بازار؛ گروه استانها: پیش از این قرار بود تا دولت بودجه ای را به عنوان بودجه زیرات برای شهر های مهم مذهبی مانند مشهد در نظر بگیرد تا با کاهش هزینه سفر زمینه حضور تمامی اقشار جامعه با هر بودجه ای به این شهر مقدس فراهم شود.
دولت هرساله در زمان اعلام بودجه سازمان‌ها، بودجه‌ای را هم برای زیارت و توسعه فرهنگ زیارت در نظر می‌گیرد، البته بماند که رقم این بودجه هرساله آب می‌رود و به‌جای اینکه شاهد افزایش آن باشیم نه‌تنها کاهش پیدا می‌کند بلکه تخصیص آن به‌سختی انجام می‌شود.
طی سال‌های گذشته دولت و مجلس در ردیفی به نام «زیارت» بودجه مستقلی برای مشهد با ۳۰ میلیون زائر در نظر گرفته بودند و سپس شهرهای قم و شیراز نیز به آن افزوده شدند اما قسمت غم‌انگیزتر اینکه همان مبلغ پیش‌بینی‌شده نیز اختصاص پیدا نکرد.
البته دراین‌بین دولت هم دلیل خود را برای حذف بودجه زیارت دارد به صورتی که رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور در اظهارنظری اعلام کرد«بودجه زیارت را به دلیل برخی توقعات حذف کردیم».
محمدباقر نوبخت یادآور شده که در سال‌های گذشته هر یک از شهرهایی که حرم و امامزاده‌ای داشتند همه می‌خواستند سهمی از بودجه زیارت ببرند و حتی روستاهایی که امامزاده داشتند نیز می‌خواستند از این بودجه بهره‌مند شوند به همین دلیل ما بودجه زیارت را حذف کردیم.
در همین راستا به‌منظور واکاوی این موضوع با حجت‌الاسلام پژمان فر نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی به بحث و گفت و نشستیم.
* طرح بودجه زیارت در سال ۱۴۰۰ به کجا رسید؟
بودجه زیارت یکی از مسائلی بود که متأسفانه امروز آسیبش به‌کل کشور وارد شده است و ما متاسفانه در سال های گذشته نتوانستیم آن را تفهیم کنیم و متأسفانه مسئولان محلی ما نیز در این راستا کاری انجام ندادند و در هیئت دولت نیز به این موضوع توجه نشد!
اگر می‌گوییم ،بودجه زیارت به این معنا نیست که شما یک پولی را به مشهد بدهید و برای مشهدی‌ها خرج بشود که بعضی‌ها بگویند به چه دلیل باید این پول مازاد را به مشهد بدهیم؟
* ضرورت اختصاص بودجه زیارت چیست؟
اساساً بودجه زیارت پولی است که برای ایجاد بستر یک زیارت آرامش‌بخش و کم‌هزینه و خوب و مناسب برای کل زائران نه‌تنها کشور بلکه جهان اسلام در نظر باید گرفته شود.
ما اگر با این بودجه اقامتگاه ارزان‌قیمتی در مشهد ایجاد کنیم این اقامت گاه ارزان بیشترین بهره را برای مسافران و زائران سایر شهر ها دارد و به طور حتم کمترین سود آن به مشهدی ها می رسد لذا این سخن که این پول را به مشهدی ها بدهیم که چه بشود سخنی کاملا نسنجیده و بدون منطق است.
اگرچه این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا مبحث گردشگری و زیارت با مشکلات خاصی همراه شده است اما با توجه به شرایطی که امروز در کشور داریم و تلاش می‌کنیم اقتصاد مبتنی غیرنفتی را تجربه کنیم، ازاین‌رو یکی از کارهایی که این راستا باید مورد توجه جدی قرار بگیرد موضوع زیارت و بودجه آن است.
در شرایطی که دوباره محدودیت‌های کرونا برداشته شود لذا می‌بایست برای حضور زائران و افرادی که شیفته زیارت و حضور در مشهد از تمام دنیا هستند زمینه‌سازی کنیم که این اتفاق مهم و ارزشمند نیاز به برنامه‌ریزی منسجم و مفصل در ارتباط با آن موضوع دارد تا بتوانیم آن کار را به‌عنوان اولویت در کنار کارهای دیگر موردتوجه قرار دهیم.
موضوع زیارت باید در کنار دیگر موارد به‌عنوان یک فرصت معنوی موردتوجه قرار گیرد تا بتوانیم مردم را با معارف رضوی آشنا کنیم از طرفی کشور ما ثمرات و برکات زیادی از حوزه زیارت در بخش اقتصادی و رضوی داشته باشد و لذا در این مسیر ما باید از فرصت‌ها نهایت استفاده را ببریم.
* چرا این موضوع درنهایت به مخالفت دولت با اختصاص بودجه منجر شد؟
در سال ۸۸ هم‌زمان با سالروز ولادت امام رضا(ع) این موضوع در دولت وقت مصوب شد که به‌عنوان یکی از وظایف حاکمیتی جدی گرفته شود و مبلغی را ابتدا برای مشهد و شهرهای شیراز و قم انتقال دادند، مبنی بر اینکه موضوع زیارت و بسترهای زیارت کامل را فراهم کنند.
به دلیل گرانی سفر زمان ماندگاری زائر در شهر مشهد کاهش یافته که این موضوع به اقتصاد شهر ضربه می‌زند و لذا این سوء مدیریت سبب می‌شود که ما امروز در مشهد که همیشه به حج فقرا معروف بوده است زائر کمتری داشته باشیم
اگرچه مردم مشهد، بسیار عاشقانه و باعلاقه درونی، همیشه تلاش کرده‌اند که به زائران حضرت رضا(ع) خدمت کنند و از حقوق خودشان در راستای خدمت به زائران عبور کنند اما درعین‌حال امکانات خود شهر جوابگوی این نیازها نیست.
مطالبه این موضوع که بودجه ای برای مشهد در نظر گرفته شود تا صرف توسعه امکانات شود موجب شد تا بسیاری از افراد دیگر هم به صف مطالبه گران بپیوندند و این سوال را مطرح کنند که با چه چه انگیزه ای باید به مشهد پول داد و لذا این موضوع لوث شد و این کار ادامه پیدا نکرد.
* تبعات عدم تخصیص بودجه چیست؟
امروز ما باید به تمام کشور این پیام را بدهیم که ندادن بودجه و بی توجهی به فراهم سازی سفر ارزان قیمت به مشهد موجب محرومیت بیشتر مردم ایران از زیارت شده است.
سهم مردم از زیارت کاهش پیداکرده است و اقامت مردم در مشهد به علل مختلف ازجمله هزینه بالا در این موضوع، کاهش پیداکرده است و این یک آسیب جدی است زیرا موضوع زیارت، موضوع مشابه با مسائل دیگر نیست زیرا زیارت را نباید خیلی ساده‌انگاری بکنیم و عادی به آن نگاه کنیم.
ما در ارتباط با این موضوع حتی ممکن است یک کسی سیاحت نرود، مثلاً در تمام عمرش حتی شهرهای زیبایی مثل اصفهان و شیراز و تبریز ،یزد، کرمان و... شهرهای دیگر را نبیند و این خودش یک ضعف است اما ندیدن مشهد برای هم‌وطنان قابل توجیه نیست چون مشهد یک نیاز روحی و عاطفی افراد را در حوزه معنویت دارد تعبیر می‌کنند و همان‌طور که حاکمیت وظیفه دارد،نیازهای مادی مردم را تأمین کند، باید نیازهای معنوی مردم را هم که بخشی از آن در قالب زیارت تحقق پیدا می‌کند وظیفه حاکمیت هست و باید آن را تأمین کند متأسفانه امروز بودجه زیارت خیلی لوث شده است .
متأسفانه در این سال ها بودجه‌ای برای بستر سازی سفر ارزان قیت به مشهد قرار داده نشد و یا در جداولی قرار گرفت که تخصیص پیدا نکرد از همین رو چند سال گذشته به‌خصوص در دولت آقای روحانی وضعیت بودجه زیارت خیلی اسفبار بود و باید اذعان کرد عملکرد دولت در این راستا صفر بوده و حتی ریالی برای این موضوع پرداخت‌نشده است.
* آیا اختصاص بودجه در زمره تکالیف دوات نبوده که از آن سرباز زده است؟
در قانون برنامه پنجم و ششم تکلیف شده است که دولت اعتباری را به‌صورت ثابت و سالیانه قرار دهد تا زیرساخت‌های لازم برای زائران در هنگام حضور در شهر مشهد فراهم شود.
متأسفانه این موضوع در دولت آقای روحانی مطرح شد اما از همان ابتدا نسبت به این موضوع توجهی نشد و یا بودجه‌ای را تخصیص نمی‌دادند و یا تخصیصی که در بودجه می‌دیدند ردیف بودجه نداشت.
درواقع نمی‌توانیم با همین امکانات شهری که در مشهد داریم همه مسائل را پاسخ بدهیم. در همین راستا این موضوع روشن است تنها کسی که از این خدمات و امکانات بهره مستقیم نخواهد برد، خود مردم مشهد هستند زیرا وقتی ما محل اسکان و اقامتگاه‌های ارزان‌قیمت برای زائران فراهم می‌کنیم، همه می‌توانند از آن بهره‌مند شوند اما خود مردم مشهد که ساکن و مجاورند از آن‌ها استفاده نمی‌کنند.
* گرانی ها چقدر بر سفر و زیارت هم وطنان تاثیر گذار بوده است؟
درگذشته حدود ۲۵درصد از هزینه‌های زائر مربوط به اسکان بود ولی امروزه اتفاق‌هایی که در اطراف حرم افتاده و هزینه‌های سرسام‌آوری که آنجا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، موجب شده است که سهم اسکان زائر در هزینه‌هایش به بیش از ۳۵ الی ۴۰ درصد برسد.
این موضوع موجب شده تا زمان ماندگاری زائر در شهر مشهد کاهش بیابد که این موضوع هم به مأموریت زیارت و هم به اقتصاد شهر ضربه می‌زند و لذا این سوء مدیریت سبب می‌شود که ما امروز در مشهد که همیشه به حج فقرا معروف بوده است زائر کمتری داشته باشیم.
ما سال‌هاست که این موضوع را با دستگاه‌های متولی، خود شخص رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه مطرح کردیم ولی آن‌ها تلاششان این است که ردیف را کلاً حذف کنند و باوجودآنکه در قانون برنامه بوده است و فقط نگذاشته‌ایم آن را حذف کنند اما پولی را هم پرداخت نکردند.
* چه انتظاری از دولت آینده دارید؟
انتظارمان از دولت این است که موضوع ایجاد زیرساخت‌های حوزه زیارت را با توجه به ثمراتی که در داخل کشور و توسعه رونق اقتصادی می‌تواند داشته باشد را با جدیدت دنبال کرده و نهایت مساعدت را در ارتباط با تخصیص اعتبارات داشته باشد.
برای توسعه فرهنگ رضوی یکی از کارهایی که صورت گرفته در نظر گرفتن بودجه زیارت است که امیدواریم در آینده توجه جدی به این موضوع شود.
نظر شما