بازار؛ گروه استانها: کشاورزی بزرگ‌ترین بخش در اقتصاد هر کشور است که می‌تواند به شیوه‌های گوناگون مانند عرضه نیروی کار و سرمایه، تأمین مواد خام و غذای ارزان، ایجاد بازار برای کالاهای تولیدی در بخش صنعت و تأمین ارز خارجی به توسعه اقتصادی کمک کند.
بااین‌حال و با توجه به افزایش جمعیت دیگر کشاورزی سنتی پاسخگوی رفع نیاز جوامع نیست چراکه منابع محدود هستند و همین مسئله اهمیت بروز کردن کشاورزی و مکانیزه کردن آن را چندین برابر می‌کند.
آنچه مسلم است بروز کردن کشاورزی با انجام تحقیقات در این زمینه محقق می‌شود و محققان بخش کشاورزی با انجام تحقیقات در زمینه‌های مختلف به یافته‌های جدید دست پیداکرده و با در اختیار گذاشتن این یافته به کشاورزان؛ به توسعه کشاورزی نوین کمک شایانی می‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه پژوهش در کشاورزی به‌صورت کلاسیک از سال ۱۸۳۰ میلادی انجام‌شده است، اظهار کرد: تحقیقات درزمینهٔ کشاورزی و سؤالات بخش کشاورزی با آغاز کشاورزی از ۱۰ هزار سال قبل همیشه انجام می‌شده است.
قاسم اسدیان با اشاره به اینکه در آغاز کشاورزی چه بکاریم، چگونه بکاریم، در چه جایی بکاریم، از چه ابزار و وسایلی استفاده کنیم و مواردی ازاین‌دست، اولین سؤال‌ها بوده است، ادامه داد: همین روال اکنون نیز ادامه دارد.
وی بابیان اینکه در بخش کشاورزی هدف عمده ارتقا دانش فعلی است، افزود: اکنون می‌دانیم چه بکاریم، از چه وسایلی استفاده کنیم، کجا بکاریم و حتی نحوه استفاده از کودها و مبارزه با آفات را می‌دانیم.
پژوهش همان ارتقا دانش و افزایش بهره‌برداری به‌منظور استفاده درست از منابع آب، خاک و بیولوژیک است
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به اینکه پژوهش همان ارتقا دانش و افزایش بهره‌برداری به‌منظور استفاده درست از منابع آب، خاک و بیولوژیک است، بیان کرد: باید از منابع به‌گونه‌ای استفاده کنیم که حداکثر تولید و حفاظت از منابع را داشته باشیم.
اسدیان با اشاره به اینکه در جهان منابع نامحدود نیست، اضافه کرد: در شرایط فعلی ۹۸ درصد آب موجود در دنیا به‌صورت برف در کوه‌ها و یک درصد به‌صورت آب قابل‌دسترس و قابل‌استفاده است پس باید با توجه به محدودیت منابع بهره‌برداری را ارتقا دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به اینکه ۱۰ درصد کل عرصه جهان قابل‌کشت و کار است، بیان کرد: ۸۰ درصد از این ۱۰ درصد عرصه قابل‌کشت و کار در دنیا دارای نزولات آسمانی کم است پس در این زمینه هم دچار محدودیت هستیم.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه فرایند شکل‌گیری خاک حدود ۳۰۰ سال طول می‌کشد و برای حفاظت و حراست از خاک از آن به‌درستی استفاده کنیم، عنوان کرد: در مناطق سرد آب و هوایی، گونه‌های گیاهی باید پرورش پیدا کنند که بتوانند شرایط نامناسب هوایی را تحمل کنند.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به اینکه بعد از حفاظت از منابع یکی از مسائل تغییر اقلیم در سطح جهان است، بیان کرد: تغییر اقلیم معمولاً غیرملموس است.
وی ادامه داد: برای آشکارسازی شرایط اقلیمی در یک دوره ۵۰ ساله می‌توان شرایط اقلیمی را با استفاده از تغییرات نزولات آسمانی، تغییرات درجه حرارت محیط، تغییرات تبخیر بررسی کرد.
در یک طرح تحقیقاتی در بخش پژوهش آشکار شد که در ۵ دهه گذشته میزان ریزش نزولات آسمانی در استان همدان حدود ۲۹ میلی‌متر کاهش داشته اما ۴ دهم درجه سانتی‌گراد افزایش دما داشته‌ایم
اسدیان در این خصوص افزود: در یک طرح تحقیقاتی در بخش پژوهش آشکار شد که در ۵ دهه گذشته میزان ریزش نزولات آسمانی در استان همدان حدود ۲۹ میلی‌متر کاهش داشته اما ۴ دهم درجه سانتی‌گراد افزایش دما داشته‌ایم.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان بابیان اینکه به ازای هر یک درجه افزایش درجه حرارت نیاز آبی گیاهان ۱۷ درصد افزایش پیدا می‌کند، یادآور شد: به همین نسبت تبخیر و تعرق افزایش و کاهش رطوبت خاک افزایش و پایداری ذرات خاک کاهش پیدا می‌کند.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان با اشاره به اینکه باید برای بخش کشاورزی اهمیت قائل شویم، افزود: یکی از مسائل مهم در هر کشوری امنیت غذایی است و اگر جامعه نتواند مایحتاج خود را تامین کند، محتاج کشورهای می‌شود و باید هزینه‌های سنگین سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زیادی برای تامین غذا بدهد.
وی با بیان اینکه در بخش کشاورزی پژوهش باید یک پژوهش هدفمند باشد، ادامه داد: باید توجه داشت که تولیدات کشاورزی در چه جهتی قرار می‌گیرد، آیا تامین غذا هدف است یا نه براساس نیاز و مایحتاج داخل و خارج کشور است.
بازار هدف و الگوی مصرف را بشناسیم
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در ادامه صحبت های خود با اشاره به اینکه باید بدانیم در تولیدات کشاورزی بازار هدف کجاست و الگوی مصرف چگونه است، اضافه کرد: بعد از این موضوع باید الگوی تولید را بدانیم و باید مشخص باشد که الگوی تولید براساس کشاورزی معیشی، کشاورزی مکانیزه، کشاورزی صنعتی و غیره است.
وی با اشاره به اینکه در ادامه به الگوی زراعت می‌رسیم، افزود: این اشتباهی است که صورت می‌گیرد درحالی که اول باید بدانیم چه محصولی، برای کجا و با چه کیفیت و استانداردی باید تولید شود پراکه در صورت انجام چنین کاری زمینه تولید هوشمند را فراهم کرده‌ایم.
اسدیان ادامه داد: یکی از دلایل عمده که در قسمت‌های مختلف کشاورزی به تولید مطلوب نمی‌رسیم این است که تولید کنندگان برنامه و سیستم هدفمندی برای تولید خود ندارند، اگر کشاورز بداند با داشتن استاندارد خاص مشتری دارد، از دانش متخصص برای رسیدن کیفیت محصول به درجه مطلوب تلاش می‌کند.
وی با بیان اینکه اگر محصولات کشاورزی هدفمند تولید شوند بسیاری از نقاط دنیا طالب آن خواهند شد، ادامه داد: وقتی نیاز جهان، منطقه و کشور را بدانیم بهتر می‌توانیم تولید کنیم و یک محصول بیش از حد نیاز جامعه تولید نمی‌شود.
افزون بر ۱۳۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در کشور تولید می‌شود که از این میزان ۵.۲ میلیون تن در استان همدان تولید می‌شود
اسدیان با بیان اینکه اگر می‌خواهیم در بخش کشاورزی به پژوهش توجه کنیم، باید ابتدا پژوهش تقاضا محور باشد، اضافه کرد: افزون بر ۱۳۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در کشور تولید می‌شود که از این میزان ۵.۲ میلیون تن در استان همدان تولید می‌شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از محصولات تولیدی ایران با توجه به شرایط توپوگرافی از کیفیت خاصی برخوردار هستند، افزود: باید سهم تحقیقات در بخش کشاورزی را ارتقا و نیروهای متخصص پرورش دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان بابیان اینکه در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سالانه افزون بر ۱۵۰ طرح تحقیقاتی اجرا می‌شود، عنوان کرد: تحقیقات نباید تحقیقات متفرق و بدون هدف باشد بلکه باید تحقیقات هدفمند باشند و مدرسین به‌عنوان رهبران؛ تحقیقاتی متناسب با نیازهای استان داشته باشند چراکه اگر نتایج تحقیقات نتواند در سطح جامعه تسری پیدا کند و به بهره‌برداران منتقل شود، مشکلی رفع نمی‌شود.
۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش عملکرد کشاورزان درگرو تحقیقات است
وی در بخش پایانی سخنان خود به طرح «یاوران تولید» اشاره کرد و بابیان اینکه در این طرح با حضور در منطقه کشاورزان و یا دعوت از کشاورزان سعی شده یافته‌ها و تحقیقات جدید را انتقال دهیم، ادامه داد: ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش عملکرد کشاورزان درگرو تحقیقات است.
معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی بوعلی سینای همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: در صورت درست بودن کشاورزی جامعه می‌تواند امور خود را انجام دهد.
پویا زمانی بابیان اینکه کشاورزی سابقه چندین هزارساله دارد، ادامه داد: امروز کشاورزی صنعتی و سنتی است و به علت شرایط اقتصادی حاشیه سود کمی دارند.
تولید محصولات کشاورزی و دام طیور در چند سال گذشته بازده مناسبی نداشته و مقدار تولید پاسخگوی نیاز جامعه نخواهد بود
وی با اشاره به اینکه کاربرد مطالب علمی و دانش درکشت و دام مطرح است، افزود: تولید محصولات کشاورزی و دام طیور در چند سال گذشته بازده مناسبی نداشته و مقدار تولید پاسخگوی نیاز جامعه نخواهد بود.
وی ادامه داد: درزمینهٔ دام در چندین دهه گذشته میانگین تولید دام شیری ۱۰ تا ۱۵ کیلو بوده اما در شرایط حال حاضر دو تا سه برابر این رقم هم پاسخگو نیست.
معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی بوعلی سینای همدان با اشاره به اینکه دام‌هایی که تولید شیر بالایی دارند، به دلیل پیشرفت علم و دانش است، اضافه کرد: اگر پژوهش در کشاورزی نباشد، به‌هیچ‌عنوان پاسخگوی نیاز روزافزون بشر نیست.
زمانی در این خصوص با اشاره به اینکه دانشکده کشاورزی نسبت به دانشگاه بوعلی سابقه بیشتری دارد، بیان کرد: دانشکده کشاورزی همدان در سال ۴۶ فعالیت خود را آغاز کرده و به‌تدریج فعالیت خود را افزایش داده است.
وی بابیان اینکه دانشکده کشاورزی ۹۰ عضو هیئت‌علمی دارد و هرسال ۱۵۰ پایان‌نامه کارشناسی ارشد و ۳۰ پایان‌نامه دکتری دفاع می‌شود، بیان کرد: دو مشکل در بخش کشاورزی وجود دارد که یکی فقدان ارتباط مؤثر بین بخش تحقیقات و دیگری بخش اجرا است.
معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی بوعلی سینای همدان با اشاره به اینکه در دانشگاه فقدان ارتباطی وجود دارد و در کشورهای پیشرفته و صنعتی این ارتباط بسیار منسجم است، افزود: در کشورهای پیشرفته تعاونی‌ها خط‌مشی پژوهش را تعیین می‌کنند چراکه بخشی از بودجه تعاونی‌ها به پژوهش اختصاص پیدا می‌کند و اگر پژوهشی در راستای حل مشکلات آن صنف باشد از آن حمایت می‌کنند.
اگر انسجام بخش اجرا و بخش تحقیقات بیشتر شود اثربخشی فعالیت‌های پژوهشی بیشتر می‌شود
زمانی بابیان اینکه اگر انسجام بخش اجرا و بخش تحقیقات بیشتر شود اثربخشی فعالیت‌های پژوهشی بیشتر می‌شود، افزود: ترویج در بسیاری از نقاط جهان به‌خصوص ایران مغفول مانده است.
وی با اشاره به اینکه برای بسیاری از مشکلات پژوهش انجام‌شده اما این نتیجه به سطح مزرعه و برای کشاورز نرفته است، افزود: باید توجه بیشتری به موضوع ترویج شود و کمیته‌ای تحقیقات را به زبان ساده در اختیار دامدار، باغدار و غیره قرار دهد.
معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی بوعلی سینای همدان بابیان اینکه از دیدگاه من بالای ۹۰ درصد تولیدات کشاورزی نتیجه تحقیقات است، افزود: به‌هیچ‌عنوان نمی‌شود نقش تحقیقات را در تولید و عملکرد زیر ۹۰ درصد دانست.
اما به‌راستی در وضعیتی که از سویی با محدودیت منابع آبی و خاکی روبرو هستیم و از سویی دیگر نیازمند ورود به مباحث رونق اقتصادی و جهش تولید هستیم زمان آن رسیده تا کشاورزی‌هایی بر پایه تحقیقات، کشاورزی قراردادی و کشاورزی مدرن را جایگزین کشاورزی سنتی کنیم.
با ورود به این بحث و قدم نهادن در این مسیر است که می‌توان تولید را به لحاظ کمی و کیفی ارتقا بخشید اما منابع آب‌وخاک را دچار مشکل نساخت، فرسایش خاک را موجب نشد و به‌نوعی در مسیر خاک‌ورزی با کمک از کشاورزی زیستی و ارگانیک و کشاورزی حفاظتی و مدرن در استان همدان قدم نهاد.
نظر شما