بازار؛ گروه کشاورزی: خرداد ماه سال جاری با انتشار خبر برگشت خوردن محموله هندوانه صادراتی ایران به ترکیه به دلیل بالا بردن یکباره تعرفه گمرکی این محصول از سوی مقامات این کشور باعث شد که انتقادات بسیاری به ضعف ایران در بحث دیپلماسی اقتصادی صورت بگیرد.
در همان روزها رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در گفت و گو با رسانه های کشور اعلام کرد: دیپلماسی اقتصادی ما همواره به نفع واردات است و صادرات ما همواره بدون متولی و مظلوم واقع شده است. با این وجود آنچه که سوای نداشتن برنامه صادراتی مساله ساز است بحث کشت محصولی آب بر همچون هندوانه در ایران، چهارمین کشوری که در دنیا با بحران کم آبی مواجه است، می باشد! از سوی دیگر کشت محصول آب بر هندوانه در ایران در حالی روز به روز افزایش می یابد که بیش از ۳ دهه است کشت ذرت در کشور به بهانه آب بر بودن محدود شده است و نتیجه آن وابستگی ۹۰ درصدی ما به واردات نهاده هایی از جمله ذرت، کنجاله سویا و جو است.
در حال حاضر اگرچه مانند بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی، کشور چین صدرنشین تولیدکنندگان هندوانه است اما ایران نیز جزو ۵ کشور اول دنیا قرار دارد که با بحران آبی که پیش رو داریم کاملا مغایرت دارد!
در حقیقت آمارهای جهانی منتشر شده نشان می دهد که در سال ۲۰۲۰ کشور چین با تولید ۷۹ میلیون تن هندوانه ۶۰درصد از کل هندوانه تولیدی در جهان را تامین کرده است! که این میزان بیش از ۲۰ برابر ارقام ثبت شده توسط دومین تولید کننده بزرگ هندوانه یعنی ترکیه است که در این سال ۳.۹ میلیون تن تولید داشته است. از سوی دیگر مقام سوم این رده بندی را ایران با تولید۳.۸ میلیون تن به خود اختصاص داده است.
کشت محصول آب بر هندوانه در ایران در حالی روز به روز افزایش می یابد که بیش از ۳ دهه است کشت ذرت در کشور به بهانه آب بر بودن محدود شده است و نتیجه آن وابستگی ۹۰ درصدی ما به واردات نهاده هایی از جمله ذرت، کنجاله سویا و جو است
همچنین داده های منتشر شده توسط سازمان فائو نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹ نیز چین، ترکیه و هند در جایگاه اول و سوم تولیدکنندگان برتر هندوانه قرار گرفته اند و ایران نیز بعد از برزیل و الجزایر در جایگاه ششم دنیا قرار گرفته است. این در حالی است که داده های فائو نشان می دهد که ایران در سال ۲۰۱۸ در جایگاه دهم تولیدکنندگان قرار گرفته است.
در واقع روند صعودی کشت و تولید هندوانه در ایران طی سال های اخیر در شرایطی صورت می گیرد که بر اساس گزارشات جهانی منتشر شده نام ایران در کنار کشورهایی همچون «هند، آفریقای جنوبی، برزیل، اردن، امارات متحده عربی، مصر، ژاپن، مکزیک، انگلستان و چین» قرار گرفته است که با مشکل کمبود آب مواجه هستند. در این گزارش آمده است «ایران یکی از کشورهایی است که به دلیل افزایش جمعیت با مشکل آب روبرو است و با دارا بودن جمعیتی بالغ بر ۸۰ میلیون نفر یکی از چهار کشور اول دنیا است که با بحران آب روبرو است به طوری که دو سوم سرزمین ایران بیابانی خشک است. یکی از مهمترین دلایل کمبود آب در ایران خشکسالی است که تقریباً هر ساله به دلیل کمبود سدهای ذخیره ای رخ می دهد علاوه بر این، مدیریت ضعیف آب باعث آلودگی منابع کم آب می شود.
در این گزارش همچنین آمده است دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه های ایران نیز به دلیل افزایش شوری به ۱۰ درصد از اندازه اصلی خود کوچک شده است. علاوه بر این، مصرف آب در کشور بیش از ۳ برابر متوسط جهانی است و طبق گزارش سال ۲۰۱۳ ناسا، ایران تا سال ۲۰۳۰ بدترین بحران آب را تجربه خواهد کرد».
بر اساس آمارهای جهانی در سال ۲۰۱۹ از نظر حجم صادرات هندوانه کشورهای «اسپانیا، مکزیک و ایران» در جایگاه اول تا سوم صادرکنندگان دنیا قرار داشته اند
اسپانیا؛ بزرگترین صادرکننده هندوانه جهان در ۲۰۱۹| متوسط قیمت صادرات هندوانه ۴۴۰دلار در هر تن
سازمان فائو در بخش دیگری از گزارش منتشر شده خود در خصوص محصول هندوانه به صادرات این محصول در سال ۲۰۱۹ پرداخته است. بر اساس داده های این گزارش، از نظر ارزش، اسپانیا با ۴۶۶ میلیون دلار همچنان بزرگترین تامین کننده هندوانه در جهان است که ۲۷ درصد از صادرات جهانی را شامل می شود. مقام دوم این رتبه بندی را مکزیک با صادراتی به ارزش ۱۴۴ میلیون دلار در اختیار دارد و به این ترتیب ۸.۲ درصد از سهم صادرات جهانی را به خود اختصاص داده است. پس از آن نیز ایالات متحده با ۶.۶ درصد سهم قرار گرفته است. این در شرایطی است که از نظر حجم صادرات به ترتیب کشورهای «اسپانیا، مکزیک و ایران» در جایگاه اول تا سوم قرار داشته اند.
آمار مربوط به سال ۲۰۱۸ نیز نشان می دهد که در این سال نیز از نظر ارزش به ترتیب کشورهای «اسپانیا، ایتالیا و مراکش» در جایگاه اول تا سوم صادرکنندگان هندوانه در دنیا قرار داشته اند و ایران نیز جایگاه دهم دنیا را در اختیار داشته است در حالی که از نظر حجم صادرات چهارمین صادر کننده بوده است.
گفتنی است داده های سازمان فائو حاکی از این است که در سال ۲۰۱۹متوسط قیمت صادرات هندوانه ۴۴۰ دلار در هر تن بوده که در مقایسه با سال ۲۰۱۸ به میزان ۴.۹ درصد کاهش داشته است.
داده های جهانی نشان می دهد که مصرف آب در ایران بیش از ۳ برابر متوسط جهانی است و طبق گزارش سال ۲۰۱۳ ناسا، ایران تا سال ۲۰۳۰ بدترین بحران آب را تجربه خواهد کرد
ایالات متحده آمریکا؛ بزرگترین وارد کننده هندوانه
داده های آماری سازمان فائو همچنین نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹ ایالات متحده آمریکا با وارداتی به ارزش ۴۱۰ میلیون دلار بزرگترین وارد کننده هندوانه بوده است. پس از آن نیز کشور آلمان با وارداتی به ارزش ۲۸۵ میلیون دلار و فرانسه با وارداتی به ارزش ۱۶۱ میلیون دلار در جایگاه دوم و سوم دنیا قرار گرفته اند. پس از این کشورها نیز «کانادا، انگلیس، هلند، لهستان، عراق، اسپانیا، چین و جمهوری چک قرار گرفته اند که مجموعاً ۲۶٪ واردات هندوانه در این سال به خود اختصاص دادند.
شایان ذکر است در سال ۲۰۱۹ متوسط قیمت واردات هندوانه ۵۱۵ دلار در هر تن بود که در مقایسه با سال ۲۰۱۸ به میزان ۱.۵ درصد کاهش داشته است.
نظر شما