوبی مطرح می شود اما در عمل  اتفاق خاصی در نظام بانکی نمی افتد
عبدالمجید شیخی اقتصاددان در گفتگو با «خبرگزاری بازار» درباره نتایج برگزاری همایش های سالانه بانکداری اسلامی گفت: برگزاری سمینارها، همایش و جلسات بانکی که خروجی آن به نفع اقتصاد و مردم باشد ضروری است اما سالهاست که همایش بانکداری اسلامی برگزار و میزگردهای تخصصی برای رفع مشکلات و اصلاح ساختارها تشکیل می شود در این همایش ها معمولا نکته نظرات خوبی مطرح و مقالات علمی کارشناسانه ای درعرصه بانکداری ارایه و قرائت می شود اما در عمل متاسفانه اتفاق خاصی در نظام بانکداری بدون ربا نمی افتد. به طور مثال ۳۸ سال از قانون بانکداری اسلامی بدون ربا می گذرد اما از این قانون فقط نامی باقی مانده است و تا کنون تمام و کمال توجه ای به زوایا، قواعد و قوانین این طرح مهم نشده است.

وی افزود: در همایش بانکداری اسلامی بدون ربا پیشنهادات کارشناسانه ای برای اصلاح ساختار نظام بانکی مطرح می شود اما مجریان در عمل کار خود را می کنند. اکنون که طرح بانکداری اسلامی جدید در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است نواقص خود را دارد چرا که تدوین و ترسیم چنین طرح مهمی نیازمند بهره گیری از نظرات همه کارشناسن خبره بانکی است. طرحی که متاسفانه تاحدودی شبیه کپی سازی از شیوه بانکداری فدرال رزرو آمریکاست نمی تواند در کشوری اسلامی با موفقیت شکل اجرایی به خود بگیرد.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در طرح بانکداری جدید، نظام بانکداری آمریکا با رنگ و روغن اسلامی را محور قرار داده اند  در حالی که تدورین این طرح نیازمند یک اتاق فکر قوی با حضور کارشناسان مجرب بانکی و اقتصادی است. همان طوری که اکنون نقش شورای فقهی در بانک مرکزی که باید در تصمیم گیری و تصمیم سازی نفش موثری و سازنده ای داشته باشد به چشم نمی خورد.

شیخی اظهارداشت: معمولا در برگزاری همایش های سالانه بانکداری اسلامی عده ای دلسوز و با سواد می آیند و نکته نظرات خود را برای اصلاح ساختار نظام بانکدار در مسیر درست ارایه می کنند اما معمولا در میان آنها عده ای تکنوکرات با تفکری خاص نیز هستند و آنها نیز نظرات خود را دارند که این موضوع باعث شده است تا سمینارها و همایش های بانکداری اسلامی با برخوردهای دوگانه همراه و نتیجه چندانی برای اجرای قوانین بانکداری اسلامی در کشور را در بر نداشته باشد.  

در نظام بانکداری اسلامی بدون ربا نرخ سود باید عملیاتی و تحققی باشد و نرخ سود تضمینی حذف شود، شورای فقهی بانک مرکزی باید به این مسئله توجه و در تصمیم گیری ها نقش موثری ایفا کند

نظام بانکداری کشور نیازمند استحاله است
وی در ادامه با بیان اینکه نظام بانکداری کشور باید استحاله شود گفت: در نظام بانکداری اسلامی بدون ربا نرخ سود باید عملیاتی و تحققی باشد و نرخ سود تضمینی حذف شود، شورای فقهی بانک مرکزی باید به این مسئله توجه و در تصمیم گیری ها نقش موثری ایفا کند اما متاسفانه حدود ۴ دهه از بانکداری اسلامی بدون ربا در کشور می گذرد اما قوانین این نوع بانکداری به درستی اجرا نمی شود.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در بانکداری اسلامی بدون ربا برنامه ها و سیاست گذاری ها باید به گونه باشد که در تامین و تجهیزمنابع منویات اسلامی رعایت شود، عقود اسلامی طبق تعاریف شرع مقدس و تعاریف فقهی پیاده شود اما در نظام بانکداری کنونی که شبیه نظام بانکداری متعارف است، متاسفانه در عقود بانکی با ترفندهایی فقه را دور می زنند و با سیاست هایی آن را توجیه می کنند. شیخی افزود: قوانین بانکی باید در مسیر درست و کارشناسانه اصلاح شود اما متاسفانه مجریان نظام بانکداری کشور مجری احکام اسلامی در اقتصاد اسلامی نیستند و هر آنچه که خودشان بخواهند عمل می کنند.

برگزاری همایش ها باید تاثیر خود را درعمل بر شیوه کارکرد بانکداری در کشور بجای بگذارد، اجرای بانکداری اسلامی بدون ربا اکنون نیاز به ساده سازی قوانین، قراردادهای عقود بانکی، فرهنگ سازی مردم در چگونگی اطلاعات از شیوه قرارداد دارد که معمولا این مسائل رعایت نمی شود

خروجی همایش های بانکداری اسلامی تاثیری بر ساده سازی عقود بانکی نگذاشته است
محسن صادقی کارشناس مالی نیز در گفتگو با «خبرگزاری بازار» درباره برگزاری همایش های بانکداری اسلامی و خروجی آن طوری که به نفع مردم، فعالان اقتصادی و اقتصاد کشور باشد و شرع مقدس اسلامی نیز در عقود بانکی رعایت شود، گفت: خروجی برگزاری چنین همایش هایی باید تاثیر خود را درعمل بر شیوه کارکرد بانکداری در کشور بجای بگذارد. به طور مثال اجرای بانکداری اسلامی بدون ربا اکنون نیاز به ساده سازی قوانین، قراردادهای عقود بانکی، فرهنگ سازی مردم در چگونگی اطلاعات از شیوه قرارداد است که معمولا این مسائل رعایت نمی شود. متقاضی بانک برای گرفتن وام به بانک رجوع می کند و بانک نیز قرارداد را نزد مشتری قرار می دهد و متقاضی فقط به نیت اینکه از بانک پول بگیرد همه قرارداد را بدون اینکه به جزئیات وتبعات آن توجه کند امضا می کند که این اشتباه است.

وی با بیان اینکه در طول حدود ۴۰ سال اخیر تلاش شده است که بانکداری کاملا اسلامی در کشور پیاده سازی شود اما متاسفانه این طورنبوده است گفت: همه قراردادهای وام و تسهیلات بانکی با عقود اسلامی طراحی شده اند، قرارداهایی چون فروش اقساطی، عقد جعاله، طرح خرید اجاره به شرط تملیک و ... که چارچوب آن در قالب بانکداری اسلامی است اما متقاضی وام خیلی از جزئیات قرارداد خبر ندارد، بنابراین تازمانی که دوطرف قرارداد هم بانک و هم مشتری در عقد قراردادها نداند چکار می کنند، عقود بانکی به شکل شبه ربوی صورت می گیرد.

این کارشناس مالی گفت: البته نظارت بانک مرکزی و روسای شعب بانکی نیز باید در کنترل خروج پول و اینکه منابعی که از بانک خارج می شود به کجا می رود قوی باشد چرا که خیلی از تسهیلات توسط مشتریان بزرگ از بانک گرفته می شود و منابع به انحراف می رود.

مباحث تخصصی در ستاد بانک ها، همایش ها و سمینارها باید حول محور چگونگی عقود بانکی باشد اما این همایش ها بیشتر تمرکز بر راهکارهای نوآورانه را در فعالیت های بانکی دارد و خیلی نتوانسته است به رعایت عقود بانکداری اسلامی بدون ربا کمک کند

بحث های تخصصی در همایش های بانکی باید با محوریت رعایت عقود اسلامی بر مبنای اسلامی باشد
صادقی افزود: خروجی همایش های تخصصی بانکداری باید طوری باشد که نتایج آن در شعب شکل عملی به خود گیرد چرا که شعب بانکی خط مقدم ارتباط بانک با مشتری است، بنابراین بحث های تخصصی در ستاد بانک ها، همایش ها و سمینارها باید حول محور چگونگی عقود بانکی باشد اما این همایش ها بیشتر تمرکز بر راهکارهای نوآورانه را در فعالیت های بانکی دارد و خیلی نتوانسته است به رعایت عقود بانکداری اسلامی بدون ربا کمک کند.

وی درادامه گفت: به نظر می رسد کارشناسان در بحث های تخصصی همایش های بانکی روی ساده سازی اطلاعات بانکی برای مشتریان و شسته رفته کردن قراداهای بانکی بحث کنند زیرا اکنون قراردادهایی توسط بانک و مشتری امضا می شود اما درعمل با وجودی که قرارداد اسلامی است، اما عقود شبهه ربوی بسته می شود.

بنا به این گزارش، سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی که از روز گذشته نهم شهریورماه آغاز شده با حضور سخنرانان، اعضای میزگردها و ارائه کنندگان مقالات در بانک مرکزی برگزار و به منظور بهره مندی سایر صاحبنظران و عموم علاقه مندان به صورت آنلاین از طریق لینک http://conf۳۱.ibi.ac.ir در فضای مجازی پخش می شود.

محورهای اصلی این همایش دو روزه بر اساس مصوبات شورای راهبردی و کمیته علمی شامل "اصلاح قوانین بانکی: زمینه ها و ضرورت ها"، "حکمرانی بانکی: نقد و ارزیابی"، "مدل کسب و کار بانکی: ارزیابی و آسیب شناسی" و "مانع زدایی و پشتیبانی از تولید: نقش و مسئولیت نظام بانکی" است که در قالب میزگردهای تخصصی و با حضور کارشناسان، صاحبنظران و روسای قبلی بانک مرکزی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

این همایش به عنوان بزرگترین رویداد علمی در حوزه علوم انسانی و به طور خاص در زمینه بانکداری اسلامی، مقارن با تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا در هفته بانکداری به صورت سالیانه برگزار می شود.

هدف از برگزاری این همایش بسط دانش بانکداری، تضارب افکار و هم افزایی میان صاحب نظران و کارشناسان و آخرین دستاوردهای مطالعات و پژوهش ها در حوزه علوم بانکداری و مالی اسلامی در قالب سخنرانی، ارائه مقاله و میزگرد تخصصی است. به عقیده کارشناسان یافته های علمی این همایش باید طوری باشد که تحولی را در نظام بانکی بخصوص اجرای بانکداری اسلامی بدون ربا به جای گذارد.