فاطمه محمدی پور؛ بازار: بیماری همه گیر ناشی از ویروس کرونا هیچ صنعتی را به اندازه صنعت هواپیمایی و گردشگری و جهانگردی تحت تاثیر قرار نداده است. در منطقه خلیج فارس، منطقه ای که به دلیل وابستگی زیاد به سفرهای طولانی مدت در معرض آسیب قرار دارد، این صنایع در حال حاضر اکثر کارمندان خود را اخراج نموده اند.
روند بهبودی خطوط هوایی خلیج فارس و بخش گردشگری این کشورها می تواند بسیار طولانی تر و دشوارتر از مناطقی باشد که بازارهای داخلی زیادی دارند. این وقفه اجباری در واقع یک فرصت ضمنی برای تغییرات ساختاری است که می تواند رقابت در منطقه را افزایش دهد. اما آیا دولت ها سودهای بلند مدت را نسبت به اهداف کوتاه مدت که می توانند صنایع را در مسیری کم دوام تر قرار دهند، در اولویت قرار خواهند داد؟
علی رغم کاهش درآمد و خسارت قابل توجه، صنعت هواپیمایی و جهانگردی همچنان از فاکتورهای مهم درآمد غیرنفتی کشورهای حوزه خلیج فارس هستند. قبل از این بیماری همه گیر، این صنایع تقریباً یک دهم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دادند و از مجموع ۱.۴ میلیون شغل در امارات متحده عربی و عربستان سعودی پشتیبانی می کردند.
در دبی، بازدیدکنندگان خارجی ۲۵٪ از فروش خرده فروشی سالانه را به خود اختصاص می دادند و تنها در فرودگاه بین المللی دبی ۹۰،۰۰۰ نفر مشغول به کار بودند. خسارات اقتصادی و شغلی در این منطقه حیرت انگیز است. انتظار می رود در سال ۲۰۲۰، میزان ورود مسافران به خاورمیانه به نصف انتظارات تجاری کاهش یابد و باعث خسارت از دست دادن ۵ میلیون شغل و تولید ناخالص داخلی ۱۸۰ میلیارد دلار در بخش سفر و گردشگری شود. علاوه بر کاهش حقوق و دستمزد، سه شرکت بزرگ هواپیمایی منطقه - شرکت هواپیمایی امارات، قطر و عربستان در حال حاضر هزاران کارمند خود را اخراج کرده اند.
حتی با انجام اقدامات متعدد توسط امارات جهت جذب بازدیدکنندگان به دبی، میزان ترافیک پرواز در فرودگاه بین المللی دبی بین اواسط سپتامبر و اواسط ماه اکتبر همچنان به کمتر از یک سوم سطح متوسط ماهانه سال ۲۰۱۹ کاهش یافت هر چند هتل ها تا حدودی از حضور گردشگران محلی خبر دادند.
از سوی دیگر صنعت حمل و نقل هوایی قبل از بیماری همه گیر کووید ۱۹، ۲.۵ درصد از انتشار دی اکسید کربن در جهان را به خود اختصاص داده بود این در حالی است که صنعت هواپیمایی شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس بسیار بیشتر از این رقم به انتشار گازهای گلحانه ای و کربن در هوا کمک می کردند.
با این وجود و علی رغم محدودیت برای کاهش انتشار کربن، پیش بینی می شود انتشارات کربن ناشی از صنعت هواپیمایی تا حد زیادی با رشد صنعت همراه باشد و سهم قابل توجهی از بودجه کربن باقی مانده جهان تا اواسط قرن را به خود اختصاص دهد.
همسان سازی صنعت هواپیمایی در این کشورها با اهداف توافق نامه پاریس در مورد تغییرات آب و هوایی نیاز به ترکیبی بلند پروازانه از پیشرفت های فنی و عملیاتی، سوخت های پایدار هواپیمایی و پروازهای ساده تر دارد. اما سوخت های جایگزین از جمله هیدروژن و سوخت های زیستی هنوز به بلوغ تکنولوژیکی یا برابری قیمت با سوخت های معمولی نرسیده اند. مالیاتهای کربن تحمیل شده توسط دولت ها که می تواند کاهش سریعتر را تشویق کند، جهت اینکه موثر باشد بسیار محدود بوده است.
گردشگری صنعت دیگری است که تخمین زده می شود ۸ درصد از انتشار گازهای گلخانه ای در جهان را تشکیل دهد. تأثیرات منفی زیست محیطی و اجتماعی آن شامل آسیب های زیست محیطی ، مصرف زیاد آب و انرژی و آلودگی پلاستیکی بیش از حد است. در امارات متحده عربی بخش مهمان نوازی سهم قابل توجهی در اتلاف مواد غذایی دارد که برآورد می شود سالانه ۳.۵ میلیارد دلار ضرر داشته باشد.
انتظار نمی رود صنعت هواپیمای جهانی قبل از سال ۲۰۲۴ با سطح تردد مسافران در سال ۲۰۱۹ مواجه شود. با وجود افتخار برخورداری از تعداد فزاینده ای از خطوط هوایی ارزان، وابستگی زیاد کشورهای خلیج فارس به اتصال طولانی مدت و ترافیک بین المللی و همچنین بازارهای نسبتاً کوچک داخلی مانع بهبودی صنعت هواپیمایی و گردشگری در این کشورها خواهد شد. این توقف اجباری فرصتی را فراهم می کند تا کشورهای خلیج فارس رشد آینده را متناسب با تأثیرات محیطی برنامه ریزی کنند.
اخیرا سازمان ملل متحد از دولتها خواسته است تا از فرصتی که توسط بیماری همه گیر کووید ۱۹ فراهم شد بهترین استفاده را برده و با هدایت هزینه های بهبودی گسترده به سمت مشاغل سبز و رشد پایدار حرکت کنند. اتحادیه اروپا با توافق های سبز و همگامی با طرح خنثی سازی کربن تا ۲۰۵۰ پیشگام این تلاش ها بوده است. اما حتی در اروپا، کمک های مالی هواپیمایی که هم اکنون در حدود ۳۸.۵ میلیارد دلار است، شامل چند شرط زیست محیطی الزام آور است.
تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس با خطوط هوایی بزرگ، مشارکت خود را در مرحله اول طرح مبتنی بر بازار تأیید کرده اند، طبق آن انتظار می رود شرکت های هواپیمایی با خرید و لغو اعتبارات کربن، رشد انتشار را که از سال ۲۰۲۱ آغاز می شود، جبران کنند. در صورت عدم وجود سیگنال های اقتصادی یا سیاسی قوی از سوی کشورها یا مناطق رقیب یا در سطح بین المللی، مسیرهای آینده خطوط هوایی خلیج فارس تا حد زیادی به آینده نگری خودشان بستگی خواهد داشت.
در حالی که جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای می تواند با رشد میان مدت مقابله کند، ضرورت مقابله با بحران آب و هوا نیاز به انتخاب های جسورانه ای دارد. دو هدف اساسی برای بهبود پایدار در صنایع هواپیمایی و گردشگری در خلیج فارس باید شامل ایجاد مشاغل مناسب و پایدار و همسویی با اهداف آب و هوایی جهانی باشد. در وهله اول سیاست های احیای صنعت مسافرت باید بر ایجاد مشاغلی متمرکز باشد که از مسیرهای سبز حمایت کنند، منابع پایدار درآمد ایجاد کنند و از حمایت اجتماعی اطمینان حاصل کنند. بنابراین برنامه های بهبود باید شامل پشتیبانی از روش های جایگزین حمل و نقل و گردشگری پایدار باشد. پروژه راه آهن کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با هدف پیوند دادن کشورهای خلیج فارس، می تواند هم منبع ایجاد شغل و هم ستون فقرات سفرهای منطقه ای پایدار باشد.
اتکا به طور عمده به بازگشت نیروی کار خارجی به عنوان یک استراتژی کاهش هزینه برای صنعت، ممکن است نتیجه معکوس دهد. بنابراین تمرکز باید بر برنامه های آموزش و بازآموزی باشد: به ویژه صنعت جهانگردی فضای کافی برای نوآوری حول مدل ها و استراتژی های تجاری پایدار دارد. گردشگری فرهنگی، تجربی و بوم گردی هنوز نوپا است و پتانسیل قابل توجهی برای حمایت از دستور کارهای اقتصادی، متنوع سازی و اقتصاد منطقه دارد. سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه فناوری پایدار همچنین می تواند به ایجاد شغل و تقویت رقابت طولانی مدت کمک کند. حمایت از توسعه سوخت های پایدار هواپیمایی - به ویژه سوخت های پایه هیدروژن - بسیار سودمند خواهد بود.
در حالی که صنعت حمل و نقل هوایی برای افزایش کارایی و کاهش هزینه ها از چند سال قبل تحت فشار بوده است، ظرفیت کارآیی بیشتر در صنعت گردشگری خلیج فارس همچنان قابل توجه است:
در مرحله دوم، این دولت ها باید اطمینان حاصل کنند که صنعت سفر آنها از طریق مقررات و ابزارهای اقتصادی در مسیر سازگار با توافق نامه پاریس قرار گرفته است. این مهم می تواند با تشویق صنعت برای تعیین اهداف خنثی سازی کربن آغاز شود. سیستم های معاملات داخلی همگام با منع انتشار کربن می توانند انگیزه ها و اطمینان بیشتری در بازار ایجاد کنند.
همچنین باید گفت با توجه به انتظارات رشد یافته و اصلاح شده، نیاز به فرودگاه های جدید و ظرفیت هتل نیز باید مجدداً ارزیابی شود. اقدامات محرک سبز همچنین می تواند به صورت مشوق برای شرکتهایی باشد که برای اقدامات زیست محیطی و اجتماعی پایدارتر انتخاب می شوند. با مشروط ساختن مساعدت به رعایت استانداردها یا اهداف پایداری می توان از انطباق اطمینان حاصل کرد.
بنابراین بیماری همه گیر کووید ۱۹ به عنوان یک فرصت نیز می تواند مورد توجه قرار گیرد زیرا صنعت هواپیمایی را قادر می سازد به طور موقت کوچک شود در حالی که برای بهبودی سبزتر آماده می شود. در این بین، دولت های خلیج فارس همچنین فرصتی دارند تا در مورد سفر و جهانگردی تجدید نظر کنند و به عنوان پیشگامان ایجاد رشد و شغل پایدار ظاهر شوند.
نظر شما