بازار؛ گروه کشاورزی: با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری کاندیداهای منتخب ریاست جمهوری طبق روال همیشگی اقدام به اعلام برنامه های خود در همه حوزه های کشور خواهند کرد. یکی از بخش های اقتصادی اساسی کشور بخش کشاورزی است که اگر چه در بحث تخصیص بودجه، حمایت از تولیدکنندگان این بخش و موارد دیگر غالبا از نگاه دولت های مختلف در ایران به دور مانده است، اما بر کسی پوشیده نیست که بخشی که متولی امنیت غذایی کشور است مهمتر از آن است که برای موفقیت در کارزار انتخاباتی از سوی کاندیداهای ریاست جمهوری نادیده گرفته شود. به خصوص اینکه حدود یک سوم از جمعیت کشور در روستاها ساکن هستند.
در این راستا خبرنگار «بازار» گفتگویی با پرویز اوسطی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم و نماینده مردم قروه و دهگلان انجام داده است که در ادامه می خوانید.
علیرغم اینکه تولید محصولات کشاورزی از ۳۰ میلیون تن به بالای ۱۲۰ میلیون تن رسیده اما تراز تجاری ما حدود۱۵ میلیارد دلار است که به هیچ وجه در تناسب با ظرفیت های این بخش نیست
* اگر شخصی که در جایگاه ریاست جمهوری آینده قرار خواهد گرفت سابقه مدیریت در بخش کشاورزی داشته باشد آیا می توان امیدوار بود که صنعت رها شده کشاورزی سروسامان بگیرد؟
فارغ از اینکه چه شخصی از چه جناحی روی کار بیاید مساله این است که هر فردی روی کار بیاید در بخش کشاورزی وظیفه مندی سنگینی دارد؛ به این دلیل که کشاورزی هزاران سال تنها منبع تامین درآمد و معیشت ایران بوده است و نظام بهره برداری کشاورزی یکی از مهمترین اقتصادی در این کشور بوده است.
از زمانی که اقتصاد ما نفتی شد از ظرفیت های این بخش غافل شدیم. علیرغم اینکه تحولاتی مهمی بعد از انقلاب صورت گرفت بخصوص در اقتصادی شدن تولید و افزایش تولید داشتیم و تولید محصولات کشاورزی الان از ۳۰ میلیون تن به بالای ۱۲۰ میلیون تن رسیده اما تراز تجاری ما حدود۱۵ میلیارد دلار است که به هیچ وجه در تناسب با ظرفیت های این بخش نیست.
کشورهای کوچک بسیاری داریم که از صادرات محصولات بخش کشاورزی ۲ برابر فروش نفت ایران در شرایط غیر تحریم در آمد کسب می کنند. این نشان می دهد که به بخش کشاورزی به خوبی نپرداخته ایم. اما ما ظرفیت های معطل زیادی در بخش کشاورزی داریم که باید به آن پرداخته شود که نیازمند برنامه ریزی، سرمایه گذاری و اصلاح ساختارها و فرایند ها است.
ایجاد تحول در بخش کشاورزی در دولت بعدی، مستلزم اجرای راهبردهایی همچون صنعتی کردن کشاورزی، داشتن نقشه صادرات، سرمایه گذاری در حوزه دانش فنی کشاورزی و به حداقل رساندن وابستگی به واردات محصولات استراتژیک است
*اگر قرار باشد رئیس جمهوری بعدی در بخش کشاورزی تحول ایجاد کند نیازمند اجرای چه راهبردهایی است؟
به اعتقاد بنده رئیس جمهور بعدی اگر برنامه ریزی درستی داشته باشد و بخواهد به حوزه کشاورزی توجه کند رونق، جهش و تحول در بخش کشاورزی امکان پذیر است و ما می توانیم تولید محصولات کشاورزی را در این شرایط به بیش از ۲ برابر وضعیت موجود برسانیم آن هم با این امکاناتی که الان است اما مستلزم یکسری راهبردها است.
اولین راهبرد این است که کشاورزی را صنعتی کنیم؛ یه این معنا که از تولید حداکثری گرفته تا جمع آوری و انبار کردن محصول، صنایع تبدیلی و تکمیلی، بازاریابی، بازار رسانی و غیره همه حلقه ها را با هم ببینیم تا یک کشاورزی سودآور را در این کشور راه بیندازیم.
از سوی دیگر ما در حوزه صادرات راهبرد مشخصی نداریم و نیازمند این است که حتما از سوی رئیس جمهور بعدی مورد توجه قرار بگیرد.
راهبرد دیگر این است که در حوزه دانش و فناوری باید بپذیریم که دنیا به سمت و سوی کشاورزی دانش بنیان به شدت پیش می رود و ما نیز نباید از این قافله عقب بمانیم. بخصوص اینکه بخشی از پتانسیل های موجود در بخش کشاورزی ما نیاز به سرمایه گذاری در حوزه دانش دارد.
یعنی در بخش هایی که وابسته به واردات هستیم مثل حوزه ویتامین ها، مکمل ها و نهاده ها دامی و غیره باید تولیدات را بومی کنیم. چرا که این موارد پتانسیل های مورد نیاز بخش است و نباید وابستگی به واردات داشته باشیم.
در محصولات اساسی و نهاده های دامی شاهد بودید که با چه مشکلاتی از تامین ارز، ترخیص و ذخیره سازی مواجه بودیم که حتما باید در این بخش ها سرمایه گذاری اساسی انجام شود تا ضریب وابستگی را تا حد ممکن کاهش بدهیم و به خودکفایی نسبی برسیم.
در کل در حیطه کشاورزی وظیفه سنگینی بر دوش رئیس جمهوری بعدی است چون در یک پیچ بحرانی قرار داریم و باید کشور را از شرایط وابستگی به نفت نجات دهیم و علاوه بر اینکه ذخایر نفتی را برای آیندگان نگه می د اریم، بجای اینکه خام فروشی کنیم در فاز پالایشگاه ها و پتروپالایش‌ها ارزش افزوده بالاتری را در حوزه نفت برای کشور کسب کنیم و در کنار آن از سایر بخش های اقتصادی بخصوص بخش های کشاورزی که ظرفیت بالایی دارد را به جایگاه واقعی خود برسانیم.
در حال حاضر دو چالش اصلی کشاورزی ایران آب و خاک است که باید از سوی رئیس جمهوری بعد مورد توجه ویژه قرار بگیرد
*از نگاه شما به عنوان نماینده مجلس که بیشترین ارتباط را با بخش کشاورزی و بخش قانونگذار در حوزه کشاورزی دارید، اصلی ترین چالش های و همچنین اصلی ترین پتانسیل های بخش کشاورزی کدام موارد است؟
در حال حاضر دو چالش اصلی کشاورزی ایران آب و خاک است؛ ایران در بحث تولید محصولات کشاورزی برعکس میانگین دنیا وابستگی شدیدی به آب دارد؛ به این معنا که میانگین تولید محصولات کشاورزی در دنیا ۶۰ درصد وابسته به دیم است و ۴۰ درصد وابسته به آب است اما در ایران ۹۰ درصد تولیدات کشاورزی مان وابسته به آب است.
این در شرایطی است که همانطور که می دانید وضعیت منابع آب کشور در بدترین شرایط ممکن است به طوری که ما تنها کشوری هستیم که ۱۰۰ درصد منابع آب تجدید پذیر سالیانه را مصرف می کنیم و از این نظر در دنیا رتبه اول را داریم. بنابراین رئیس جمهور جدید باید در حوزه آب اقداماتی موثر داشته باشد. چالش بعدی ما در حوزه خاک است؛ ما در حوزه خاک فرسایش بالایی داریم در حالی که خاک عنصر ارزشمند در بخش کشاورزی است. بنابراین در دستور کار دولت بعدی هم باشد.
ضمن اینکه در همه زیر بخش های کشاورزی از زراعت، باغبانی، صنایع تبدیلی، تکمیلی، دامپروری و غیره ظرفیت های مغفول مانده و بالقوه زیادی داریم که امکان گسترش دادن آن را داریم و دولت بعدی باید به این موارد بپردازد. به عنوان مثال در حوزه زراعت الان ظرفیت آیش یک ظرفیت معطل و گسترده است در کشور که اگر به پرداخته شود می تواند به طور چشمگیری در افزایش تولید محصولات کشاورزی تاثیر گذار باشد.
از سوی دیگر یکی از ظرفیت های عظیمی که در کشور وجود دارد طرح توسعه باغات دیم است. همچنین کشاورزی دریا پایه یکی از ظرفیت هایی است که می تواند در کشور دنبال شود. بخصوص پرورش ماهی و میگو در سواحل حاشیه خلیج فارس یکی از ظرفیت های عظیمی است که سرمایه گذاری بزرگی در حوزه کشاورزی در این ارتباط می توانیم داشته باشیم.
علاوه بر موارد ذکر شده تاکید بر این است که رویه مصرف آب تغییر کند و بهره وری باید افزایش یابد. در حقیقت دولت بعدی بایستی برای حفظ آبخوانهای زیرزمینی که الان شرایط بدی دارد کارهای اساسی انجام دهد و بیلان منفی که وجود دارد باید جبران شود.
از سوی دیگر انتظار داریم در دولت بعدی بحث شیرین کردن آب دریا به روشهایی که وجود دارد را به نقطه ای برسانیم که دغدغه های توسعه کشور، حفظ سرزمین و سایر مسائلی که هست وجود نداشته باشد.
نظر شما