محمدشهاب، بازار:یکی از توصیه های تحلیل گران اقتصاد، رویکرد صادرات محصولات است. با مقایسه سهم صادرات به تولید ناخالص داخلی تفاوت چندان بین ایران و کشورهای توسعه یافته OECD دیده نمی‌شود:
به بیان دیگر در شرایطی که نسبت صادرات به تولید ناخالص داخلی ایران در شرایط تقریباً مشابه با کشورهای توسعه یافته است؛ نیاز به صادرات به عنوان یک نسخه حمایت یا نیاز توصیه شده و می شود.
بهتر است قبل از ورود به مساله، تفاوت های اقتصاد ایران با کشورهای توسعه یافته بررسی شود. به نظر لازم است بر اساس تفاوت ها، رویکردهای تحلیلی دنبال شود.
تفاوت کشورهای توسعه نیافته با توسعه یافته تنها در عدم همگرایی درآمد سرانه و تفاوت ایران با کشورهای توسعه نیافته در بالا بودن نرخ بیکاری ایران، بالا بودن تورم و پایین بودن نسبت کالاهای ساخته شده به صادرات است:
حال کارشناسان اقتصادی هستند که باید تصمیم بگیرد بر اساس تفاوت ها، مصادیق مهم را شناسایی و معرفی کنند. عده ای از کارشناسان متغیرهایی مانند افزایش انباشت سرمایه فیزیکی یا صادرات (استراتژی توسعه صادرات) را به عنوان متغیر های لازم برای شناسایی انتخاب و معرفی کردند.
نسبت سرمایه فیزیکی مانند صادرات بین کشورهای توسعه نیافته و توسعه یافته و ایران یکسان است. این خود نشان می‌دهد که این متغیر، متغیر درست برای شناسایی جهت توجه سیاست گذاران نبوده است.
باید برگشت به این مساله که چه چیز تفاوت ها را کاهش می‌دهد. اگر توجه به صادرات و سرمایه فیزیکی این نتیجه را نداده است توجه به چه عنصری تفاوت ها را کاهش خواهد داد؟
باید این را هم در نظر گرفت، اگر شرایط توالی در نظر گرفته نشود، ممکن است هر آنچه به آن جلوتر از آنچه باید به آن توجه می‌شد، پیامدهای بدتر ایجاد کند. مثلا صادرات بیشتر به تعمیق بهانه برای افزایش قیمت بر اساس قانون بازار کمک کند و پیامد عکس خود را نشان دهد.
اهمیت شرایط توالی این است که در نظر بگیرم هر متغیر در زمان و مکان خودش پیامد درست خود را خواهد داشت و اگر تاکنون نتوانسته است پیامد درست ایجاد کند(پیامد درست کاهش تفاوت اقتصاد های توسعه نیافته با توسعه یافته است) یعنی این سیاست مرتبط با این زمان و مکان نیست و یا در کنار این موضوع، سیاست اولی تر به این سیاست اجرا نشده است.
آیا نظریه پردازان اقتصاد توانسته اند کمکی به این گره نظری کنند؟
حتی اگر نظریه پردازان اقتصاد نتوانسته باشند کمکی به گره نظری چرایی عدم همگرایی درآمد سرانه کنند، فهم روش پژوهش در اقتصاد خود می‌تواند کمک به پژوهشگران اقتصاد کند.
پژوهشگران میتوانند تفاوت تورم ایران با کشورهای توسعه نیافته (چه رسد به کشورهای توسعه یافته) را در تفاوت ماهیت حمایت از تولید قرار دهند.
پژوهشگران میتوانند با نسبت های یکسان متغیرهایی مانند سرمایه فیزیکی و صادرات و سهم صنعت و سهم کشاورزی و سهم خدمات، اطلاق اهمیت سیاست گذاری ها را در شناسایی متغیر یا متغیرهای دیگری دنبال کنند.
پژوهشگران اقتصادی میتوانند درک کنند که در نظر گرفتن شرایط توالی چرا می‌تواند پیامدهای معکوس دنبال کند.
نظر شما