فرحناز سپهری؛ بازار: بازار رمزارزها با نوسانات اش همچنان در صدر خبرها قراردارد و با انتشار اخبار و توئیتی فرد معروف یا میلیارد دچار افت یا صعود میشود؛ اما با این وجود سرمایه گذاران خردی که در بازار سرمایه ایران با زیانهای سنگین روبرو شده اند به این بازار هجوم آورده اند چراکه براین باورند به دلیل اینکه یک بازار غیر متمرکز است و از طرفی دخالتهای دولت درآن مثل بازار بورس نمیتواند به خدشه دار شدن بینجامد. از این رو شاید بتوانند ضررهای شان را جبران کنند. اما این درحالی است که کارشناسان همچنان هشدار می دهند که تازمانی سازوکار قانونی سرمایه گذاری در این بازار مشخص نشود، سرمایه گذاری در رمز ارزها می تواند آسیب پذیر باشد. درهمین راستا برای آگاهی از چشم انداز سایر بازارهای مالی در برابر بازار رمزارزها گفتگویی با مصطفی محبی مجد دکتری اقتصاد و کارشناس بازار سرمایه انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد.
*با توجه به افزایش سرمایه گذاری بسیاری از افراد در بازار رمزارزها، و انتخابات پیش رو تحلیل تان از بازار رمزارز">رمزارز در برابر سایر بازار ها؛ مثل بورس، طلا، ارز چگونه است؟
سرمایه گذاران با هدف کسب بازده و یا پوشش ریسک در ابزارهای مختلف مالی سرمایه گذاری می کنند که این ابزارها شقوق مختلفی دارد که از جمله آنها سرمایه گذاری در طلا و انواع ابزارهای مرتبط با آن (نظیر انواع سکه، طلای آب شده، صندوق های سرمایه گذاری طلا و انواع مشتقات مالی مرتبط که در حال حاضر غیرفعال است)، سرمایه گذاری در ارز، مسکن، رمز ارز و بورس را نام برد.
در کشور ایران عرضه ارز محدود و تقاضای عرض عمیق است. به عبارت دیگر به دلیل آنکه دولت و شرکت های شبه دولتی بزرگترین عرضه کنندگان ارز می باشند، سمت عرضه ی انواع ارز تعمیق نشده است لذا با کوچکترین تکانه هایی که عمدتاً منشا خارجی دارند تعادل میان عرضه و تقاضای ارز در کشور دستخوش تغییرات عمده شده و اثر بزرگی می گذارد. لذا تجربه سرمایه گذاران و حتی عامه مردم در اقتصاد کشور منجر به رفتاری شده است که "پوشش ریسک" را تنها در خرید دارایی های ارزی می بیند. به جرات می توان گفت در ایران (همانند بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت و دچار معضل عرضه ارز) سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت ابزاری جهت پوشش ریسک محسوب نمی شود و سرمایه گذاران به خوبی از این موضوع اطلاع دارند که کمبودهای ارزی گاه و بی گاه در کشور و مساله درونزایی نرخ ارز در کشور بنیان تورم را طوری بنا کرده که حتی با کسب سود اسمی بالاتر از ۲۰ درصد در سال، بازدهی واقعی (تورم در رفته) سرمایه گذاری در این اوراق منفی خواهد بود.
در زمان این گفتگو دورانی را سپری می کنیم که ویژگی های کلیدی زیر را دارد:
۱- در ماه های قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ و در شُرُفِ تغییراتی به لحاظ ساختار اجرایی و اقتصادی و دیپلماسی کشور پس از ۸ سال هستیم.
۲- بدلیل تحریم های ظالمانه ایالات متحده امریکا و کارشکنی بسیاری از شرکای تجاری جهانی و کشورهای منطقه عرضه ارز و کالاهای بادوام در کشور بشدت با محدودیت مواجه شده است.
۳- بازار جهانی بسیاری از کالاهای اساسی (کامودیتی) در اوج ۳ تا ۵ ساله خود قرار دارند.
۴- بر اساس آخرین آمار رسمی کشور، حداقل نرخ تورم تا انتهای سال ۱۴۰۰ بیش از ۳۵ درصد برآورد شده است.
برآیند شرایط فوق منجر به آن شده تا آینده اقتصادی کشور در چهار سال واضح (به معنای روشن) بیان نکند که سیاست های اقتصادی پیش رو در این مدت چه ویژگی های خواهد داشت، لذا سرمایه گذاران ترجیح داده اند نسبت به سرمایه گذاری در بازار سرمایه و بازار ارز و حتی بازار سکه و مسکن کاملاً محتاطانه رفتار کنند. آنها می دانند که با سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت و صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت سود اسمی سالانه کمتر از ۲۰ درصد خواهند گرفت اما اصل و فرع دارایی شان دستخوش تورم بیش از ۳۵ درصد قرار خواهد گرفت و در مجموع زیان شناسایی خواهند کرد اما چون از سکان دار اقتصاد کشور در چهارسال پیش رو بی اطلاع هستند لذا ترجیح می دهند از این دوران گذار ۳ ماهه تا اتمام انتخابات را با همین شرایط عبور کنند.
لذا پیش بینی اینجانب بر این اساس بدین صورت خواهد بود که با انجام انتخابات در کشور تعیین تکلیف سکان دار اقتصاد و سیاست خارجی در چهار سال پیش رو، بتدریج رکود در بازار اوراق با درامد ثابت آغاز میگردد و رونق به بازارهای موازی بر می گردد. در نظر گرفتن این نکته ضروری است که دولت منتخب مردم در این انتخابات ابزارهای زیادی برای کنترل تورم ندارد و حداقل در خلال ۲ سال آینده نمی تواند اثر با اهمیتی در این حوزه بگذارد.
بازار ارزهای دیجیتال دو ویژگی مهم دارد. اول آنکه ذاتاً سرمایه افراد دلاری است، لذا پوشش ریسک دلاری را برای سرمایه گذاران دارد و ویژگی مهم دیگر عمیق بودن سمت تقاضای این بازار و امکان تجزیه و تحلیل پارامتریک آن است که بسیاری از افراد را جذب این بازار می کند. عیب اصلی این بازار کشش بالای آن نسبت به بازیگران بزرگ نظیر شرکت تسلا، سیاست های فدرال رزرو امریکا و بانک مرکزی چین است. همچنین دانستن این نکته ضروریست که بدلیل ان که سازوکار قانونی این بازار هنوز در کشور طراحی و تصویب نشده است مرجعی برای صیانت از حقوق سرمایه گذاران وجود ندارد و این ریسک همیشه بر سرمایه گذاران این بازار سایه افکنده است.
تا زمانی که رمز ارز کاربرد فراگیر معاملاتی (در کنار کاربرد حفظ ارزش) پیدا نکند سرمایه گذاری در این بازار منطقی نیست
*در مجموع به نظر شما بازاری نوپا مثل رمزارز">رمزارز می تواند جایگزینی مناسب برای بازارهای مالی شناخته نزد سرمایه گذاران خرد شود؟ چرا؟
تا زمانی که سازوکار قانونی سرمایه گذاری در این بازار مشخص نشود، سرمایه گذاری در رمز ارزها می تواند آسیب پذیر باشد. در نظر گرفتن این نکته ضروریست که بازار رمز ارز می تواند به یک توئیت از طرف افراد کلیدی نظیر ایلان ماسک (مدیرعامل تسلا) رشد کند و با یک توئیت افت کند. لذا فعلا و تا زمانی که رمز ارز کاربرد فراگیر معاملاتی (در کنار کاربرد حفظ ارزش) پیدا نکند سرمایه گذاری در این بازار را منطقی نمی دادم.
*با توجه به اینکه سرمایه گذاران خرد در این چند وقت با ضررهای سنگین در بازار سرمایه روبرو شده اند آیا با سرمایه گذاری در بازار رمزارز">رمزارز می تواند ضررهای بازار بورس آنها را جبران کرده و برایشان سودده باشد؟
پیشنهاد بنده به سرمایه گذاران آن است که دلیل محکمی برای سرمایه گذاری در یک بازار داشته باشند. اینکه به دلیل زیان سنگین از یک بازار خارج شوند و به صورت احساسی تصمیم بگیرند وارد یک فضای سرمایه گذاری دیگر بشوند دلیل محکمی محسوب نمیشود. زمانی یک سرمایه گذاری پر سود خواهد بود که سرمایه گذاران از زیان قبلی خود درس گرفته و اصول و قوانین بازی را در یک بازار بیاموزند. لذا پیشنهاد میکنم سرمایه گذاران در هر بازاری که فعالیت میکنند بیشتر تمرکز و زمان خود را بر فرا گرفتن اصول و قواعد بازی در آن بازار بگذارند. در بلند مدت بازیگران ماهر و تجربه مند هستند که سودهای کلان خواهند کرد و ارتباطی به نوع بازار ندارد.
*به نظر شما مردم چگونه و در چه صورت می توانند از بازار رمز ارز به عنوان یک سرمایه گذاری بهره ببرند؟
در صورتی که اولاً این بازار به عنوان یک بازار قانونی در کشور توسط بانک مرکزی به رسمیت شناخته شود. و در مرحله بعدی دید سرمایه گذاری بلندمدت داشته باشند.
*با قانونی شناختن صرافی ها و معاملات رمزارز در کشور و قراردادن متولی برای آن آیا می توان از این بازار برای معاملات کلان بهره برد؟
به نظر می رسد رمز ارزها به دلیل شرایط خاصی که دارند به عنوان یک تهدید برای دلار امریکا به عنوان واحد پول بین المللی شناخته بشود. اگر این اتفاق تحقق یابد کشور ناگزیر خواهد بود بخشی از دارایی های خود را به رمز ارزها تبدیل کند. باید دید بانک مرکزی کشورهای بزرگ جهان بالاخص بانک مرکزی چین در ۵ سال پیش رو چه تصمیمی خواهند گرفت.
نظر شما