بازار؛ گروه انرژی: امسال خشک‌ترین سال آبی در ۵۰ سال اخیر است. نیروگاه‌های کشور توان تامین همه تقاضای برقی را ندارند و کمبود نزولات جوی، باعث مشکلاتی در نیروگاه‌های برق آبی ما شده است. مسئولان توانیر کاهش ظرفیت نیروگاه های برقابی را عامل اصلی بحران برق امروز می دانند اما فعالان بخش خصوصی دلیل اصلی این مشکل انحصار دولت در صادرات برق عنوان می کنند. به گفته آنها صادرات برق توسط بخش خصوصی مشکل تامین نقدینگی آنها را حل کرده و منجر به افزایش سرمایه گذاری در این حوزه می شود. اما به نظر می رسد که این درخواست نه تنها مورد تایید مسئولان دولتی نیست بلکه بهارستان نشین ها هم با قید شرط آن را اجرایی می دانند. رییس کمیته نیرو در کمیسیون انرژی مجلس به بازار می گوید که صادرات برق به امنیت جامعه مربوط می شود و باید در اختیار حاکمیت باشد. پرویز محمد نژاد قاضی محله ادامه داد: البته برای افزایش سرمایه گذاری در این بخش می توان به صاحبان نیروگاه های جدید اجازه داد که ۱۰ درصد برق تولیدی خود را صادر کنند. متن کامل گفتگوی بازار با محمد نژاد عضو کمیسیون انرژی و رییس کمیته نیرو در کمیسیون انرژی را در ادامه می خوانید:
صادرات برق به امنیت جامعه مربوط می شود و باید در اختیار حاکمیت باشد. البته صاحبان نیروگاه های جدید به شرط تامین نیاز داخل می توانند ۱۰ درصد برق تولیدشان را صادر کنند
*اما نگاهی به عملکرد وزارت نیرو نشان می دهد که وزارت نیرو تمایلی برای کاهش تصدی گری خود یا ایجاد انگیزه سرمایه گذاری برای بخش خصوصی ندارد. به عنوان مثال با وجود تمام وعده های مطرح شده همچنان امکان صادرات برق توسط بخش خصوصی وجود ندارد؟
بخش هایی که به امنیت جامعه مربوط است، باید در اختیار حاکمیت باشد. صادرات وقتی دست دولت باشد، امکان برقراری توازن در آن وجود دارد. به عنوان مثل کشوری که خود صادرکننده برق بود، برای گذر از این وضعیت نه تنها صادرات را کاهش داد، بلکه واردات برق را هم در دستور کار خود قرار داد. اما می توان امکان صادرات بخشی از تولید در شرایطی که با مازاد نیاز مواجه هستیم را توسط بخش خصوصی را فراهم کنیم. البته بخش غیر دولتی ابتدا نیروگاه جدیدی را تاسیس کرده و بعد چنین اجازه ای به او داده شود.
*یعنی صاحبان نیروگاه ها بدون هیچ گونه محدودیتی اجازه صادرات خواهند داشت؟
البته اولویت اصلی تامین نیاز داخلی است. در صورتی که مشکلی در بازار داخل نباشد بخش خصوصی مجاز خواهد بود تا ۱۰ درصد تولیدات خود را صادر کنند.
* اما بارها چنین وعده هایی داده شده است، اما معمولا دولت به تعهدات خود عمل نمی کند؟ چطور می توان الزام قانونی در این خصوص ایجاد کرد؟
این اتفاق با یک وعده به تنهایی اتفاق نمی افتد باید یک سند ثبتی داشته باشیم که بخش خصوصی از اجرایی شدن آن مطمئن باشد. ضمن اینکه برای ایجاد انگیزه سرمایه گذاری باید مشوق هایی از سوی دولت ارائه شود.
دو تا مسیر برای ایجاد الزام داریم. مسیر نخست از طریق قانون گذاری است. در این حوزه قوانین متعددی به خصوص در رفع موانع تولید داریم و هیچ کمبودی در این حوزه وجود ندارد. مشکل اصلی ما عدم اجرای قوانین است. راه دیگر ایجاد الزام از طریق برنامه هفتم توسعه است. هم اکنون جلساتی را در اینباره در کمیسیون انرژی مجلس شروع کرده ایم.
* اما هدف گذاری در برنامه های توسعه ای هم به تنهایی نمی تواند کار ساز باشد. با وجود تاکیداتی که روی افزایش ظرفیت تولید برق شده بود، هیچ گاه این اتفاق در کشور رخ نداده است.
بله این ادعا کاملا درست است. به عنوان مثال بر اساس هدف گذاری که در برنامه ششم توسعه صورت گرفته، قرار بود که ظرفیت نیروگاه های تجدید پذیر تا پایان این برنامه به ۵ هزار مگاوات برسد در حالی که ظرفیت امروز ما در این حوزه امروز تنها هزار مگاوات است. به عبارت دیگر تنها ۲۰ درصد برنامه ریزی صورت گرفته محقق شده است. حال آنکه ایران اگرچه بزرگ‌ترین کشور دارای ذخایر نفت و گاز و اساساً مجموع سوخت‌های فسیلی جهان است اما به دلیل دارا بودن پتانسیل فوق‌العاده از جمله ۳۰۰ روز آفتابی در طول سال، یکی از بهترین کشورها برای تولید انرژی خورشیدی و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر است. ضمن اینکه بر این اساس، پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های آتی دنیا برای سال ۲۰۳۰ میلادی حکایت از آن دارد که حدود ۳۵ درصد از نیاز مصرف انرژی دنیا از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین خواهد شد.
با این وجود دولت های گذشته عملا به این ظرفیت بی توجه بوده اند. بی توجهی به توسعه این صنعت در حالی است که اصلی ترین زیر ساخت در هر کشوری برق است. اگر برق نباشد حتی آب هم نیست. شاهد بودیم که قطعی های شدید برق در ماه های گذشته چه مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرد. گزارش های دریافتی ما حاکی از این است که در یک روز حدود ۲ هزار نفر ساعت ها در آسانسورهای تهران گیر کردند.
* اما به نظر می رسد که وزارت نیرو در این حوزه تجارت برق خیلی منفعلانه رفتار کرده و در حال از دست دادن بازارهای صادراتی خود هستیم.
دولت از دسترسی بازار بقیه کشورها غافل کند. ما باید بار خود را به کشورهای دیگر هم توسعه بدهیم. پاکستان و افغانستان هم از همین کشورها هستند. کشورهای حاشیه خلیج فارس هم در فصل گرما مصرف برق بالایی دارند. ما باید مرکز برق منطقه شویم چون این در وهله اول، این قابلیت را داریم، کشور تبدیل به یک منطقه مرکزی می‌شود و از لحاظ اقتصادی هم برای ما خوب است و قدرت چانه‌زنی ما را بالا می‌برد.
نظر شما