بازار؛ گروه بین الملل: تیم سیاست خارجی «جو بایدن» برنامه منسجم و در عین حال پیچیده ای را علیه ایران تدارک دیده اند که در سخنرانی های بایدن و مشاوران او از جمله «تونی بلینکن» قابل ردیابی است. همچنین تقریبا چکیده‌ای جامع از برنامه بایدن مقابل ایران را می‌توان در گزارش «ایلان گلدنبرگ» (پرونده ایران در تیم مشاوران بایدن بر عهده وی گذاشته شده است) و همکارانش در مرکز امنیت آمریکای نوین یافت. نسخه‌ای از این گزارش در اواخر جولای در اختیار ستاد انتخاباتی بایدن و احتمالا جیک سولیوان مشاور ارشد نامزد دموکرات‌ها در حوزه سیاست خارجی قرار گرفته است.
به طور مشخص در یادداشت اخیر بایدن در «سی ان ان» جزئیات برنامه او در قبال ایران رونمایی شد. بایدن در این یادداشت سه مرحله در خصوص مواجهه با ایران را بر می شمرد: «نخست اینکه متعهد می‌شود که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. بعد، چنانچه ایران به تعهدات خود ذیل برجام بازگردد؛ آمریکا هم دیپلماسی پیشه کرده و به منزله نقطه آغاز مذاکرات، به توافق هسته‌ای بازمی‌گردد.
البته به بقیه موارد نظیر آزادی آمریکایی‌های بازداشت‌شده و مسائل حقوق بشری ایران هم رسیدگی می‌شود حال آنکه در همکاری با شرکای آمریکا از تنش‌ها و درگیری‌های منطقه‌ای نظیر جنگ یمن کاسته می‌شود.
در گام دوم، مواظب خواهد بود که تحریمهای آمریکا، تلاش ایران در مبارزه با کرونا را تحت‌الشعاع قرار ندهد و تصمیم ناعادلانه ترامپ در لغو سفر اتباع شماری از کشورهای مسلمان به آمریکا را نیز لغو خواهد کرد.»
نامزد دموکرات انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همچنین مدعی شد که در گام سوم، به مقابله با فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در سطح منطقه و همچنین حمایت از اسرائیل ادامه خواهد داد. تحریمهای هدفمند علیه اقدامات حقوق بشری ایران و مقابله با برنامه موشک‌های بالستیک هم به قوت خود باقی است.
در گفتگوی اختصاصی «بازار» با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی ابعاد مختلف این برنامه پرداخته شده است که در ادامه می آید.
*جو بایدن در یادداشت اخیر خود در «سی ان ان» از جزئیات برنامه سه مرحله ای خود مقابل ایران رونمایی کرد. در مرحله اول این برنامه، گفتگو در خصوص مسائل هسته ای وجود دارد و در مراحل بعد موضوعات حقوق بشری، سیاست منطقه ای ایران، تروریسم و بحث موشکی ایران. موضوع مهم این است که دریافته شود آیا نتایج این مراحل به هم ارتباط دارند یا خیر. یعنی آیا نتایج گفتگو درباره موضوع هسته ای به مسائل منطقه ای و موشکی ایران پیوند خواهد خورد؟
جو بایدن بارها از بیرون رفتن ترامپ از برجام انتقاد کرده است و یادداشت اخیر او در «سی ان ان» در همین روال بود. آنچه که برای ایران باید مهم باشد این است که برداشت بایدن از برجام با برداشت ایران از این عهد نامه متفاوت است.
آنچه جو بایدن از برجام میخواهد این است که بدون اینکه آمریکا اول به تعهدات خود عمل کند ایران را زیر فشار قرار دهد که موضوعات حقوق بشری، سیاست منطقه ای، تروریسم و سیاست دفاعی ایران را وارد بحث کند و از ایران امتیاز بگیرد و سیستم دفاعی ایران را تضعیف کند. اگر به فرض جو بایدن رئیس جمهور بشود و بخواهد موضوع برجام را مطرح کند, ایران باید محتاط عمل کند و از چاله به چاه خودش را نیاندازد.
*تفاوت برنامه بایدن با ترامپ در خصوص ایران موضوع زمان بندی است. به این معنا که تمام موضوعاتی که توسط ترامپ مطرح می شود یعنی مسائل منطقه ای، موضوع موشکی و تروریسم توسط بایدن نیز مطرح می شود. منتهی بایدن گفتگو در خصوص موضوعات غیر هسته ای را در مراحل بعد از موضوع هسته ای دنبال می کند. ارزیابی شما چیست؟
بله، خواسته های ترامپ و بایدن از ایران یکسان هستند. ترامپ مایل بود و هنوز هم مایل است که برجام را کاملا نادیده بگیرد و مذاکرات خود با ایران را از نقطه صفر شروع کند. بایدن می داند که ایران به سادگی و بدون در نظر گرفتن قانون شکنی های آمریکا وارد مذاکره با آمریکا نخواهد شد.
آنچه برای بایدن مهم است تضعیف سیستم دفاعی ایران است و او و مشاورانش بر این عقیده اند با برگشتن به برجام و مذاکرات در چارچوب آن بهتر می توانند ایران را زیر فشار قرار دهند.
*بایدن در گام اول برنامه خود مقابل ایران اعلام می کند که با بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی خود، امریکا نیز به برجام باز می گردد. معنای حرفش باید این باشد که تحریمهای هسته ای علیه ایران نیز برچیده می شوند. این در حالی است که ترامپ بسیاری از تحریمهای ایران را از ذیل هسته ای خارج کرده است. برای نمونه تحریم بانک مرکزی ایران تغییر برچسب داده و ذیل موضوع تروریسم تحریم شده است. با این وجود «بایدن» چگونه می تواند تحریمهای هسته ای ایران را بردارد(چرا که برداشته شدن آنها مستلزم گفتگو درباره موضوعات غیر هسته ای است)؟
آنچه بایدن به آن بازگشت آمریکا به برجام می گوید به این معنا نیست که تحریمهای هسته ای علیه ایران برچیده خواهند شد. خود بایدن هیچوقت چنین قولی نداده است. همانگونه که شما اشاره کردید تحریمهای دوران ترامپ به سادگی قابل برچیده شدن نیستند و حتی اگر بایدن بخواهد که آنها را بردارد مراحلی که از نظر قانونی باید طی شوند بقدری پیچیده هستند که در عمل برداشتن این تحریمها به زمانی طولانی احتیاج دارد. این حرفهائی که برخی در ایران در این مورد می گویند یا برای دلخوش کنی است یا نشان دهنده این است که آنها از چارچوب قانونی آمریکا اطلاع چندانی ندارند.
*به نظر شما رویکرد «بایدن» به ایران در مقایسه با ترامپ چگونه است؟ شباهتها و اختلافات آنها چیست؟
از نظر سطحی و یا بهتر بگویم دیپلماتیک، رویکرد بایدن به ایران در مقایسه با ترامپ فرق دارد و خواهد داشت. رفتار ترامپ نه تنها در مورد ایران بلکه در بسیاری از موارد دیگر شبهات زیادی به آنچه ما در ایران به آن رفتار «چاله میدانی» می گوییم دارد.
اگر جو بایدن رییس جمهور آمریکا بشود زبان دیپلماسی که در سطح جهانی رایج است در بسیاری از موارد جانشین عربده کشی ها و لات بازیهای دوران ترامپ خواهد شد. این فرق اصلی بین رویکرد بایدن و ترامپ در مقابل ایران خواهد بود.
ولی همانگونه که در جوابهای سؤالات قبلی گفتم، در اهداف کلی سیاست آمریکا در مورد ایران چه بایدن رییس جمهور بشود چه ترامپ دوباره انتخاب شود تغییر چشمگیری مشاهده نخواهد شد.
نظر شما