بازار- گروه استان ها: استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از استان های مرزی کشور و با دارا بودن مرز مشترک و مزیت همسایگی با سه کشور ترکیه، جمهوری آذربایجان و عراق نقش ویژه ای در عرصه واردات و صادرات دارد و در این بین گمرک ها و بازارچه های مرزی استان اهمیت ویژه ای می یابند.
۹ گمرک و شش بازارچه مرزی در استان، وظیفه واردات و صادرات کالاها را عهده دار هستند و از لحاظ تعداد، می توان آذربایجان غربی را جزو استان های با تعدد گمرک و بازارچه های مرزی دانست که این گمرک ها نه تنها در سطح استان بلکه در سطح کشور نقش آفرینی می کنند.
نقش ویژه گمرک بر واردات، صادرات و اقتصاد کشور
گمرک نقش اساسی و مهمی در واردات و صادرات کالاها و صنایع مختلف به داخل و خارج از کشور دارد و از سویی نیز سیاست های گمرک و توسعه اقتصادی کشور رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند.
گمرک، سازمانی دولتی است که مسئول اجرای قانون و دریافت حقوق و عوارض ورودی و خروج است که می تواند منجر به واردات، ترانزیت و صادرات کالا شود. این سازمان امور مربوط به جابجایی کالا و مسافر را در سطح بین‌الملل مدیریت می‌کند.
گمرک بازرگان مهم ترین گمرک مرزی زمینی کشور
یکی از مهم ترین گمرک های استان را می توان گمرک بازرگان دانست. بازرگان به عنوان نقطه خروجی مرز ایران و ترکیه در دامنه کوه آرارات واقع شده که در سال ۱۳۱۸ به دلیل افزایش حجم مبادلات و تردد مسافر قرارداد احداث ساختمان مشترک گمرک ایران و ترکیه در جوار هم و در نقطه صفر مرزی به صورت مشابه منعقد شد.
این گمرک مهمترین گمرک مرزی زمینی کشور است که در زمینه صادرات و واردات کالا، ترانزیت داخلی و خارجی و مسافری فعالیت می کند و بیشترین تردد مسافری از طریق گمرک بازرگان انجام می گیرد.
بازرگان و گمرک آن با کشور ترکیه هم مرز است و ۴۰ کیلومتر با شهر دوغو بایزید (نزدیک ترین شهر طرف مقابل) فاصله دارد.
گمرک رازی هم مرز با ترکیه
گمرک رازی در فاصله ۷۵ کیلومتری غرب شهرستان خوی و در مرز ایران با ترکیه قراردارد. گمرک رازی از سال ۷۸ فعالیت خود را آغاز و درحال حاضر به عنوان گمرک مرزی در ترازیت داخلی وخارجی انجام وظیفه می کند و غیر از ورود وخروج کالا، ورود و خروج مسافر نیز در این گمرک انجام می شود.
توسعه زیر ساخت های لازم برای گمرک رازی و تعریض جاده منتهی به این گمرک به طول ۱۰۰ کیلومتر یکی از ضروریات امروز آذربایجان غربی است. این گمرک مرزی نیز با ترکیه هم مرز است و ۹۹ کیلومتر با شهر وان فاصله دارد.
گمرک سرو، دروازه مرزی در مجاورت گمرک ترکیه
گمرک سرو در مرز ایران و ترکیه و در ۴۵ کیلومتری شهر ارومیه واقع شده است. با گسترش فعالیت گمرک ارومیه، اکثر کالاهای صادراتی از طریق گمرک سرو به خارج صادر می شود.
بخش مسافری گمرک سرو به صورت شبانه روزی دایر است. این دروازه مرزی در مجاورت گمرک «اسن دره» ترکیه قرار دارد و اخیرا طرح توسعه آن در دست اقدام است. بازارچه مرزی سرو نیز در مجاورت گمرک واقع شده و زیر نظر این گمرک فعالیت می کند.
گمرک پیرانشهر هم مرز با اقلیم کردستان
راه اندازی گمرک پیرانشهر در سال ۷۱ اتفاق افتاد و با تغییرات کشور عراق و سقوط رژیم بعثی از سال ۸۲ حجم فعالیت گمرک پیرانشهر بسیار افزایش یافت. بازارچه مرزی « تمرچین» نیز در مجموعه مدیریت گمرک پیرانشهر فعالیت می کند که گمرک پیرانشهر نیز در محل بازارچه مستقر است.
این گمرک هم مرز با اقلیم کردستان بوده و ۲۵ کیلومتر با شهر چومان عراق فاصله دارد.
گمرک پلدشت همسایه با کشور آذربایجان
در این گمرک تردد مسافری با پروانه گذر مرزی از طریق گمرک انجام می شود. صادرات و واردات کالا از طریق بازارچه صنم بلاغی نیز زیر نظر این گمرک صورت می گیرد. گمرک پلدشت با کشور آذربایجان هم مرز است و ۶۰ کیلومتر با شهر نخجوان فاصله دارد.
گمرک خوی در جوار راه ارتباطی با دو کشور همسایه
این گمرک با انجام رویه های صادرات، قضایی و واردات برای شرکت های تعاونی مرزنشینان و پیله وران و تخلیه و بارگیری کالای ترانزیتی خارجی و صادراتی از طریق ایستگاه راه آهن سلماس فعالیت کرده و در حال حاضر با توابع خود (گمرکات رازی و بازارچه رازی) به عنوان یک گمرک مستقل اجرائی عمل می کند.
گمرک شهرستان خوی به علت نزدیکی راه ارتباطی با دو کشور همسایه و نزدیکی با گمرک رازی از ظرفیت توسعه خوبی برخوردار است.
گمرک سردشت موثر در حل پرونده های قاچاق
گمرک سردشت به منظور انجام امور قضایی پرونده های متشکله قاچاق از دیرباز تحت مدیریت گمرک آذربایجان غربی فعالیت می کرده است و هم اکنون بازارچه مرزی « قاسم رش » نیز تحت مدیریت گمرک مزبور در منطقه مشغول به فعالیت است.
گمرک مهاباد همسایه ای برای اقلیم کردستان
با توجه به نزدیکی مهاباد و شهرهای کردنشین منطقه شمال غرب ایران به اقلیم کردستان عراق، وجود روابط قومی و قرابتی بین مردم مناطق مذکور موجب شده تا اهالی دو کشور با خودرو سواری خود اقدام به مسافرت کنند.
در گذشته مردم منطقه برای اخذ پروانه خروج موقت و پلاک بین المللی خودرو به گمرک ارومیه یا سایر گمرک ها مراجعه و در این راستا مشکلات فراوانی را متحمل می شدند که در سال ۸۹، این مشکل با اخذ رویه صادرات موقت یا همان خروج موقت خودرو سواری و کامیون مرتفع شد
گمرک مرکز استان
عمده فعالیت گمرک ارومیه شامل واردات و صادرات کالا، تزانزیت، امکانات پستی، مسافری، قضایی و غیره است.
صادرات کالا به ارزش ۱۴۲۰ میلیون دلار از گمرکات استان
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با اشاره ای به سهم ویژه گمرکات استان در حوزه صادرات می گوید: در ۱۰ ماهه نخست امسال، میزان صادرات کلی از گمرکات آذربایجان غربی بیش از هزار تن و به ارزش هزار و ۴۲۰ میلیون دلار بوده است.
محمد دهقانی با اشاره ای به فعال ترین گمرک های استان از لحاظ صادراتی می گوید: بیشترین صادرات از لحاظ وزنی از گمرک رازی و به لحاظ ارزشی از گمرک سرو انجام شده است.
وی عمده کالاهای صادراتی از بازارچه ها و گمرک‌های استان را شامل انواع روغن‌های سبک و فرآورده‌های نفتی جز بنزین، سیب، هندوانه، کنسانتره سیب، ماست، انواع مواد پلاستیکی، انواع کالاهای نساجی، انواع کف پوش و انواع تولیدات صنایع غذایی می داند.
دهقانی با اشاره ای به یکی از محصولات شاخص صادراتی استان می گوید: طی سال جاری بیش از ۳۹ هزار تن سیب درختی از گمرکات استان به کشور های آسیایی و اروپایی صادر شده است که ارزش آن بیش از ۵۹ میلیون دلار بوده است.
افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی از آذربایجان غربی
ناظر گمرکات آذربایجان غربی نیز با اشاره به میزان افزایش صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی استان می گوید: این میزان نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته در بخش وزنی ۱۹ درصد کاهش و در بخش دلاری ۶۶ درصد افزایش داشته است.
ناصر برکابیان ادامه می دهد: بیشترین اقلامی که از گمرکات مرزی استان صادرشده مربوط به روغن های سبک به ارزش ۱۲۳میلیون دلار و سهم ارزشی هشت درصد، هندوانه به ارزش دلاری ۵۱میلیون دلار و سهم ارزشی سه درصد، انواع نان ها به ارزش دلاری ۳۸ میلیون دلار و سهم ارزشی دو درصد، سیب تازه به ارزش دلاری ۱۰۰میلیون دلار و سهم ارزشی شش درصد و آب سیب به ارزش ۳۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۹.۱درصد است.
وی در خصوص میزان واردات از گمرکات استان نیز می گوید: در سال جاری ۵۰۳ هزارو۸۴۳ تن و ارزش ۷۲۱ میلیون دلار کالا وارد شده که میزان واردات از گمرک استان نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته از نظر وزنی ۵۳ درصد و از نظر ارزش دلاری ۷۲ درصد افزایش یافته است.
حضور گسترده تجار و بازرگانان در بازارچه ها و گمرکات مرزی استان در طول ماه های اخیر سبب رونق خرید کالا و افزایش صادرات شده و فرصت ویژه اقتصادی برای این استان و کل کشور به وجود آورده است و اگر توجه بیشتری نسبت به زیرساخت های تجاری استان های مرزی شود راهکار مناسبی برای خروج از بحران اقتصادی کشور خواهد بود.
نظر شما