تهمینه غمخوار؛ بازار: در حالی که هفته ها باقی مانده تا جمهوری آذربایجان برای انتقال گاز به اتحادیه اروپا اقدام کند، درگیری دهه های گذشته با ارمنستان دوباره شعله ور شده است.
بر اساس گزارش اکونومیست، در چهار روز گذشته درگیریهای مرگباری میان کشورهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی شکل گرفت و دو کشور وارد جنگ شدند. این دومین بار در کمتر از سه ماه گذشته است که دو کشور به شدت تحت ضربات یکدیگر قرار می گیرند و این درگیری ها تهدیدی برای بی ثباتی منطقه قفقاز است.
همچنین این درگیری ها این پتانسیل را دارد که جریان های نفت و گاز از آذربایجان را مختل کند، زیرا خطوط لوله صادرات از دومین و بزرگترین تولیدکننده نفت خام منطقه دریای خزر در ۱۰ مایلی مرز خود با ارمنستان می گذرد.
آذربایجان بیشتر نفت خام خود را از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیحان به یک ترمینال صادراتی در سواحل مدیترانه ترکیه صادر می کند. حجم اضافی به بندر سوپسای گرجستان منتقل می شود. صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله قفقاز جنوبی به گرجستان و ترکیه جریان دارد و قرار است در اواخر سال جاری به بازارهای اتحادیه اروپا برسد. (هر سه به طور موازی از طریق آذربایجان عبور می کنند)
اویل ورد در گزارش خود نوشت: جمهوری آذربایجان همچنین گاز را از طریق خط لوله صادراتی پمپاژ می کند که در کنار مجراهای نفتی آن قرار دارد. در سال ۲۰۱۹، این کشور معادل ۹.۲ میلیارد متر مکعب (۳۲۵ میلیارد فوت مکعب) گاز را از طریق خط لوله قفقاز جنوبی به ترکیه تحویل داد. این خط بخشی از چهار هزار کیلومتر کریدور گاز جنوبی تحت حمایت ایالات متحده است که ساخت آن برای شرکت بی پی و شرکا حدود ۴۰ میلیارد دلار هزینه شده است.
جمهوری آذربایجان قرار است ماه آینده تحویل گاز به ایتالیا و یونان را از طریق خطوط خود آغاز کند. این جریان ها می توانند حدود سه درصد از واردات گاز اتحادیه اروپا را تأمین کنند.
بر اساس همین گزارش، در حالی که نزدیکی خطوط لوله به مرز آنها را در معرض خطر بالقوه قرار می دهد، ارمنستان در طی تشدید قبلی در درگیری بین دو کشور که تقریباً ۳۰ سال در حال شعله ور شدن است، به خطوط حمله نکرده است.
در مقابل، از آن جایی که این خطوط لوله که تا دو متر زیر زمین است، مقامات آذری قطعاً ارمنستان را مسئول هرگونه آسیب زیست محیطی ناشی از نقض آن می دانند.
آذربایجان گزینه های کمی برای حمل نفت خام خود دارد. بنابراین، مقداری نفت می تواند برای صادرات از طریق خط لوله به روسیه ارسال شود، اما این امر منوط به این است که بتواند با همسایه شمالی خود که در درگیری بر سر منطقه قره باغ با ارمنستان طرف می شود، معامله کند.
آذربایجان گزینه های کمی برای حمل نفت خام خود دارد. بنابراین، مقداری نفت می تواند برای صادرات از طریق خط لوله به روسیه ارسال شود، اما این امر منوط به این است که بتواند با همسایه شمالی خود که در درگیری بر سر منطقه قره باغ با ارمنستان طرف می شود، معامله کند
با این حال به نظر می رسدکه بازارهای نفت به دلیل ایجاد این اختلال در صادرات نفت خام آذربایجان، نگران کننده نیستند، زیرا نفت برنت در همان روز آغاز درگیری تغییر کمی داشته است.
نقش میانجیگری روسیه در منطقه/ مبادلات تجاری روسیه با آذربایجان بسیار بیشتر از ارمنستان است
پایگاه اینترنتی اینفورمد کامنت نیز در گزارش اخیر خود اعلام کرد که ترکیه و روسیه به عنوان بازیگران اصلی خارجی در این درگیری نیابتی، هنوز مستقیماً در خونریزی که در ۲۷ سپتامبر رخ داد، دخیل نیستند.
با این وجود، آنکارا آشکارا با پشتیبانی سیاسی و تبلیغاتی از باکو حمایت می کند، در حالی که کرملین مردد است تا با متحد خود ایروان همراه شود، زیرا هدف پوتین حفظ نقش داوری منطقه ای است.
با این حال، گزارش ها حاکی از آن است که آنکارا نیروهای خود را از سوریه و لیبی به منظور جنگ در منطقه قره باغ که به آن جمهوری آرتساخ نیز می گویند، تحت کنترل نیروهای ارمنی مورد حمایت ایروان از زمان خاتمه جنگ در سال ۱۹۹۴، قرار داده است.
از طرفی روسیه متحد ارمنستان است، زیرا ایروان عضوی از سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) به رهبری مسکو است. اگرچه این مسئله لزوما به این معنی نیست که روسیه مستقیماً در تنش های قره باغ درگیر شده است.
روسیه متحد ارمنستان است، زیرا ایروان عضوی از سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) به رهبری مسکو است، اما این مسئله لزوما به این معنی نیست که روسیه مستقیماً در تنش های قره باغ درگیر شده است
مطابق ماده اصلی چهارم این پیمان، اگر یکی از کشورهای عضو مورد تعرض دولت یا گروهی از کشورها قرار گیرد، این امر به منزله تجاوز علیه کلیه کشورهای عضو این پیمان تلقی خواهد شد.
با این وجود، آذربایجان به جمهوری خودخوانده آرتساخ مورد حمایت ارمنستان و نه به خود این کشور حمله کرده است. به همین دلیل عملیات خصمانه مسکو در منطقه مورد مناقشه به منزله مجادله نهایی میان ارمنی ها و آذربایجانی ها برای کنترل قره باغ کوهستانی تلقی می شود. به عبارت دیگر، روسیه در تلاش است تا روابط خوبی با ایروان و باکو داشته باشد.
ار آن جایی که درگیریهای مسکو در منطقه مورد مناقشه به منزله مبارزه نهایی ارمنی ها و آذربایجانی ها برای کنترل قره باغ کوهستانی تلقی می شود، روسیه در تلاش است تا روابط خوبی با ایروان و باکو داشته باشد
در حالی که دو طرف به طور واقعی در حال جنگ هستند، الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در برنامه تلویزیونی روسیه حضور یافتند تا مواضع خود را در مورد درگیری توضیح دهند.
کرملین هنوز در تلاش است تا خود را به عنوان یک میانجی اصلی در این درگیری چند دهه ای توصیف کرده و نشان دهد.
کرملین هنوز در تلاش است تا خود را به عنوان یک میانجی گر اصلی در این درگیری چند دهه ای توصیف کرده و نشان دهد
طی سالهای گذشته، روسیه به هر دو کشور ارمنستان و آذربایجان اسلحه می فروخته است و اگر چه ایروان به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اوراسیا تحت سلطه روسیه بوده است، حجم تجارت و گردش تجاری میان روسیه و آذربایجان در سال ۲۰۱۹ به سه میلیارد دلار رسیده که بسیار بیشتر از تراز تجاری مسکو با ارمنستان است.
همچنین، آذربایجان یک کشور غنی از انرژی است و دو خط لوله که از جمهوری شوروی سابق نفت و گاز را از طریق قفقاز به غرب منتقل می کنند، هر دو از نزدیکی منطقه مورد مناقشه قره باغ عبور می کنند.
اینفورمد کامنت همچنین گزارش داد که در صورت اوج گرفتن درگیری در مرزهای سرزمین مورد منازعه، وجود دالان های انرژی می تواند در معرض تهدید قرار گیرند. با این وجود، حداقل در این مرحله، چنین گزینه ای چندان محتمل به نظر نمی رسد زیرا تأثیر زیادی در تأمین انرژی ترکیه خواهد داشت.
گاز طبیعی و نفت خام، به جای در نظر گرفتن ادعاهای بلندپروازانه نئو عثمانی و پان اسلامیسم، دلیل اصلی حمایت صریح ترکیه از آذربایجان است، زیرا آنکارا قصد دارد وابستگی خود را به انرژی روسیه کاهش دهد. به همین دلیل، برای ترکیه، باکو مهمترین شریک قفقاز است و آنکارا همچنان یکی از مهمترین خریداران انرژی آذربایجان در نظر گرفته شده است.
آنکارا قصد دارد وابستگی خود را به انرژی روسیه کاهش دهد زیرا باکو مهمترین شریک قفقاز است و آنکارا همچنان یکی از مهمترین خریداران انرژی آذربایجان در نظر گرفته شده است
منافع روسیه در منطقه نیز بیشتر بر اساس انرژی است
هدف کرملین جلوگیری از احداث خط لوله ترانس کاسپین و همچنین کریدور گاز جنوبی است، زیرا چنین پروژه هایی فدراسیون روسیه را دور می زنند و نفوذ کشور را در قفقاز تضعیف می کنند.
در بحث خط لوله ترانس کاسپین روسیه یکی از کشورهای مخالف است و دلیل این مخالفت این است که به شدت به محیط زیست دریای خزر آسیب خواهد زد و دریا را آلوده می کند.
در مقابل آن، ترکمنستان به عنوان کشور موافق در تلاش است تا گاز را از طریق بستر دریای خزر به آذربایجان منتقل کند و از آذربایجان هم گاز به ترکیه و یونان و پس از آن به اروپا انتقال یابد. بنابراین در این حوزه ترکمنستان و آذربایجان در راستای سیاستهایشان، به دنبال انتقال گاز خود هستند. در این میان قرار گرفتن در مسیر انرژی کریدور جنوبی (دربرابر مسیر شمالی از روسیه به اروپای شرقی) موجب می شود تا اروپا به انرژی ای که از طریق روسیه و به خصوص انرژی گاز منتقل می شود، کمتر اتکا کند.
بنابراین تا زمانی که خصومت بین آذربایجان و ارمنستان وجود داشته باشد، عرضه بی نقص گاز و نفت به اروپا از طریق ترکیه در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.
تا زمانی که خصومت بین آذربایجان و ارمنستان وجود داشته باشد، عرضه بی نقص گاز و نفت به اروپا از طریق ترکیه در معرض تهدید قرار خواهد گرفت
با توجه به این که انتظار می رود تا ذخایر نفتی آذربایجان به مدت ۳۰ سال دیگر به اتمام نرسد، در دراز مدت بازیگران خارجی احتمالاً موفق به حل منازعات در منطقه می شوند.
بنابراین پیش بینی می شود که آنکارا خصوصاً اگر نیروهای زمینی آذربایجانی پیشرفت چشمگیری نداشته باشند، سرانجام با کاهش تنش موافقت کند.
لازم به یادآوری است که ترکیه پروکسی ها و نمایندگان خود را در لیبی تحت فشار قرار داد تا استان سرت پر انرژی را تصرف کند، اما پس از هشدار روسیه، مصر، فرانسه و امارات متحده عربی به آنکارا مبنی بر عبور ازخط قرمز، هیچ یک از طرفین موفق به شکست بن بست درگیری ها در مورد کشور آفریقای شمالی نشدند.
با توجه به اینکه در طی ۲۶ سال گذشته جنگ قره باغ به عنوان درگیری منجمد تلقی شده است، بسیار بعید است که اوضاع بدون معاملات گسترده بین روسیه و ترکیه به طور اساسی تغییر کند.
نظر شما