بازار؛ گروه بین الملل: پس از هشت سال گفتگو و مذاکره سرانجام چین موفق شد تا با ۱۴ کشور دیگر شامل مینامار، ژاپن، اندونزی، لائوس، کامبوج، مالزی، فیلیپین، بروئنی، سنگاپور، کره جنوبی، تایلند و ویتنام در آسیا و همچنین نیوزلند و استرالیا به عنوان کشورهای همسایه آسیای شرقی یکی از بزرگترین توافقات تجارت آزاد منطقه‌ای را به امضا برساند.
این اقدام چین بیش از هرچیز وزن پکن را در شرق و جنوب شرق آسیا در برابر آمریکا تقویت خواهد کرد و در واقع جدای از ابعاد اقتصادی آن، دارای ابعاد سیاسی و راهبردی قابل توجه برای چینی هاست.
«توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ مطرح شد، اما با روی کارآمدن ترامپ در آمریکا و خروج از «توافق تجاری ترانس پاسیفیک»، چینی‌ها با جدیت بیشتری توافق «همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» را دنبال کردند.
دیگران منتظر آمریکا نمی مانند
توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) که چینی ها در منطقه پیرامونی خود به امضا رسانده‌اند، ۲.۲ میلیارد نفر جمعیت کره زمین را شامل می شود که از هر توافق تجارت آزاد منطقه‌ای بزرگتر و پرجمعیت است و تصویر چین را به عنوان یک بازیگر مسلط اقتصادی تثیبت می کند.
امضای این توافق از سوی چین و کشورهای منطقه از آن جا مورد توجه بیشتر ناظران و کارشناسان قرار گرفته که درست در همان مسیر دولت‌های پیشین آمریکا برای انعقاد توافق تجارت آزاد با دیگر کشورهاست که با آمدن ترامپ ریل و مسیر واشنگتن نیز دگرگون شد.
ترامپ در همان ماه‌های نخست آمدنش به کاخ سفید پیمان تجاری ترانس‌پاسیفیک (TPP)را به گوشه ای نهاد و خروج آمریکا را از این توافق اعلام کرد. ترامپ حتی در طول چهارسالی نیز که قدرت را در کاخ سفید در دست داشت به ندرت به دنبال توافقات تجارت آزاد با دیگر کشورها بود و طی چهار سال گذشته واشنگتن تلاش داشت تا با بلندتر کردن دیوار در مرزهای آمریکا، تجارت خارجی را به صورت یکجانبه به سمت سخت تر کردن واردات شکل دهد.
برخلاف آمریکای ترامپ، اما دولت چین طی گفتگوها و مذاکرات بی شمار با همسایگان خود حال موفق به شکل دهی به یکی از بزرگترین توافقات تجارت آزاد شده است و جالب آن که در این توافق تجارت آزاد حداقل چهار هم پیمان عمده آمریکا از جمله کره جنوبی و ژاپن نیز حضور دارند.
حضور هم پیمانان آسیایی آمریکا در توافق تجارت آزاد چین نشان می دهد که حتی نزدیک ترین متحدان آمریکا نیز این روزها چشم امید چندانی به گسترش تجارت و روابط اقتصادی با واشنگتن به مانند گذشته ندارند و بیش از آن که دیرتر شود، حال به سوی شراکت تجاری با چین رفته‌اند!
در واقع اگرچه دولت ترامپ به احتمال زیادی تا کمتر از دو ماه دیگر کاخ سفید را ترک می کند و جای خود را به یک دولت دموکرات حامی تجارت آزاد خواهد داد، اما حقیقت آن که بازگرداندن آمریکا به ریل پیش از دوران ترامپ به آسانی و حداقل در کوتاه مدت ممکن نیست و شاید دولت «جوبایدن» در خوشبینانه ترین شرایط، نیازمند صرف چندین سال زمان برای بازگرداندن سیاست های تجارت آزاد آمریکا به پیش از دوران ترامپ است و در این شرایط دیگر شرکای آمریکا ترجیح داده‌اند به جای صبر و انتظار، مسیر تجاری جدید خود را با شراکت چین طی کنند.
از سوی دیگر درگیری اقتصاد آمریکا با کرونا باعث شده تا به صورت طبیعی تمرکز دولت آتی آمریکا بر ساماندهی به اوضاع داخلی باشد و بعید است که برای دولت آینده آمریکا موضوع تجارت آزاد خارجی در اولویت نخست باشد و برای دیگر شرکای تجاری آمریکا در آسیا نیز به احتمال بیشتری صبر و انتظار تا ساماندهی اوضاع داخلی آمریکا مقرون به صرفه نیست.
غایب بزرگ توافق تجاری منطقه‌ای چین
در «توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» چین؛ به عنوان یک توافق تجارت آزاد آسیایی و اقیانوسیه، یک غایب بزرگ به چشم می خورد و آن کشور هند است.
چین طی چند سال گذشته تلاش زیادی برای پیوستن هند به این توافق تجاری منطقه‌ای دنبال کرد، اما وقوع تنش مرزی اخیر میان دو طرف این تلاش ها را نقش برآب و متوقف کرد.
از طرف دیگر هند حتی پیش از تنش های اخیر مرزی، از پیوستن به توافق تجاری منطقه ای با چین هراس داشت و این توافق را باعث سرریز شدن کالاهای بیشتر چینی می دانست. چین در حال حاضر سالانه ۶۰ میلیارد دلار کالا بیش از آن چه از هند وارد می کند به این کشور صادر می کند و تراز تجاری هند و چین منفی به ضرر هند است و در این شرایط طبیعی است که مقامات هندی از افزایش تراز منفی تجاری به نفع چین و ورود سیل کالاهای چینی نگران هستند.
هند در عین حال نگرانی های دیگری نیز از پیوستن به توافق تجارت آزاد با چین دارد و از کوچ سرمایه ها، تولیدی ها و کارگاه های صنعتی این کشور به مناطق ارزان چین به شدت نگران است. انتقال سرمایه و تولیدکنندگان هندی به چین کابوس بزرگی برای اقتصاد هند به شمار می رود و می تواند این اقتصاد بزرگ آسیا را زمین گیر کند و از همین رو شاید غیبت هند در این توافق تجارت آزاد بزرگ قابل درک باشد.
با این حال «توافق همکاری اقتصادی جامع منطقه‌ای» به عنوان یکی از بزرگترین توافقات تجارت آزاد خواهد توانست که زمینه تبدیل شرق آسیا و اقیانوسیه به یک بلوک تجاری و اقتصادی تعیین کننده و غیرغربی را ایجاد کند و قدرت گیری این بلوک تجاری بدون حضور آمریکا و بازیگران اروپایی در واقع پیام روشنی به تغییر هژمونی‌ها در آینده نظام بین الملل است.
نظر شما