بازار؛ گروه استانها: اواسط فروردین تا انتهای اردیبهشت‌ماه در چند سال اخیر برای باغداران استان همدان به‌خصوص گردو کاران حال و هوای دیگری داشته به‌گونه‌ای که در این ایام شاخه زنی درختان به شکلی خاص رونق می‌یابد و درگذر از هر باغ و آبادی موضوع سرشاخه کاری درختان داغ و پر سروصداست.
سرشاخه کاری درختان که روشی به نسبت تازه و جدید برای افزایش تولید به شمار می‌رود رفته‌رفته در باغ‌های استان همدان پا گرفته تا جایی که امسال به نسبت سال‌های قبل اقبال کشاورزان به انجام این شیوه از باغداری در نقاط مختلف این استان رونق قابل توجهی یافته ضمن اینکه قریب به‌اتفاق گردو کاران این شیوه را در پیش‌گرفته‌اند تا آبادانی باغ‌های خود را بیش‌ازپیش ببینند.
آمار و ارقام را که بررسی می‌کنیم به این واقعیت دست می‌یابیم که ایران با تولید بیش از ۲۶۰ هزار تن گردو در سال مقام سوم تولید این محصول را در دنیا دارا است و بااینکه این‌گونه بومی ایران بوده و سپس به سایر نقاط جهان انتقال‌یافته اما ایران در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده در این زمینه ازنظر کیفی توسعه چندانی نیافته است.
همچنین سطح زیر کشت گردو در کشور افزون بر ۶۶۰ هزار هکتار است که از این میزان بیش از ۶۳۰ هزار هکتار را درختان بارور و مابقی را گردوهای غیر بارور شامل می‌شوند درحالی‌که با اجرای طرح سرشاخه کاری گردو به‌راحتی می‌توان این اعداد را برهم زد و به شمار درختان بارور گردو افزود.
اما در این میان آنچه ناامیدکننده است اینکه در بررسی وضعیت ایران ازنظر صادرات محصول گردو؛ این کشور سهم ناچیزی از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده و در جایگاه بیست و دوم قرارگرفته که در کنکاش بیشتر دلایل این اتفاق از مهم‌ترین موانع صادرات این محصول در بازارهای خارجی به عدم یکنواختی اندازه و کیفیت پایین مغز گردو می‌رسیم که بیشتر ناشی از کاشت درختان گردو با منشأ بذری و بدون استفاده از ارقام پیوندی و اصلاح‌شده است.
شاید همین موضوع کافی باشد تا به‌ضرورت اصلاح ساختار درختان گردو منتج شود و به فکر بهبود تولیدات درختان گردو باشیم بنابراین در این راستا موضوع تعویض تاج درختان گردوی نامرغوب با ارقام و ژنو تیپ‌های برتر مطرح می‌شود که این اقدام همان سرشاخه کاری است که گزینه‌ای مناسب و اقتصادی برای اصلاح کیفیت و عملکرد این قبیل درختان به شمار می‌رود.
گذشته از این موارد مقابله با سرمازدگی بهاره نیز ازجمله امتیازات طرح سرشاخه کاری گردو محسوب می‌شود که در همین راستا در گفتگویی با مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان به بررسی موضوع پرداخته‌ایم.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه گردو یکی از محصولات مهم خشکباری در دنیا محسوب می‌شود و در کشور ما نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، گفت: گردو در استان همدان محصول مهم باغبانی به شمار می‌رود و در بسیاری از شهرستان‌های استان همدان زیر کشت رفته است.
در استان همدان ۱۹ هزار و ۳۰۰ هکتار سطح زیر کشت باغات گردو است و ۱۳ درصد باغات گردوی کشور در استان همدان قرار دارد
حجت‌الله شهبازی بابیان اینکه در ایران گردو سومین محصول خشکباری به لحاظ سطح زیر کشت و تولید است و بعد از پسته و بادام رتبه سوم را به خود اختصاص داده، گفت: در استان همدان ۱۹ هزار و ۳۰۰ هکتار سطح زیر کشت باغات گردو است و ۱۳ درصد باغات گردوی کشور در استان همدان قرار دارد.
حجت اله شهبازی در همین زمینه بابیان اینکه همدان دارای مزیت نسبی در تولید گردو است و سرانه تولید گردو در دنیا به ازای هر نفر حدود ۰.۵ کیلوگرم، در کشور ۳.۳ کیلوگرم و در استان همدان افزون بر ۳۰ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال است، گفت: درختان گردوی استان همدان طی چند سال گذشته دچار سرمازدگی می‌شدند ضمن اینکه محصول برخی از درختان گردو نیز مناسب صادرات نبود که همین رویه منجر به آن شد که طرح سرشاخه کاری درختان گردو در استان همدان شکل بگیرد و همچنان نیز اجرای این طرح در استان همدان ادامه دارد.
در طرح سرشاخه کاری گردو ارقامی استفاده می‌شود که دیر برگ ده باشند تا خطر سرمای بهاره را پشت سر بگذارند ضمن اینکه با یکنواختی محصول قابلیت مکانیزه و برداشت و فرآوری را داشته باشند
وی گفت: در طرح سرشاخه کاری گردو ارقامی استفاده می‌شود که دیر برگ ده باشند تا خطر سرمای بهاره را پشت سر بگذارند ضمن اینکه با یکنواختی محصول قابلیت مکانیزه و برداشت و فرآوری را داشته باشند.
شهبازی بابیان اینکه سرشاخه کاری درختان دریچه‌های صادرات را به روی گردوی همدان باز می‌کند، افزود: با اجرای طرح سرشاخه کاری؛ درختان گردوی استان همدان محصولی یکنواخت تولید خواهند کرد که مناسب بازار جهانی ازنظر صادرات خواهد بود.
وی گفت: برنامه‌ها به سمتی است که باغداران به این موضوع توجه کنند تا بتوانیم از منابع آب‌وخاک و اقلیم استفاده حداکثری و تولید بهتری داشته باشیم و جایگاه خود را در صادرات دنیا به دست آوریم.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه یکنواختی و بازارپسندی محصول گردو و بالا بودن هزینه تولید در روش سنتی کشت درخت گردو مسائل موردپسندی نیستند، افزود: درروش سنتی کشت گردو محصول هر درختی با درخت دیگر غیرمشابه هستند و همین موضوع ما را برای صادرات با مشکل روبرو می‌کند.
بعد از اجرای طرح سرشاخه کاری در استان همدان، دو محصول پسته و انگور نیز مشمول طرح سرشاخه کاری شدند
وی با یادآوری اینکه بعد از اجرای طرح سرشاخه کاری در استان همدان، دو محصول پسته و انگور نیز مشمول طرح سرشاخه کاری شدند، گفت: گردو نه‌تنها یک محصول چندمنظوره کشاورزی است بلکه ظرفیتی بی‌بدیل برای بهره‌وری در حوزه اقتصادی به شمار می‌رود و می‌تواند همدان را به جایگاه صادراتی خود نزدیک کند.
اما بررسی وضعیت شهرستان‌های استان همدان درزمینهٔ اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو نشان‌دهنده آن است که تا حدود قابل قبولی کشاورزان به این مقوله توجه دارند به‌نحوی‌که صحبت‌های مدیران جهاد کشاورزی این شهرستان‌ها موضوع را تائید می‌کند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان سرشاخه کاری درختان را طرحی علمی و پژوهشی می‌داند که نه‌تنها در سطح کشور بلکه در دنیا توسط مراکز تحقیقاتی و اجرایی بخش کشاورزی انجام می‌شود.
مسعود اکبری با تأکید بر اینکه ممکن است برخی افراد طرح سرشاخه کاری را به‌صورت غلط انجام دهند یا زمان نامناسب را برای این کار انتخاب کنند که گیرایی درخت پایین آید، عنوان کرد: این طرح از سوی مجامع علمی تائید و طی چهار سال اخیر در شهرستان تویسرکان عملیاتی شده به‌نحوی‌که اجرای درست این طرح نه‌تنها باعث توسعه باغات گردو شده؛ بلکه بخشی از آفات و بیماری‌ها را هم از بین برده است.
زمان انجام سرشاخه کاری از فروردین‌ماه تا انتهای اردیبهشت‌ماه
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان زمان انجام سرشاخه کاری را از فروردین‌ماه تا انتهای اردیبهشت‌ماه دانست و با اشاره به اینکه این طرح در هرزمانی قابل‌اجرا نیست، تأکید کرد: طی این چهار سال با اجرای طرح سرشاخه کاری در شهرستان تویسرکان ۳۵۰ هزار پیوند صورت گرفته ضمن اینکه طبق پیش‌بینی بین ۵۰ تا ۷۰ هزار پیوند نیز در سال جدید انجام می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رزن و در گزین نیز از اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو در بیش از ۴۰۰ هکتار از باغات این دو شهرستان خبر داد و افزود: از دو سال گذشته در شهرستان‌های رزن و در گزین این طرح اجرا می‌شود و تاکنون ۱۲ هزار پیوندک با پیوند موفق انجام‌شده است.
شاخه درختان گردوی مرغوب و پر محصول به پایه درختان چندساله پیوند زده می‌شود
محمود فتحی بابیان اینکه امسال در ۴۰۰ هکتار از باغات گردوی این دو شهرستان بیش از ۱۰ هزار پیوندک گردو اجرا می‌شود، گفت: در این طرح شاخه درختان گردوی مرغوب و پر محصول به پایه درختان چندساله پیوند زده می‌شوند.
مدیر جهاد کشاورزی بهار نیز از آغاز اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو در باغ‌های گردوی این شهرستان خبر داد و گفت: شهرستان بهار دارای یک هزار و ۹۵۰ هکتار باغ گردو است که در حال حاضر افزون بر ۱۶۰۰ پیوندک برای سرشاخه کاری این باغ‌ها تهیه و مقررشده بر روی ۴۰۰ اصله درخت گردو طرح مشارکتی سرشاخه کاری انجام شود.
عبدالحسین اکبری عنوان کرد: پیوندک‌های تهیه‌شده برای اجرای این طرح از باغ مادری گردو در استان همدان تهیه و تأمین‌شده و تاکنون سرشاخه کاری گردو بر روی ۱۵۰ اصله از درختان گردو صورت گرفته است.
پیوندک‌ها به‌صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد اما هزینه پیوند زنی به عهده متقاضیان است
مدیر جهاد کشاورزی بهار عنوان کرد: پیوندک‌ها به‌صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد اما هزینه پیوند زنی به عهده متقاضیان است.
وضعیت اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو در شهرستان‌های استان همدان نشان‌دهنده آن است که کشاورزان یک‌بار دیگر به نظرات و تخصص کارشناسان اعتماد کرده و این بار با اجرای طرح سرشاخه کاری برای رسیدن به بازارهای صادراتی محصول گردو همراه شده‌اند.
آنچه مسلم است کشاورزان باید با توجه به تخصص کارشناسان با برنامه‌ریزی‌های دقیق، علمی، کارشناسانه و هدفمند بیشترین بهره‌وری را در مسیر رونق بخشی به اقتصاد خود ایجاد کنند که البته این امر جز با همکاری عموم مردم، دستگاه‌های اجرایی مختلف و تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد محقق نمی‌شود.
نظر شما