بازار؛ گروه استانها: بنا بر اظهارات مسئولان آبفا هم اکنون ۴۰ درصد ظرفیت سدهای خراسان رضوی آب دارد در حالی که طی مدت مشابه سال گذشته ۷۶ درصد از ظرفیت سدهای استان پر آب بود و لذا این موضوع بیش از هر زمان دیگر مقوله صرفه جویی را به میان می آورد.
کمبود آب نه تنها شهروندان خراسانی را نگران کرده است بلکه بسیاری از روستائیان را نیز با خود درگیر کرده است زیرا اقتصاد این قشر از جامعه با آب گره خورده است و هر گونه کمبود سرمایه های دامی و کشاورزی آن را نیز تهدید می کند.
به منظور بررسی وضعیت آب شرب و رفع نگرانی های مردم در خصوص اینکه تابستان پیش رو را چگونه خواهیم گذراند با حسین اسماعیلیان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی به گفت و گو نشستیم.
* امسال وضعیت بارش ها چگونه بود و چقدر کاهش بارندگی داشتیم؟
امسال به لحاظ بارندگی بارش کم بود. در واقع متوسط بارندگی امسال حدود ۶۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشتیم به عبارتی امسال جزو سال های کم سابقه است.
در این راستا امیدواریم که رحمت خداوند شامل حال ما بشود و بارندگی داشته باشیم چون بارندگی‌های یک سوم بارندگی های سال های گذشته بوده و لذا شرایط سختی را تحمیل کرده است.
* این کاهش بارش چه تاثیری بر میزان آبدهی و تامین آب شرب شهر مشهد و روستاها دارد؟
ابتدا بهتر است که روستاها را از بحث مشهد جدا کنیم. روستاها عمدتاً تامین آب اش به منابع زیرزمینی بازمی‌گردد اما تامین آب شهر مشهد بخشی از آن از آب های سطحی مانند سدها و چاه ها تامین می می شود و در روستا همانطور که می دانیم تامین آب از چاه ها،چشمه ها ،قنات ها می باشد و منابعی که عمدتا خیلی عمیق نیستند و چاه های با عمق کمتر و قنات و چشمه هایی که متاثر از شرایط خشکسالی می باشند تامین کننده آب شرب می باشند.
* آب شرب مشهد از کجا تامین می شود؟
حدود ۵۰ درصد آب شرب مشهد از سدهای دوستی، طرق، کارده و ارداک تامین می شود.
متاسفانه کاهش بارندگی ها موجب کاهش ذخیره آب سدها گردیده و در حال حاضر حجم آب ذخیره شده در این سدها نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است.
* چقدر این قنات ها و چاه ها کاهش داشته است؟
دو قناتی که بخشی از آب شرب مشهد را تامین می کند، تقریبا ۶۰درصد کاهش داشته است که جزو قنات‌های خیلی عمیق هم نیست اما به دلیل کاهش بارندگی کاهش داشته اند که همین مواردتاثیر گذار برروی تامین آب می باشند.
درروستاها نیز به شرایط جوی بستگی دارد و خیلی شرایط پایدار نمی باشد و این در حالیست که ما در روستاها در بحث تامین آب با شرایط سخت تری مواجه ایم که یکسری اقدامات را در سال گذشته انجام داده ایم و اقداماتی را نیز در سال جدید در دستور کار داریم اما حجم کار سنگین خواهد بود .زیرا حجم روستاهایی را که ما با تانکر باید آبرسانی کنیم اضافه تر خواهد شد و از طرفی بستگی به همیاری مردم نیز دارد تا بتوانیم مدیریت بهتری را انجام بدهیم و با مشکلات کمتری تابستان را بگذرانیم و امید به بارندگی ها داریم.
* سایر منابع تأمین آب شامل چه مواردی می‌شود؟
چاه‌های آب شرب، قنوات و چشمه‌ها نیز به علّت کاهش بارندگی‌ها با کاهش آبدهی و افت سطح مخزن روبرو است. کاهش این آبدهی در منابع آب شرب روستاها که عمدتاً منابع غیر پایدار هستند تأثیر بیشتری خواهد داشت.
* مصرف چقدر افزایش‌یافته است؟
چون یک ظرف محدودی داریم که بعضی‌ها منابع و سفره‌های آب زیرزمینی ما هستند لذا میزان آبی که برمی‌داریم در زمستان یا تابستان بالاخره این میزان کم می‌شود و آنچه در تابستان مانور می شود از بابت آن است که مصرف در آن زمان افزایش پیدا می‌کند.
خوشبختانه طی ۱۰ سال گذشته روند کاهش مصرف سرانه آب در مشهد شامل بوده و شیب ملایمی در جهت کاهش را شاهد بودیم البته طی دوران کرونا مقداری شیب جدولی افزایش پیدا کرد که قابل پیش‌بینی و توجیه به دلیل کرونا بود.
امیدواریم این بحث استفاده از آب که در حوزه مبارزه با کرونا ایجاد می‌شود تبدیل به یک فرهنگ نشود که کرونا کم و یا از بین رفت، همچنان مصرف گذشته را داشته باشیم و امیدوارم برگردیم به همان شیوه کاهش و تعادلی که درگذشته شاهد آن بوده‌ایم.
*آیا باصرفه جویی می‌توان از این کم‌آبی خارج شد؟
درباره کلان‌شهری مثل مشهد ما متأسفانه ورودی خاصی برای سدهای مشهد نداشتیم و عمده ذخیره آبی که داریم مرهون لطف خداوند هستیم.
اگر چه در حال حاضر با کمبود مواجه هستیم و میزان ذخایر آب شرب مشهد در مدت مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد ولی شرایطمان نسبت به سال ۹۷ که شرایط سختی بود،حاد نیست و اگر رعایت مدیریت مصرف بشود دچار بحران نخواهیم شد.
وقتی هوا گرم می‌شود حتی برای مصارف مانند آبیاری فضای سبز نیز مردم ناچارند آب استفاده کنند و ما تقریباً حدود ۱۵ درصد افزایش مصرف را نسبت به سال گذشته شاهد هستیم و شرایط کرونا نیز بر استفاده بیشتر آب تأثیرگذار بوده است.
البته باید این نکته را البته در نظر داشت که ماسال قبل در این ایام و تابستان خیلی از مراکزی که پرمصرف بودند مانند هتل‌ها و اقامتگاه‌ها تقریباً تعطیل یا نیمه تعطیل بودند و مصرف آب نداشتند.
ذکر این نکته ضروری است اگر با بازگشایی این مراکز مواجه باشیم ،افزایش استفاده از آب بیشتر و مشکلاتمان شدیدتر خواهد شد و حتماً به‌غیراز آن‌که ما آب ذخیره سدها را داشته باشیم، ممکن است در پیک گرما دچار مشکل مصرف آب شویم .
امیدواریم امسال همانند سال‌های سخت مردم ما را همیاری کنند و ملاحظه‌ای بیشتر داشته باشند و خیلی از مصارف غیرضروری‌شان را که از آب استفاده می‌کردند ،حذف کنند .
* با چقدر صرفه‌جویی در شبانه‌روز می‌توان از این مرحله عبور کرد؟
اگر مصرف سرانه ما حتی ۱۵ لیتر کاهش باید که معادل یک دقیقه دوش آبی است که یک نفر کمتر مصرف کند، می‌تواند شرایط پایداری را ایجاد کند از طرفی ذکر این نکته ضروری است که ما دریک اقلیم خشک هستیم و با محدودیت منابع آب مواجه هستیم و از طرفی این درست مصرف کردن و اصلاح الگوی مصرف آب خاص تابستان نیست.
* وضعیت روستاها چگونه است؟
هرچند در طی سال گذشته با یکپارچگی شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی اقدامات بسیار قابل‌توجه در خصوص اجرای طرح‌های اضطراری تأمین آب برای روستاهای شهرستان برداشته شد که حجم کار انجام‌شده با عملیات چند سال برابری می‌نماید لیکن کاهش بارندگی‌ها تأثیر مستقیم بر تأمین آب ۳۵۰ روستا شهرستان مشهد داشته و منابع آبی روستاها مثل چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌ها که متأثر از بارندگی‌ها هستند متأسفانه با کاهش حجم آبدهی مواجه شده است.
با توجه به شرایط سخت پیش رو در تابستان امسال، ساکنان ۱۱۳ روستا با تنش آبی مواجه هستند در این ارتباط نیز امیدواریم با همکاری روستانشینان و مصرف صحیح آب شرب، مشکلات به حداقل برسد.
* آیا امکان حل مشکلات در این تابستان وجود دارد؟
کمبود شدید اعتبارات، فراوانی انشعابات غیرمجاز، استفاده از آب شرب برای سایر مصارف از جمله دام روستایی، توسعه بی رویه روستاها و باغ ویلاها، تعداد زیاد روستاهای نیازمند آبرسانی سیار و کمبود تانکر و عدم همکاری لازم برخی دستگاه ها در صدور مجوز برای انجام عملیات اجرایی از مهمترین چالش های پیش رو در حوزه روستاهاست.
با این حال با اقدامات انجام‌شده در سال گذشته نظیر حفر ۱۹ حلقه چاه، بهسازی ۱۶ حلقه چاه، اجرای ۷۰ کیلومتر اصلاح و توسعه شبکه آب و استانداردسازی سه هزار و ۵۶۲ فقره انشعاب، مشکل ۴۵ روستا از ۱۴۰ روستای تحویلی دارای تنش آبی برطرف شده است.
در همین راستا حفر ۲۹ حلقه چاه، احداث ۱۱ مخزن و هفت ایستگاه پمپاژ، اصلاح و احداث ۳۸ کیلومتر شبکه توزیع و ۳۵ کیلومتر خط انتقال نیز ازجمله مهمترین اقدامات برنامه‌ریزی‌شده برای گذر از تنش آبی تابستان پیش رو است.
نظر شما