بازار؛ گروه خودرو: چندی پیش وزیر صمت با اعلام پایان انحصار تولید خودرو، از برنامه‌هایی همچون تولید پلت فرم مشترک و ایجاد کنسرسیوم قطعه سازی خبر داد. خبری که با توجه به ساختار فنی و اقتصادی خودروسازان، کمی دور از ذهن تصور می‌شود.
هرچند که تولیدکنندگانی در این میان وجود دارند که با بیشترین حالت تطبیق در جهت تحقق آن حرکت کنند. بنابراین برای بررسی موضوع‌های مذکور با مهدی مطلب زاده، نایب رئیس انجمن صنایع همگن قطعه سازان به گفت و گو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.
* به تازگی وزیر صمت در خصوص ایجاد کنسرسیوم قطعه سازی جهت ایجاد رقابت در تولید خودرو خبر داده است، جزئیات این کنسرسیوم چیست و چگونه اجرا خواهد شد؟
وزیر صمت به این نتیجه رسیده است که برای از بین بردن انحصار و ایجاد رقابت باید قطب سوم خودروسازی شکل بگیرد. برای دست یابی به این هدف محصول کیفی تولید شده و رقابت واقعی ایجاد شود نه اینکه دولت با خود دولت به رقابت بپردازد. زیرا اکنون صنعت خودرو کشور دولتی بوده، بر این اساس ایده برای ایجاد کنسرسیوم شکل گرفته است.
انجمن صنایع همگن قطعه سازی از سال‌های گذشته طرح‌های متفاوتی را به وازرت جهت بهبود وضعیت ارائه کرده است. یکی از طرح‌های ارائه شده، کی بی سنتر یا تکوین مشارکتی خودرو بود، در این طرح سهامدار آن قطعه سازان بودند که درصد کمی نیز سهام متعلق به خودروسازان بود. قرار شده این موضوع به وزارت صمت و وزیر ارائه شود. هرچند که پیشتر به وزارتخانه و سایرسازمان‌ها ارائه شده بود، با این حال برای بررسی وزیر جدید صمت دوباره این طرح را ارائه کردیم.
تمام مشکلات ناشی از آن هست که دولت در یک خودروساز ۱۴ درصد و در دیگری ۱۷ درصد سهام دارد اما مدیریت آن‌ها با دولت است. هیچ گاه بنگاه اقتصادی دولتی نمی‌تواند، بنگاه خوبی باشد لذا باید خصوصی باشد. اگر این خودروسازان را به اهلیت آن واگذار کنند، بهبود شرایط هم شکل خواهد گرفت
* باتوجه به حضور دو قطب خودروسازی در کشور، در صورت ایجاد قطب سوم آیا امکان تغییر و تحول در صنعت خودروسازی وجود دارد؟
اگر قطب سوم خصوصی باشد بله، تمام مشکلات ناشی از آن هست که دولت در یک خودروساز ۱۴ درصد و در دیگری ۱۷ درصد سهام دارد اما مدیریت آن‌ها با دولت است.
هیچ گاه بنگاه اقتصادی دولتی نمی‌تواند، بنگاه خوبی باشد لذا باید خصوصی باشد. اگر این خودروسازان را به اهلیت آن واگذار کنند، بهبود شرایط هم شکل خواهد گرفت. تا حالا این صنعت دولتی و سیاسی بوده، بنابراین اگر سیاست زدایی صورت گیرد خودروسازی به سرعت رشد خواهد یافت.
* قطعه سازان تا چه میزان می‌توانند در تحقق این هدف ایفای نقش کنند؟ آیا وزارت صمت یا دولت در این راستا کمکی به قطعه سازان می‌کنند؟
دولت هیچ اقدامی انجام نداده و نخواهد داد. اگر مانع از ایجاد مشکل برای خودرو شوند، راهکار، ورود به بازار جهانی و تولید خودرو است. اکنون بخش خصوصی یعنی قطعه سازی، منحصر به تولید قطعات خودروهایی که دولتی هستند شدند.
بنابراین خودروسازی در صورت خصوصی بودن به سمت خودروهای جدید، قطعات جدید و کیفیت بالا حرکت می‌کند. در این حالت که بنگاه اقتصادی واقعی تشکیل شده به دنبال زیان نخواهد بود. بنابراین برای پوشش سهم بازار در آینده می‌تواند به خوبی عمل کند.
* وزیر صمت چندی پیش به تولید پلت‌فرم مشترک به کمک زنجیره تامین و قطعه سازی اشاره کرده بود، این موضوع چه میزان تحقق پذیر است؟
این موضوع در طرح مشارکتی مابین خودروساز و قطعه ساز دیده شده است. در این طرح پلت فرمی انتخاب و طراحی شده که هر قطعه ساز براساس تولید محصولی که دارد به نسبت آورده سهامدار بوده و هر شخص قطعه خود را تولید می‌کند.
وظیفه خودروساز در دنیا طراحی اولیه که توسط شرکت‌های مستقل انجام و عهده دار مونتاژ است. خودروساز باید در نهایت مونتاژ کار باشد و قطعات مورد نیاز توسط قطعه سازان طراحی و تولید شود.
* قرار به عرضه خودرو در بورس بود و پیش بینی شده بود که بخشی از تامین بودجه در سال آینده توسط دولت از سوی فروش و عرضه خودرو در بورس تامین شود، با این کار به نظرتان تصدی گری دولت ممکن پایان می یابد؟
با این سیاست‌های فعلی چنین اقدامی امکان پذیر نیست، به اختلاف قیمت مابین بازار و کارخانه خودروها توجه کنید. این رانتی بوده که از طریق قرعه کشی یا بورس در حال تقسیم هستند، خودرو را یک بیلت بخت آزمایی تبدیل کردند. هرشخصی که بیلت آن برنده شد، چند میلیون سود می‌کند.
این روش اقتصاد و تجارت نیست. بنابراین قیمت را آزاد و خودروساز براساس مبنای عرضه و تقاضا مانند تمام دنیا خودرو بفروشد. چرا مردم به این میزان اشتیاق خرید خودرو از کارخانه هستند؟ به دلیل اختلاف قیمت بوده که نوعی سرمایه گذاری شده است. چرا باید بورس و قرعه کشی در این صنعت وجود داشته باشد؟ معتقد هستم این موارد روش‌های اشتباهی است.
این رانتی بوده که از طریق قرعه کشی یا بورس در حال تقسیم هستند، خودرو را یک بیلت بخت آزمایی تبدیل کردند. هر شخصی که بیلت آن برنده شد، چند میلیون سود می‌کند. این روش اقتصاد و تجارت نیست
* هر سال رقم بالایی ارز برای تولید خودروسازان از کشور خارج می شود که با بازگشت تحریم‌ها به گفته کارشناسان حجم ارز بری چند برابر هم شده است؛ به عنوان رئیس کمیته ساخت داخل انجمن صنایع همگن قطعه سازان به نظرتان برای کاهش این وابستگی باید چه اقدامی انجام شود؟
در صورت تامین نقدینگی قطعه سازان می‌توانند وابستگی را کاهش دهند ولی در شرایط فعلی مشکل اینجاست بانک مرکزی به عنوان یک رکن یا وزارت محسوب می‌شود و از وزارت صمت یا سایر ارگان‌ها تعبیت نمی‌کند. صنعت خودرو حدود ۴ میلیارد یورو ارز در سال برای تولید یک میلیون ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو نیاز دارد.
در همین راستا خواهش کردیم، یک میلیارد یورو از این مقدار را به صورت ارز آزاد و بدون ذکر منشا را برای تامین و واردات مواد اولیه اختصاص دهند. اجزا قطعات نیز مواد اولیه محسوب شده، زیرا در کشور مونتاژ و به شکل مجموعه به خودروساز تحویل داده می‌شود.
اگر ذکر منشا اعلام شود، نقاط کوری هست که آمریکا آن را نیافته، به محض اعلام بسته خواهند شد. قطعه ساز به دلیل اینکه بخش خصوصی بوده می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند و راهکار پیدا کند. هرچند این مساله چند درصدی سبب گرانی خواهد شد، اما مانع از توقف تولید و از بین رفتن اشتغال خواهد شد.
* میز پنچم ساخت داخل قرار بود شهریور ماه برگزار شود چرا تاکنون به تعویق افتاده است؟ وضعیت اقتصادی قطعه سازان در حال حاضر چگونه است؟
از تیرماه سال گذشته تا تیرماه سال جاری تاکنون چهار میز تعمیق ساخت داخل برگزار شده و پنجمی نیز آماده و در انتظار برگزاری است. متاسفانه سیاستمداران فرصت نکردند این میز را برگزار کنند.
برای برگزاری این میزها و تسریع به عمق ساخت داخل قطعات خودرو از دولت و خودروسازان ۱۰ مشوق را خواستار شدیم که از این تعداد شش مشوق به دولت و چهار مشوق به خودروسازان اختصاص داشت و تاکنون مسئولان دولتی به هیچ یک از خواسته‌ها پاسخ نداده‌اند و خودروسازان نیز سه مشوق را به صورت نیمه تمام قبول کردند.
طبل واردات خودرو را می‌زنند، به آن کاری نداریم واردات را انجام دهد، نظر ما ممتنع هست و اگر ارز دارند وارد کنند. بسته جهش تولید وزارت صمت و... تهیه شده است که در سران قوا قرار به مطرح شدن داشت. اما انجام نشد و در انتظار تصمیم گیری است
اگر این مشوق‌ها نباشد توسعه ایجاد نخواهد شد و قطعه سازی تاکنون با وعده و وعید جلو رفته است اما اکنون به جایی رسیده‌ایم که قطعه سازان تمام اعتبارات بانکی خود را مصرف و جیب آن‌ها خالی شده است. بنابراین همگی آن‌ها روبه ورشکستگی هستند.
از همین رو در صورتی که با همین شیوه تولید ادامه یابد باید گفت که این صنعت خصوصی دیر یا زود محکوم به فنا خواهد شد. از سوی طبل واردات خودرو را می‌زنند، به آن کاری نداریم واردات را انجام دهد، نظر ما ممتنع هست و اگر ارز دارند وارد کنند. بسته جهش تولید وزارت صمت و... تهیه شده است که در سران قوا قرار به مطرح شدن داشت. اما انجام نشد و در انتظار تصمیم گیری است.
نظر شما