بازار؛ گروه خودرو: نوسانات ارزی، تحریم‌های خصمانه آمریکا علیه ایران، شیوع بیماری کرونا و تعلیق چندماهه واردات در ابتدای سال، عدم همکاری به موقع گمرک و بانک مرکزی برای ترخیص مواد اولیه، قطعات نیم ساخته و قطعات هایتک انواع خودروهای تولید داخل منجر به این شد که شهریور امسال بیش از ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو در کف پارکینگ هر دور خودروساز بزرگ کشور دپو شود، معضلی که هر چند کمی از آن با همکاری دیرهنگام بانک مرکزی و گمرک با ترخیص کالاها کاسته شد اما با ادامه کاهش نقدینگی قطعه‌سازان و عدم به روزرسانی قراردادهای خودروسازان با آنها دوباره در معرض تکرار قرار گرفته است. در همین راستا برای بررسی بهتر شرایط قطعه سازان با محمدعلی ذکریایی، عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن قطعه سازی به گفت و گو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.
* سال گذشته همین موقع، قطعه سازان با مشکلات اقتصادی بسیاری روبه رو بودند و با وعده دریافت تسهیلات از سوی دولت و بانک مرکزی توانستند به خودروسازان برای تجاری سازی محصولاتشان کمک کنند، امسال وضعیت این تولیدکنندگان را چگونه ارزیابی می کنید؟
متاسفانه روز به روز بدهی خودروسازان به قطعه سازان به دلیل عدم پرداخت مطالبات افزایش می یابد، از طرفی هم قیمت تمام نهاده‌های تولید اعم از مواد اولیه، لوازم جانبی تولید و غیره همگی به شدت گران شده است و هر خریدی را قطعه سازان انجام می دهند باید به صورت نقدی باشد؛ به همین دلیل به طور حتم با ادامه این شرایط به رغم سیاست دولت و خودروسازان برای افزایش تیراژ تولید و دست یابی به جهش تولید، در نهایت به بن بست خواهند خورد؛ چراکه قطعه سازان نقدینگی لازم برای تامین مواد اولیه و ادامه تولید با این شرایط را نخواهند داشت.
لذا همین حالا هم شاهد هستیم که شرکت های تامین کننده قطعات خودروسازان با کسری قطعات متعددی مواجه هستند و روز به روز بر کسری قطعات مورد نیازشان افزوده می شود. متاسفانه تولیدات خودروسازان از حالت برنامه ریزی خارج شده و قطعه سازان هم ناچار هستند هر روز از نسخه هایی که خودروسازان برایشان می پیچند پیروی کنند. برای مثال امروز به ما یک برنامه تولید می دهند و فردا آن برنامه تغییر می یابد که قطعه ساز را دچار سردرگمی می کند.
متاسفانه روز به روز بدهی خودروسازان به قطعه سازان به دلیل عدم پرداخت مطالبات افزایش می یابد، از طرفی هم قیمت تمام نهاده‌های تولید اعم از مواد اولیه، لوازم جانبی تولید و غیره همگی به شدت گران شده است و هر خریدی را قطعه سازان انجام می دهند باید به صورت نقدی باشد
* از هزار و ۲۰۰ قطعه ساز اکنون ۸۰۰ واحد به فعالیت خود ادامه می دهند، به نظرتان ادامه این شرایط می تواند تولیدکنندگان بیشتری را به سمت تعطیلی بکشاند؟
بله، با ادامه این شرایط یکی از مشکلاتی که می توان از همین حالا برای صنعت خودرو پیش بینی کرد این است که یکی یکی قطعه سازان همانطور که همین حالا هم زمزمه های آن به گوش می رسد و می شنویم به دلیل ناتوانی برای ادامه فعالیت نتوانند قطعات را تامین کنند و خودشان را کنار بکشند. لذا تولید خودروهای کف هر روز افزایش خواهد یافت، چرا که یکسری از قطعه سازان می توانند در این شرایط به سختی فعالیت را ادامه دهند و یکسری دیگر چنین توانایی را ندارند و از دور خارج می شوند. از طرفی هم سیاست دولت که افزایش تیراژ تولید است در نهایت منجر به این می شود که تولید خودرو انجام شود اما در نبود قطعات به کف پارکینگ خودروسازان منتقل شود.
البته همین حالا هم بسیاری از خودروها در نبود قطعات به سمت کف پارکینگ خودروسازان هدایت می شود، این نیز به این دلیل است که توازن مناسبی در برنامه ریزی خودروسازان وجود ندارد. بنابراین برخی از قطعه سازان که هنوز توانایی مالی و حتی موجودی انبار دارند، می توانند در این شرایط به نیاز خودروسازان پاسخ دهند اما خیلی از آن ها چنین توانایی را ندارند. بنابراین عجیب نیست که توازن تامین قطعات به هم خورد و خودروها هر لحظه با یکسری از قطعات به ناقص بمانند.
* با توجه به این شرایط به نظرتان باید چه چاره‌ای اندیشیده شود تا دوباره قطعه سازان بتوانند به برنامه تولید عادی برسند و خودروها بجای ناقص ماندن تجاری شوند؟
به نظر می رسد برای رفع این معضل چاره ای نیست جز اینکه مبالغی از طریق دولت، بانک مرکزی و غیره به صنایع خودروسازی و از آنجا به قطعه سازی تزریق شود، راهکار دیگری برای خروج از بحران امروز نمی بینم.
* سال گذشته همین موقع مطالبات قطعه سازان از خودروسازان به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود، امسال این رقم چقدر تغییر یافته است؟
حدود ۲۵ میلیارد تومان مطالبات قطعه سازان از خودروسازان از گذشته باقی مانده و خیلی از قطعه سازان نیز همچنان با قیمت‌های سال ۹۸ فعالیت می کنند. این نیز حالی است که خودروسازان به خوبی از این موضوع اطلاع دارند قیمت ها نسبت به سال گذشته بالغ بر ۱۰۰ درصد افزایش یافته است، لذا قطعه سازان هنوز با نصف قیمت فعالیت می کنند. البته اگر خودروسازان تغییر قیمت ها را اعمال کنند مطالبات به بالای ۳۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
خیلی از قطعه سازان نیز همچنان با قیمت‌های سال ۹۸ فعالیت می کنند، این نیز حالی است که خودروسازان به خوبی از این موضوع اطلاع دارند قیمت ها نسبت به سال گذشته بالغ بر ۱۰۰ درصد افزایش یافته است
* در حال حاضر چه تعداد خودرو در کف پارکینگ خودروسازان باقی مانده است؟
خودروسازان به ما آمار دقیقی نمی دهند و بر اساس گفته‌هایشان می توان به این نتیجه رسید که حدود ۷۰ هزار دستگاه هنوز در کف پارکینگ آنها ناقص باقی مانده است.
* شهریورماه این تعداد خودروهای ناقص به ۱۵۰ هزار دستکاه رسیده بود، چطور خودروسازان توانستند حدود ۸۰ هزار دستگاه را تجاری سازی کنند؟
بله، خودروسازان طی هفته های گذشته توانستند مقداری از خودروهای دپویی را تجاری سازی کنند. البته آن تعداد خودرو را هم به خاطر گشایش‌هایی بوده که در ترخیص مواد اولیه و قطعات از گمرک انجام شده است و توانستند مقداری از خودروها را از کف جمع کنند.
* با این تفاسیر به نظر می رسد اگر نقدینگی به قطعه سازان نرسد دوباره خودروسازان با کمبود قطعه و تولید ناقص خودروها مواجه شوند؟
درباره این موضوع شک نکنید و ۱۰۰ درصد دوباره این اتفاق رخ خواهد داد. همین مقدار خودرو هم که تجاری سازی شد تنها به این علت بود که اقلام داخل گمرک به کمک گمرک، بانک مرکزی و غیره آزاد و سبب کاهش تعداد خودروهای کف شدند اما همانطور که می دانیم مشکلات برطرف نشده و دوباره با همین روندی خودروسازان ادامه می دهند به دلیل وجود مشکل نقدینگی در واحدهای قطعه سازی به طور حتم با افزایش خودروهای کف در کارخانه ها مواجه خواهیم شد.
با توجه به نوسانات ارزی که از ابتدای سال شاهد بودیم، برآوردی دارید که چقدر قیمت مواد اولیه در سال جاری برای قطعه سازان افزایش داشته است؟
به طور مطلق در مورد تمام صنایع نمی توانم چیزی بگویم اما براساس برآوردی که در برخی از صنایع داشتم، حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد افزایش هزینه های تولید را برای تولید قطعات خودرو شاهد هستیم.
نظر شما