عبدالرضا رضایی، بازار؛ بوشهر جایگاه ویژه‌ای در عرصه کشاورزی خصوصا نخل و خرما دارد و به عنوان قطب تولید خرمای کشور شناخته می‌شود و یکی از سه استان اول کشور در تولید خرما است.
در استان بوشهر ۳۴ هزار هکتار اراضی نخیلات وجود دارد که سالانه ۱۶۵ هزار تن محصول شامل خارک، رطب و خرما از آن برداشت می‌شود و بخشی در داخل استان و برخی در سطح کشور مصرف و برخی نیز صادر می‌شود.
شهرستان‌های دشتستان، جم، تنگستان و دشتی بیشترین میزان تولید خرمای استان بوشهر را دارند و افراد زیادی نیز در عرصه کشاورزی نخیلات و مشاغل وابسته به آن فعالیت دارند.
تولید سالانه یک میلیون تن خرما در سطح کشور بیانگر حجم بالای تولید است که باید علاوه بر مصرف داخلی، زمینه توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما نیز فراهم شود.
علی‌رغم تلاش‌هایی که برای توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما صورت گرفته است، ولی هنوز راه زیادی باقی مانده است و باید زیرساخت‌های مناسب برای کشاورزان فراهم شود تا محصول خود را بسته‌بندی و یا تبدیل کنند.
اغلب کشاورزان اکنون محصول نخیلات خود را به صورت خام و در باغ به واسطه‌ها و تاجران خرما می‌فروشند و کمترین ارزش افزوده نصیب کشاورزان می‌شود و بخش عمده سود را دیگران می‌برند.
نخلستان‌های استان بوشهر فاقد هرگونه زیرساخت از جمله راه و آب و برق هستند؛ زیرساخت‌هایی که به عنوان یکی از مهمترین پیش نیازها برای توسعه صنایع تبدیلی و بسته‌بندی محسوب می‌شوند.
تاکید رهبر انقلاب بر پرهیز از خام‌فروشی خرما
رهبر معظم انقلاب اسلامی دوم شهریورماه امسال در نشست تصویری با هیئت وزیران به مناسبت هفته دولت تاکید کردند: «در حاشیه مسئله تولید، من یک نکته دیگری را عرض بکنم که آن هم بی‌ارتباط به مسئله تولید نیست و آن مسئله صادرات موادّ خام یا صادرات فلّه‌ای است که یک نمونه‌اش را قبلاً در مورد نفت گفتیم. یکی از مشکلات ما همین است که ما موادّ خام را بدون فراوری و بدون اینکه ارزش افزوده‌اش را برای کشور خودمان، برای سرمایه‌دار خودمان، برای کارگر خودمان فراهم بکنیم، میفرستیم خارج. سنگ معدنی قیمتی ما می‌رود خارج، آنجا فراوری می‌شود و فروخته می‌شود؛ گاهی هم همان سنگی که ما خامش را دادیم رفته، دوباره با چند برابر قیمت به داخل آورده می شود! من مکرّر راجع به مسئله معدن، راجع به همین سنگ‌های ذی‌قیمتی که در کشور ما هست و گاهی آن طوری که شنفتم بعضی از اینها در دنیا بی‌نظیر یا کم‌نظیر است، تأکید کرده‌ام. یا فرض بفرمایید خاک جزیره هرمز -این خاک باارزشی که جزیره هرمز دارد- زعفران جنوب خراسان، خرمای مناطق گرمسیری. خب خرمای ایران واقعاً بی‌نظیر است.
یک وقتی چند سال قبل از این، یکی از کشورهای عربی یک بسته خرما هدیه فرستاده بود برای ما، به عنوان هدیه‌هایی که می‌فرستند؛ بنده آوردم و در هیئتِ دولتِ آن وقت نشان دادم، گفتم این به‌اصطلاح مصداق کامل «زیره به کرمان بردن» است! مرکز خرمای دنیا و بهترین خرمای دنیا اینجا است، آن وقت او برای ما فرض کنید که خرما را هدیه می‌فرستد؛ منتها او در بسته‌بندی بسیار زیبا و شکیل، ما گاهی اوقات داخل حصیر و در بسته‌های دیگر. حالا اخیراً یک مقداری بسته‌بندی‌ها بهتر شده، امّا بایستی این دنبال بشود؛ این هم مهم است. چند شب پیش تلویزیون راجع به گشنیز می گفت که گشنیز را به صورت فلّه‌ای می‌برند خارج و با قیمت‌های بسیار زیادی بعد از فراوری در دنیا فروش می‌رود. پس یک نکته‌ای که ما در باب مسائل تولید خواستیم عرض بکنیم، مسئله برداشتن موانع تولید است که اینها است.»
نخلستان‌های بوشهر محروم از آب و برق
کاهش خام‌فروشی خرما و توسعه صنایع بسته‌بندی، فرآوری و صنایع تبدیلی خرما نیازمند توسعه زیرساخت‌ها در محل تولید است که باید زیرساخت‌هایی نظیر آب و برق و گاز و راه و... در آنجا فراهم شود.
نخلستان به عنوان محل تولید خرما، می‌تواند به مکانی مناسب برای ایجاد ارزش افزوده خرما تبدیل شود ولی اکنون در بخش عمده نخیلات استان بوشهر، راه، آب، برق، گاز و دیگر زیرساخت‌ها برای توسعه صنعتی فراهم نیست.
زیرساخت‌ها در نخیلات تقویت شود
نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: حدود ۷۰ درصد از خرمای استان بوشهر در دشتستان تولید می‌شود و این شهرستان قطب کشاورزی استان بوشهر است.
ابراهیم رضایی اضافه کرد: تعداد زیادی از مردم شهرستان دشتستان از طریق نخل و خرما امرار و معاش می‌کنند ولی این روزها به دنبال کاهش قیمت خرید خرما، کشاورزان با فشار زیادی روبرو هستند.
بسیاری از کشاورزان توان و شرایط لازم برای نگهداری خرمای نخیلات خود را ندارند و به همین دلیل مجبورند که محصول خود را در باغ بفروشند و این موضوع توان رقابت را از نخلداران گرفته است
وی ادامه داد: بسیاری از کشاورزان توان و شرایط لازم برای نگهداری خرمای نخیلات خود را ندارند و به همین دلیل مجبورند که محصول خود را در باغ بفروشند و این موضوع توان رقابت را از نخلداران گرفته است.
نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: تلاش و پیگیری زیادی را برای بهبود بازار خرما و افزایش قیمت داشته‌ایم تا قیمت این محصول به گونه‌ای تعیین شود که کشاورزان بتوانند مخارج سالانه زندگی خود را تامین کنند.
وی افزود: بهبود وضعیت صادرات را می‌توان بهترین راهکار برای بهبود بازار خرما دانست ولی در کنار این اقدامات باید ارزش افزوده بیشتری برای خرما ایجاد شود که صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و فرآوری نقش مهمی در آن دارد.
لزوم ایجاد زنجیره ارزش خرما
رضایی تصریح کرد: علاوه بر حمایتی که باید از این صنایع صورت گیرد، باید در نخلستان‌ها نیز زیرساخت‌های مناسب نظیر راه و آب و برق وجود داشته باشد تا صنایع بسته‌بندی و فرآوری به باغات بروند.
وی بیان کرد: اکنون زیرساخت‌های مناسبی برای توسعه این صنایع در نخلستان‌ها وجود ندارد و باید جاده‌های بین مزارع توسعه یافته و برق نیز به نخلستان برود تا امکان توسعه اقتصاد نخیلات فراهم شود.
نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: خام‌فروشی خرما به هیچ‌وجه اقتصادی نیست و باید زنجیره ارزش برای خرما ایجاد شود و این زنجیره ارزش با محوریت باغداران و کشاورزان باشد.
توسعه جاده بین نخیلات
معاون امور عمرانی استاندار بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: استان بوشهر در حوزه نخل و خرما ظرفیت بسیار زیادی دارد و نیاز است که صنایع مرتبط با خرما در این استان توسعه یابد.
مهرداد ستوده اضافه کرد: توسعه جاده‌های بین مزارع را به عنوان یک اولویت در دستور کار داریم و طرح‌های خوبی از جمله جاده نخیلات آب‌پخش اجرا شده است و طرح‌های دیگری را نیز اجرا می‌کنیم.
وی ایجاد دیگر زیرساخت‌ها نظیر آب و برق در نخیلات را نیز مهم دانست و بیان کرد: برای توسعه صنایع مرتبط با خرما در سطح باغات و نخلستان‌های استان برنامه ویژه‌ای داریم و زیرساخت‌های لازم فراهم خواهد شد.
معاون امور عمرانی استاندار بوشهر افزود: نخلستان‌های استان بوشهر علاوه بر ظرفیت تولید محصولات کشاورزی و صنایع وابسته، قابلیت بالایی برای گردشگری دارند که باید با توسعه زیرساخت‌ها از این ظرفیت نیز استفاده شود.
با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کاهش خام فروشی و ایجاد زنجیره ارزش برای محصولاتی همچون خرما، باید زمینه اقتصادی‌تر شدن نخیلات فراهم شود و خرما با کیفیت بالاتری بسته‌بندی و یا فرآوری و تبدیل شود.
نظر شما