بازیگر واقعی نظم جدید جهانی، چین خواهد بود| اروپا و آسیا در حال ادغام است

بازار؛ گروه بین الملل: سال ۲۰۲۰ به پایان رسید و دنیا به استقبال سال تازه ای رفته که امید زیادی به آن دارد. حال سوال این است که سال جدید حقیقتا چه وضعیتی خواهد داشت؟

به نظر می رسد میراث این سال سخت در سال ۲۰۲۱ تجربه خواهد شد و تورم قیمت محصولات کشاورزی، فلزات و طلا اقتصاد سال جدید را با چالش های تازه ای روبرو می کند.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «آرشین ادیب مقدم»، رئیس مرکز مطالعات ایران در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.

«آرشین ادیب مقدم»، استاد کامل «سیاست در غرب آسیا» در دانشگده مطالعات شرقی و آفریقایی در دانشگاه لندن است. از وی دو کتاب دیگری به نام های «ایران در سیاست جهانی: پژوهشی درباره جمهوری اسلامی» (Iran in World Politics: The Question of the Islamic Republic ) و «سیاست بین المللی خلیج فارس: تبارشناسی فرهنگی» (The International Politics of the Persian Gulf: A Cultural Genealogy) به چاپ رسیده است. ادیب مقدم رئیس مرکز مطالعات ایرانی مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن است.

کتاب اخیر ادیب مقدم که از سوی انتشارات «دانشگاه کمبریج» منتشر شد «روانشناسی ناسیونالیسم، تفکرات جهانی، تصورات ایرانی» نام دارد.

*اقتصاد جهانی سال گذشته تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفت. چشم انداز سال آینده را چگونه ارزیابی می کنید؟
مناطقی از جهان که از نظر مدیریت بیماری همه گیر عملکرد بدتری داشته اند، به ویژه از نظر افزایش اختلافات در جوامع، به مبارزه ادامه خواهند داد. من ایالات متحده آمریکا و اروپا را در این مورد گنجانده ام. در حالی که نهادهای اروپایی برای خنثی سازی شکایات اقتصادی-اجتماعی مجهزتر هستند، هم از نظر مدیریت سیاسی و هم از نظر اقتصادی، اختلافات در ایالات متحده آمریکا همچنان بر ثبات این کشور تأثیر خواهد گذاشت.

علاوه بر این، پیش بینی هایی که از نظر تولید ناخالص داخلی چین را در راس اقتصاد جهانی می بینند، در حال تجدید نظر هستند. در حال حاضر، چین از نظر برابری قدرت خرید پیشرو است و این کشور حداقل تا سال ۲۰۲۸ بزرگترین اقتصاد جهان خواهد بود.

علاوه بر این، اروپا - آسیا  با ابتکار «یک کمربند یک جاده» و کریدور شمال و جنوب روسیه در حال ادغام است. این اتصالات عظیم زیرساختی برای تمام کشورهای این قاره ثروتی بادآورده است.

در جاهای دیگر نیز اقدامات مشابهی برای ادغام منطقه ای - در آفریقا و در آمریکای لاتین - نیز انجام شده است. قوی ترین اقتصادهای این مناطق در جهان از نظر رشد از اقتصاد غربی پیشی خواهند گرفت همانطور که چند اقتصاددان غیر جریان اصلی به درستی استدلال کرده اند.

*انتخاب بایدن چه تاثیری بر روابط تجاری جهانی و توافقات چندجانبه خواهد داشت؟
بایدن مانند اوباما از واقعیت های جدید کاملاً آگاه است. او تلاش خواهد کرد تا از امر اجتناب ناپذیر، یعنی از بین رفتن آرام ایالات متحده آمریکا به عنوان یک هژمون جهانی با جعل اتحادهای جدید و احیای روایت غربی در امتداد روایت دموکراسی های آزاد که دقیقاً به دلیل اقتدارگرایی در سیستم سیاسی خود ایالات متحده آمریکا به طور فزاینده ای توخالی به نظر می رسد جلوگیری نماید.

اما اروپا مدتهاست که به حرکت خود ادامه داده و به تازگی یک توافقنامه تجاری عمده با چین امضا کرده است. بازگشت به تبعیت یک بعدی اروپا برای ایالات متحده وجود نخواهد داشت. ترامپ این رابطه ویژه را یک بار برای همیشه نابود کرد. در نظم جدید جهانی، ایالات متحده آمریکا شریک بسیاری از کشورها خواهد بود اما بازیگر واقعی در شهر، چین خواهد بود.

*اخیراً بزرگترین اتحادیه تجارت آزاد (RCEP) با مشارکت چین تاسیس شد. در همین حال، شایعاتی مبنی بر احیای مجدد همکاری ترانس پاسیفیک توسط دولت بایدن وجود دارد. با توجه به این مهم آیا کشورهای عضو RCEP از احیای TPP حمایت می کنند؟
همانطور که نشان داده شد، تلاش می شود سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا چند جانبه شود تا چین را مهار کند. اما اعداد مشخص هستند. آونگ تاریخ به آرامی در حال بازگشت به مکانی است که حرکت اصلی آن از آنجا شکل گرفته است: جنوب جهان.

البته، ایالات متحده آمریکا همچنان بازیگر اصلی این نظم جهانی چند قطبی خواهد بود، اما دیگر سیستم تک قطبی وجود ندارد. از نظر اقتصادی و حتی از نظر ژئوپلیتیکی، حرکتی دور از ایالات متحده وجود دارد.

کشورهای TPP، مطمئناً پرو و شیلی هم اکنون عمده شرکای تجاری چین هستند و حدود ۳۰٪ از صادرات آنها به این بازار گسترده انجام می شود. اعضای آسیایی به آسیایی شدن قاره، ادغام فزاینده تجارت با چین به عنوان موتور اصلی، جذب می شوند.

*ارزیابی شما از روابط تجاری ایالات متحده با چین در سال آینده چیست؟ آیا جنگ تجاری مانند امروز ادامه خواهد داشت؟
من معتقدم نخبگان سیاسی حاکم بر سیستم کنونی ایالات متحده آمریکا، از بایدن تا ترامپ، مقابله با چین و ادامه مهار صعود کشور را امری اجتناب ناپذیر می دانند. با توجه به سیاستهای قبلی ایالات متحده آمریکا، این رویکرد دارای یک مولفه تهاجمی خواهد بود و تایوان ممکن است نقش عمده ای در سیاستهای این رویارویی داشته باشد.

تحریم ها و سایر اقدامات اقتصادی تنبیهی نیز نقشی دارند. اما من شک دارم که ایالات متحده روابط خود را به طور فزاینده ای امنیتی کند و به دستکاری سیاسی و خرابکاری اعتماد می کند، در حالی که برای داشتن سهمی در بازار چین تلاش می کند. اینکه آیا این نظم جدید جهانی برای صلح جهانی که باید هدف نهایی بشریت باشد، چیز خوبی است یا خیر، باید بررسی شود.