سرمایه گذاری در صندوق‌های جسورانه ناچیز است/ کشورهای منطقه در فعالیت استارتاپی از ما جلوترند

فرحناز سپهری؛ بازار: امینی میلانی مدیر سرمایه گذاری صندوق جسورانه، براین باور است که میزان سرمایه گذاری صندوقهای وی سی در ایران در مقایسه با سایر کشورها عدد بسیار پایینی است از طرفی  کشورمان با وجود داشتن افراد نخبه، اما به دلیل افزایش مهاجرت، این مزیت رقابتی هم در حال کمرنگ شدن است و در عین حال که سایر کشورها از لحاظ وضع اقتصادی در شرایط بهتری از ما قرار دارند. در ادامه بخش دوم گفتگوی خبرگزاری بازار با محمد امینی میلانی، مدیر سرمایه گذاری صندوق جسورانه پارتیان از نظرتان می گذرد.
 

* کشور ما در زمینه سرمایه گذاری صندوقهای وی سی در مقایسه با کشورهای منطقه و سایر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد؟
میزان سرمایه گذاری کشورمان در مقایسه با سایر کشورها عدد بسیار پایینی است در کشورمان پارسال حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری خطر پذیر داشته ایم که به نسبت به GDP)) تولید ناخالص داخلی) کشور، عدد کمی است. از طرفی باید اشاره کنم به نسبت منطقه هم این عدد کم است. این درحالی است سرمایه گذاری این حوزه در ترکیه، عمان، قطر و امارات بالاتر از ایران انجام می گیرد به طوریکه در صدد هستند تا هاب استارتاپی منطقه بشوند حتی عربستان کارجدی در این زمینه اغاز کرد و می خواست فیس بوک و گوگل پایگاهی در عربستان ایجاد کنند اما قتل خاشقچی باعث شد این کار متوقف شود البته پنلهای بزرگ متوقف شد، اما همچنان کارها در بعد کوچکتر ادامه دارد در عین حال که رقابت اروپا، امریکا، آسیا و خاورمیانه بر سر گرفتن هاب استارتاپی وجود د ارد.
 

* این رقابت از چه زمانی آغاز شد و در نقاط مختلف آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
اگر ۲۰ سال پیش روی دانشگاه ها برای خلق نیروی نخبه کار می‌شد، که از آن جمله امریکا در این زمینه پیشتاز بود به طوریکه در صدد بود تا افراد باهوش و توانمند از تمام دنیا را جذب کند و در بازار کار کشورش به کار گیرد اما بعد مشاهده شد که نوآوری و خلق ثروت بیشتر از آن که در شرکتهای بزرگ روی دهد، در استارت‌آپ‌ها اتفاق می افتد. به طوری که اکنون شاهد هستیم چند شرکت اول از لحاظ ارزش بازار شان شرکتهای آی تی مثل اپل، گوگل، فیس بوک و آمازون هستند. پس برای تحقق این امر کشورها در تلاش برآمدند تا افراد کارآفرین و مستعد را جذب کنند و استارتاپ های خوبی را شکل دهند و در واقع هاب منطقه شوند. اروپا هم با تاخیر پس از امریکا در صدد این کار برامد و کشورهای اروپایی هم در رقابت با هم افتادند به طوریکه به هاب استارتاپی اروپا تبدیل شوند.
در خاورمیانه هم کشورهایی هستند که در صدد اینکار هستند که می توان به کشورهای از جمله ایران، ترکیه، عمان، قطر و امارات اشاره کرد. در شرق آسیا کشورهای چین، سنگاپور، تایوان و هنگ کنگ روی این موضوع بسیار کار میکنند این درحالی است که چین از لحاظ سرمایه گذاری روی استارت آپ ها حتی از امریکا هم پیشی گرفته است. به طوریکه بزرگترین سرمایه گذاری در بخش فین تک در چین روی داد و ان هم روی Ant که شرکت وابسته به گروه علی‌بابا و علی پی است به طوری که بزرگترین شرکت فین تک دنیا از نظر ارزش بازار محسوب میشود.
 

*شرایط کشورمان نسبت به کشورهای همسایه چطور است؟
وضعیت مان خوب نیست. اگرچه کشورهای همسایه ظرفیت انسانی خوبی ندارند و ما افراد نخبه داریم اما با این حال این نقطه قوتمان به نقطه ضعف تبدیل شده است این مساله هم به دلیل افزایش نرخ مهاجرت است. از این رو این مزیت رقابتی مان را به نسبت کشورها هم از دست بدهیم دیگر مزیتی نخواهیم داشت. در حالی که آنها ثبات اقتصادی شرایط سهولت راه اندازی کسب و کار بهتری دارند اما ما در این شاخصها وضع خوبی نداریم و در عین حال از لحاظ ریسک‌های قانونی و ریسک‌های کسب و کار و موارد دیگر در بدترین جایگاه قرار داریم در عین حال که شرایط اقتصادی درمقایسه با کشورهای همسایه  هم خوب نیست.
 

* با توجه به گله مندی استارت آپ های شهرستانی و اینکه در شهرستانها صندوقهای «وی سی» کمتر است، شما چه راهکاری در این زمینه دارید؟ با سرمایه گذاری در مرحله بذری موافقید؟
کلا من با این موضوع که استارتاپ میگوید باید حمایت شود مخالفم استارتاپ بیزنسی است اگر جذاب باشد می تواند سرمایه هم جذب کند. در یک اقتصاد نرمالی استارت آپی اگر توانمند باشد میتواند سرمایه  گذار جذب کند اما با سرمایه گذاری  دربخش بذری موافقم. اما اینکه چرا وی سی ها در شهرستانها نیستند این امر طبیعی است چون همه دانشگاهه، مراکز و ارگانها در تهران متمرکز هستند و ساختار کشور این طوری شکل گرفته است از این رو همانطور که فردی تلاش می کند در دانشگاه تهران قبول شود استارتاپ هم باید تلاش کند که به تهران بیاید، البته این کار آسانی نیست، اما شدنی است.
 

* در خصوص سرمایه گذاری دولتی در این حوزه راهکارتان چیست؟
براساس مطالعه ای که در راستای اکوسیستم کشورهای مختلف در رابطه با هاب اکوسیستم و با حجم خروجی موفق سرمایه گذاران انجام شد تنها همبستگی که به دست آمد این بود که خروجی موفق اکوسیستم بر اساس حجم سرمایه گذاری بود در حالیکه حمایت  وترویج شتاب‌دهنده و یا مرکز نوآوری تاثیرمستقیم نداشت. در شرایطی که سرمایه گذار خصوصی می ترسد وارد چنین فضا شود دولت باید به صورت غیر مستقیم تزریق سرمایه کند چراکه به صورت مستقیم عدم تعادل اتفاق می افتد یا اینکه بخش خصوصی چون نمی‌تواند با دولت رقابت کند، خودش را کنار می کشد. یکی از راهکار ها این است که درامریکا سال ۱۹۶۰ رخ داد، امریکا قانونی تصویب کرد صندوقی راه افتاد که با وی سی سرمایه گذاری کند به این صورت که معادل خصوصی ها سرمایه میاورد اگر ضرری بود زیانش را اخر بر داشت می کرد و سود هم به نسبت نقسیم می شد و از این رو سرمایه به سمت اکوسیستم می امد ما هم باید همین کار بکنیم دولت باید هزینه سرمایه گذاری را برای خصوصی ها کم کند آن موقع است که خصوصی ها می توانند سرمایه گذاری اکوسیستم را شکل دهند.
 

 *در دنیا هم تعداد کمی صندوقهای وارد بورس می شوند؟ میزان ارزش خالص دارایی (NAV) صندوق وی سی چگونه محاسبه می شود؟
در دنیا هم اغلب وی سی ها بیرون بورس هستند تعداد کمی  از آنها در بورس و قابل معامله هستند. چراکه مهمترین مساله در بورس محاسبه NAV صندوق است این موضوع در بورس مهم است سازمان بورس نظارتی دارد که این مقدار درست محاسبه شود. اما درو ی سی این کار امکان پذیر نیست چراکه سرمایه گذاری روی استارت‌آپی توسط وی سی انجام میشود فرد  دیگر  شاید به همان صورت نتواند این کار را انجام دهد. در عین حال که بورس تایید نمی‌تواند کند این ارزش گذاری معقول است یا خیر. چون این ارزشگذاری‌ها از دیدگاه صندوقهای  مختلف و حتی کارشناسان متفاوت است.