بازار؛ گروه استانها: پس از پیگیری‌های بسیار بالاخره مصوبه سال ۹۳ رئیس جمهور در گلستان توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام تایید شد و اینچه برون هم به جمع مناطق آزاد تجاری کشور پیوست.
تصویب این منطقه همواره جزو دغدغه‌های جدی مسئولان استان گلستان در رده‌های مختلف بود و طی چند سال گذشته و با رد مصوبه در مجلس، دولت، نمایندگان و حاکمیت دست به دست هم دادند تا این طرح دوباره به چرخه تصویب برگردد.
به گفته مدیران استان منطقه آزاد اینچه برون قرار است یک هاب صنعتی و تجاری و کریدور ارتباطی ایران با آسیای میانه باشد. در گفتگو با «هادی حق شناس» استاندار گلستان درباره اهمیت این منطقه و دلیل این پیگیری‌های فشرده بیشتر گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
* چرا تصویب این منطقه اینقدر با اهمیت بود؟
مناطق آزاد در ایران از دهه ۷۰ برای برداشتن محدودیت‌های تولید کشور که به دلیل نظام‌های اداری مثل مالیات، بیمه، قانون کار و… ایجاد شده بود، شکل گرفت. بخشی از سرمایه گذاران خارجی هم به دلیل همین محدودیت‌ها نمی‌توانستند در سرزمین اصلی کشور ما سرمایه‌گذاری کنند و به دنبال این بودند در منطقه‌ای از خاک ایران سرمایه‌گذاری کنند که تسهیلات بیشتری وجود دارد.
اقتصاد ایران برای سرمایه گذاران دو مزیت بزرگ در کنار موانع موجود دارد که اولی که منابع انسانی غنی ولی ارزان و دوم هم دسترسی به منابع معدنی مثل نفت، گاز و … است. بهترین مهندس ایرانی دستمزدی معادل با یک سوم یا کمتر در مقایسه با مهندس خارجی دریافت می‌کند.
چون محدودیت‌های پولی و مالی ما زیاد است مناطق آزاد تعریف شد تا خارج از چهارچوب سرزمین اصلی تولید کالا و خدمات انجام بشود.
* منطقه آزاد اینچه برون هم می‌تواند این نقش را ایفا کند؟
ابتدای منطقه آزاد، شهرک صنعتی اترک را داریم و در انتها هم مرز اینچه برون قرار دارد و کل این مسیر در امتداد راه آهن است. از طرفی در جوار آن فرودگاه و به زودی بندر هم خواهیم داشت.
مشکل بنگاه‌های تولیدی قانون کار، تامین اجتماعی، مالیات، بانکداری و گمرک است. فرایند عریض و طویل صادرات و واردات کشور و مقررات دست و پاگیر این سیستم، برای صنایع و واحدهای تولیدی چالش ایجاد کرده است. به طور مثال برای همین کارخانه پیوند گلستان چند مدت طول کشید تا فیلتر وارد شود و حتی یک ماه کارخانه تعطیل شد.
منطقه آزاد از نظر سیاسی و امنیت از سرزمین اصلی تبعیت می‌کند اما از نظر تجارت تابع قانون خود است و آن قانون هم تسهیل کننده است و همانطور که اشاره شد اینچه برون مزیت‌های منحصر به فردی دارد تا این نقش را به خوبی ایفا کند.
منطقه آزاد اینچه برون اگر به درستی اجرا شود گام بسیار بلند برای صنعتی شدن استان گلستان است؛ اما نه صنعتی از نوع فولاد بلکه صنعتی از نوع اقلیم گلستان است
* درباره مزیت‌های منحصر به فرد اینچه برون کمی توضیح دهید
در بین همه مناطق آزاد ایران، اینچه برون چند امتیاز بزرگ دارد. گلستان در ۱۵ محصول رتبه اول کشور را دارد و این محصولات زمینه تجارت خوبی دارند. به طور مثال سالی دو بار کاشت و داشت و برداشت سیب زمینی انجام می‌شود؛ همچنین مازاد بر نیاز تولید رب گوجه فرنگی انجام می‌شود.
اگر همین دو محصول با تکنولوژی جدید به محصول نهایی تبدیل شود، هم ارزش افزوده در گلستان می‌ماند، هم اشتغال ایجاد می‌شود و هم محصول ما متناسب با استانداردهای کشورهای اوراسیا بسته‌بندی و پردازش می‌شود. همانطور که اشاره شد با توجه به تسهیل قوانین، منطقه آزاد بهترین فرصت برای این کار است.
گلستان در تولید زیتون جزو رتبه‌های اول است ولی نتوانستیم بازار ایران را بگیریم چون بسته‌بندی و پردازش مناسب نمی‌شود. لذا منطقه آزاد اینچه برون اگر به درستی اجرا شود گام بسیار بلند برای صنعتی شدن استان گلستان است؛ اما نه صنعتی از نوع فولاد بلکه صنعتی از نوع اقلیم گلستان است. اگر کشاورزی استان را صنعتی کنیم هم اشتغال ایجاد می‌شود هم کشاورزی استان رونق می‌گیرد و هم درآمد سرانه مردم افزایش می‌یابد.
* به نظر شما زیرساخت هایی مثل راه آهن اینچه برون چقدر کمک به توسعه خواهد بود؟
ویژگی دوم اینچه برون ترانزیت کالا است. به دلیل این که به راه آهن متصل است و راه آهن ما با آسیای میانه ارتباط دارد و همچنین تفاهم نامه ۲۵ساله ایران و چین، اینچه برون مزیت نسبی دارد. اگر قانون مناطق آزاد برای اینچه برون به درستی اجرا شود اینجا انبار بزرگی از کانتینر و کالاهای تجاری و ترانزیتی خواهد بود. علاوه بر مزیت کشاورزی مزیت ترانزیتی ما به دلیل اتصال به کشورهای CIS و اورسیا اینچه برون را با سایر مناطق متمایز می‌کند و اینجا مثل یک بندر، کالا جابجا خواهد شد که البته در داخل همین منطقه آزاد بندرخشک هم دیده شده است.
* فعالان تجاری می‌گویند این مسیر و ریل گنجایش تجارت‌های کلان را ندارد. نظر شما چیست؟
این مساله درست است اما فعلا حجم بار بسیار ناچیز است. اگر حجم بار خوب باشد، خودش مسیر را باز می‌کند. وقتی بندرانزلی بود بندر دیگری وجود نداشت اما با زیاد شدن بار بندر آستارا، امیرآباد، فریدونکار و… ایجاد شد. اگر تقاضا زیاد باشد عرضه هم ایجاد خواهد شد و مسیر راه آهن دیگری هم ایجاد می‌شود.
با این وجود، تفاهم نامه‌ای با حضور وزارت راه بین ما و اتاق بازرگانی ایجاد شد تا اتاق بازرگانی ۲۰۰ کیلومتر راه آهن اینچه برون، گنبد و شاهرود را انجام دهد و همچنین قرار شد اتاق بازرگانی مشاور مورد تایید وزارت راه بگیرد. البته مسیر بجنورد هم ردیف دارد و زنده است اما به دلیل اوضاع کشور از نظر اقتصادی جدی گرفته نشده است.
* تصور مردم از مناطق آزاد بازارچه‌های ارزان قیمت کالاهای خارجی و تردد خودورهای لوکس است. آیا سرنوشت اینچه برون هم ممکن است اینگونه باشد؟
متاسفانه نماد مناطق آزاد برای مردم مصرف کالای خارجی، خودرو لوکس و بازارچه‌های ارزانقیمت است اما در کوتاه مدت برای اینچه برون این نیست. در بلند مدت ممکن است مجوزهایی برای سرمایه گذاران صادر شود اما در کوتاه مدت این نیست.
* نخستین مرحله بعد از تصویب این منطقه چیست؟
قدم اول انتخاب هیات مدیره توسط دبیرخانه مناطق آزاد است. سپس باید مشاور گرفته شود تا طرح اجرایی آن پیاده شود. بعد برای سرمایه گذاران آگهی زده می‌شود و هر سرمایه گذار منطقه خود را آباد می‌کند و مشاور مناطق آزاد فقط زون‌ها را تریف می‌کنند. با این حال یکی ازبدی‌های مناطق آزاد این است که دولت برای زیرساخت‌ها ردیف اعتباری ندارد و خود دبیرخانه مناطق آزاد کمک می‌کند.
نظر شما