ونوس بهنود؛ بازار: از سالهای گذشته اردبیل به عنوان برند تولیدکننده محصولات کشاورزی شناخته می‌شود. واقع شدن این استان در مرز شمال غرب کشور و دسترسی راحت به بسیاری از کشورها نیز، مزید بر علت شده تا از این استان انتظار صادراتی به صورت گسترده شکل بگیرد.
هرچند در پی خلاهای گسترده بخش کشاورزی به ویژه تکیه بر شیوه‌های سنتی و ناتوانی در معرفی برندهای مورد تائید بازار جهانی این موضوع محقق نشده است، در بخش صنعت نیز گمرکات اردبیل تحرکی در صادرات محصولات تولیدی نمی‌بینند و بسیاری از تولیدکنندگان صادرات را رویایی دور از دسترس می‌دانند. اینجا است که باید در خصوص خروجی جلسات شورای گفتگوی بخش خصوصی و دولت تردید کرد.
حتی قبل از شیوع بیماری کرونا که باعث بسته شدن مرزهای کشورها شد و مراودات انسانی را محدود کرد، جداول صادرات و واردات اردبیل محدود به چند محصول و چند کشور بود که سال ها است تکرار می‌شود و هیچ یک از اقدامات برنامه ریزان این استان نتوانسته موثر عمل کند.
افزایش صادرات در شرایط کرونا
زمانی که بازار آشفته و کسب و کارها در نابسامانی است هر غیرممکنی اتفاق خواهد افتاد. هرچند به نظر می‌رسید اردبیل سهم ناچیز خود در صادرات را در پی شیوع بیماری کرونا از دست بدهد، رئیس سازمان صمت استان اردبیل تصریح کرد: ما در نیمه نخست سال جاری ۷۷.۸ میلیون دلار صادرات داشتیم که به نسبت مدت مشابه سال گذشته با ۵۶.۱ میلیون دلار، ۳۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
رامین صادقی در گفتگو با خبرنگار بازار تصریح کرد: وزن کالاهای صادراتی شش ماهه سال جاری نیز ۶۵.۷ هزار تن است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با ۶۴.۷ هزار تن، ۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
به گفته این مسئول صادرات به دو مقصد آذربایجان و روسیه انجام شده و عمده کالاهای صادراتی نیز شامل سیب زمینی، شیشه و آینه، احشاء مرغ منجمد، مصنوعات پلاستیکی و ملامین، مصالح ساختمانی و مصنوعات فلزی است.
وی افزود: صادرات سیب زمینی به میزان ۱۴.۶ میلیون دلار با رشد ۱۷۵ درصد و به وزن ۲۰.۳ هزار تن با رشد ۲۸۳ درصدی انجام شده است.
شاید برای مسئولان استانی اعلام رشد ۳۹ درصدی صادرات مسرت بخش باشد اما واقعیت این است که نه تنها محصولات صادراتی این استان تغییر نیافته، بلکه تعداد کشورهای هدف صادرات نیز با کاهش همراه است.
البته نباید کاهش ارزش پول ملی و تاثیر آن در صادرات را نیز دور از نظر نگاه داشت. بطوریکه مشاهده می‌شود با وجود کاهش اندک در حجم محصولات، ارزش صادرات با افزایش قابل توجه همراه است که خود نیازمند تحلیل گسترده است.
تجارت چمدانی صفر شد
بخش مهمی از صادرات اردبیل که در سالهای گذشته به عنوان یک برگ برنده و رقمی دهان پرکن از سوی مسئولان اعلام می‌شود، صادرات چمدانی است.
صادرات چمدانی که به اعتقاد تحلیل گران اقتصادی به دلیل اینکه عوایدی چون مالیات و عوارض را ندارد به نوعی بحران اقتصادی و بی برنامه گی در تجارت را نشان می‌دهد، در شش ماهه نخست امسال به صفر رسیده است.
صادرات چمدانی استان اردبیل که عمدتا از گمرک بیله سوار انجام می‌شد به عبارتی برابر بود با پرشدن چمدان آذری‌ها از اجناس ایرانی که در بازار اردبیل و بیله سوار به فروش می‌رسید. این اجناس از سطحی ترین نیازمندی‌ها مانند سبزی خوردنی گرفته تا قابلمه، برنج، انواع شوینده و مواد آرایشی و بهداشتی و پتوی گلبافت را شامل می‌شد. برخی این اجناس را برای استفاده شخصی و برخی برای راه اندازی کسب و کاری کوچک در آن سوی مرز خریداری می‌کردند.
با توجه به تکراری بودن برخی کالاها در دست مسافران آذری می‌توان اینطور استنباط کرد که خرید کالاهایی که به عنوان کالای همراه مسافر از مرز خارج می‌شود برای استفاده شخصی نبوده و به دلیل پایین بودن ارزش پول خریداری شده و در آن سوی مرز با نرخ بالا به فروش می‌رسید. در آن مقطع زمانی، هرچند بازارها داغ بود اما به نوعی تولیدات ما با نرخ ارزان بدون بهره خود استان خارج و با قیمت گران تر به سود دلالان فروخته می‌شد.
رئیس سازمان صمت استان اردبیل در این خصوص به خبرنگار ما گفت: در نیمه نخست سال گذشته ۷۷.۸ میلیون دلار صادرات چمدانی به میزان ۶۵.۷ هزار تن داشتیم.
وی افزود: در شش ماهه سال جاری صادرات چمدانی ما به صفر رسیده و هم در ارزش و هم وزن با افت ۱۰۰ درصدی مواجه شدیم. چرا که تردد در مرز عملا انجام نمی‌شود.
اما دغدغه این مسئول از تاثیر صادرات چمدانی در نرخ کلی صادرات استان است.بطوریکه مطابق اظهارات صادقی ارزش صادرات چمدانی و تجاری استان در نیمه نخست امسال با افت ۱۲ درصدی و وزن نیز با افت ۱۳ درصدی مواجه شده است.
حال باید پرسید که مسئولان استانی کدام رقم را می‌پسندند و آیا از ابتدای سال جلسه‌ای برای ارزیابی وضعیت تجارت خارجی استان برگزار شده و مشخص شده است که رنج اردبیل در تجارت خارجی به چه مشکلاتی بازمی گردد؟ متاسفانه پاسخ به این سوال منفی است.
واردات یک استان پنبه و مقوا است
در تجارت خارجی اردبیل با مشکل دیگری نیز مواجه هستیم؛ ارقام قابل توجه واردات کالاهایی که به سادگی می‌تواند در خود استان تولید شود.
رئیس سازمان صمت استان اردبیل در خصوص وضعیت واردات استان گفت: در نیمه نخست سال ۱۲ هزار تن کالا به ارزش ۳۸.۱ میلیون دلار وارد شده است که در وزن با کاهش ۶۰ درصدی اما در ارزش با افزایش ۲۶ درصدی مواجه هستیم.
پیرو این اظهارات، این تغییرات که به نوعی نشان می‌دهد کالاهای کمتر را گران تر خریده‌ایم یکی از ضربه‌های مهلک به بدنه تولید استان بوده است و بسیاری از واحدهای تولیدی را عملا در تامین مواد اولیه ناتوان ساخته و کارخانه زمین گیر شده است.
به گفته صادقی، چین و ایتالیا دو کشور هدف وارداتی اردبیل در نیمه نخست سال جاری بوده است و عمده کالاهای وارداتی نیز شامل مصنوعات چوبی، ماشین آلات، پنبه، انواع کاغذ و مقوا و کائوچو است.
نه تنها واردات برخی کالاها جای بسی افسوس را دارد و می‌تواند در اردبیل تولید شود، بلکه به دلیل نبود تولید داخلی هزینه تمام شده مصرف کننده نیز بالا می‌رود. به عنوان مثال کاغذهای وارداتی مشکلات متعددی برای صنعت چاپ و نشر به دنبال داشته و فعالیت این حوزه را محدود کرده است.
همه اینها در حالی است که اردبیل ۲۷ سال بعد از استان شدن باید جدول قابل دفاع‌تری برای صادرات و واردات خود داشته باشد و بتواند بازارهای مشخصی را تصاحب کند. اما دریغ از حتی یک برند مشخص.
نظر شما