بازار؛ گروه راه و مسکن: شیوع ویروس کرونا و افت ارزش پول ملی اگر چه بسیاری از کسب و کارها را با مخاطره مواجه کرد اما نکته ای که شاید کمتر کسی به آن توجه کرد کمتر و کمتر شدن نیروی کار فعال در بخش مسکن و ساخت و ساز بود. بخش مسکن بر اثر این دو اتفاق دچار ضرر و زیان های زیادی شد.
مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی کوتاه در ابتدای امسال اعلام کرد که شیوع ویروس کرونا و ترس مهاجران و کارگران خارجی به خصوص کارگران افغانستانی از ترس بیماری کووید ۱۹ و احتمال هزینه های بالا سعی کردند به کشور خود بازگردند و فعالیت های خود را در سایر کشورهای همسایه به خصوص ترکیه و کشورهای عربی بگردند.
روزگاری داشتیم که نیروی کار خارجی ساده و استادکار افغانستانی به وفور یافت می شد و به راحتی نیز بر سر قیمت و میزان روزمزد به توافق می رسیدیم. اما این روزها به قدری نیروی کار کمیاب شده است که دیگر جایی برای چانه زنی باقی نمانده است
اما آیا خروج کارگران افغانستانی از بازار ساخت و ساز مسکن تنها به دلیل ترس از شیوع ویروس کرونا بوده است؟ فعالان و سازندگان بخش مسکن این روزها از نبود نیروی کار به خصوص نیروی کار افغانستانی ابراز نگرانی می کنند.
آنان می گویند: شیوع ویروس کرونا یک بخشی از دلیل کوچ نیروی کار خارجی و افغانستانی از ایران بوده است. اما دلیل اصلی کاهش ارزش پول ملی در یک یا دو سال گذشته است.
پوراحمدی یکی از فعالان عرصه ساخت و ساز و سازنده قدیمی مسکن به خبرنگار خبرگزاری بازار گفت: این روزها کارگر افغانستانی در بخش کارگر ساده و استادکار کاهش چشمگیری یافته است.
وی افزود: روزگاری داشتیم که نیروی کار خارجی ساده و استادکار افغانستانی به وفور یافت می شد و به راحتی نیز بر سر قیمت و میزان روزمزد به توافق می رسیدیم. اما این روزها به قدری نیروی کار کمیاب شده است که دیگر جایی برای چانه زنی باقی نمانده است.
پوراحمدی ادامه داد: کمیاب شدن نیروی کار خارجی نیز باعث شده تا اگر تا چند ماه پبش دستمزد یک کارگر ساده ۸۰ هزار تومان بود این روزها این دستمزد به بالای ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
افت ارزش پول ملی که در یک یا دو سال گذشته به دلیل رشد نرخ ارز رخ داده است باعث شده تا بسیاری از نیروهای ماهر و کارگران ساده به کشورهای همسایه و حتی به کشور خود بازگردند
سعید آسویار عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری بازار با اشاره به اینکه بخش مسکن این روزها با کمبود نیروی کار بخصوص نیروی کار افغانستانی مواجه شده است گفت: افت ارزش پول ملی که در یک یا دو سال گذشته به دلیل رشد نرخ ارز رخ داده است باعث شده تا بسیاری از نیروهای ماهر و کارگران ساده به کشورهای همسایه و حتی به کشور خود بازگردند.
وی تاکید کرد: با اغلب نیروی کار خارجی که هم صحبت می شویم اعلام می کنند که دیگر با این نرخ دلار کار کردن در ایران صرفه اقتصادی ندارد. این موضوع باعث شده تا نیروی کار ساده و ماهر از ایران به سایر کشورها و حتی کشور خود بازگردند.
۵۰ درصد نیروی کار خارجی به کشور خود باز می گردد
عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان و یکی از سازندگان قدیمی مسکن در تهران در پاسخ به این پرسش که آیا می توان پیش بینی کرد که خروج نیوری کار خارجی در چند ماه گذشته چند درصد بوده است؟ ادامه داد: نمی توان آمار دقیقی از این موضوع ارائه کرد. اما طبق برآورد اجمالی که انجام دادیم ۵۰ درصد نیروی کار خارجی به کشور خود و ۵۰ .درصد به کشورهای همسایه مثل ترکیه، کشورهای عربی و کشورهای اروپایی مهاجرت می کنند.
وی افزود: کارگران خارجی در ایران در ازای کار و فعالیت خود ریال دریافت می کنند. پس بنابراین وقتی دلار تقویت می شود ارزش پول ملی کاهش می یابد دیگر هزینه های آنها را در ازای کار سختی که انجام می دهند نخواهد داد. این موضوع باعث شده تا نیروی کار خارجی که تا چند ماه پیش می توانست مقداری پس انداز هم داشته باشد دیگر حتی از پس هزینه های روزانه خود نیز بر نیاید.
کارگاههای ساختمانی در ایران در حال خالی شدن نیروی کار خارجی
فرشید پورحاجت دبیر کانون انبوه سازان ایران نیز در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری بازار معتقد است که کارگاههای ساختمانی در ایران در حال خالی شدن نیروی کار خارجی و افغانستانی است. اوئ معتقد است که سالهاست که بخش عمده ای از کارگاههای ساختمانی متناسب با نیاز کارگاهها توسط کارگران افغانستانی انجام می شود.
دبیر کانون انبوه سازان با تاکید بر اینکه دلار و افزایش نرخ آن بسیاری از مشاغل را تحت تاثیر خود قرار داده است و بخش مسکن و ساخت و ساز نیز از این موضوع مستثنی نبوده است اضافه کرد: با سقوط ارزش پول ملی که از سال گذشته شدت بیشتری به خود گرفت باعث شد نیروی کار خارجی از کارگاههای ساختمانی خارج شود. کارگران خارجی در کارگاههای ساختمانی در ازای کار ریال دریافت می کنند و همین موضوع باعث می شود تا با رشد نرخ تورم نتوانند هزینه های جاری و عادی خود را با این تورم تحمل کنند. بنابراین دیگر کار در ایران برای کارگران ساختمانی توجیه اقتصادی ندارد.
وی با اشاره به اینکه رشد نرخ تورم تنها مربوط به خروج نیروی کار خارجی در کارگاههای ساختمانی نشده و حتی در اصفهان نیز کارگاههای صنعتی که تا مدتها قبل از نیروی کار خارجی استفاده می کردند به کشور خود بازگشته اند گفت: این روند اگر ادامه پیدا کند بخش ساخت و ساز در سال های آینده با کمبود نیروی کار شدیدی مواجه خواهد شد.
این نیروهای افغانستانی با کار کردن در کنار استاد کاران ماهر یزدی و اصفهانی، استاد کار ماهر در بخش نمای ساختمان شده اند. به هر حال این نیروهای کار به دنبال دریافت دستمزد مناسب هستند
پورحاجت در پاسخ به این پرسش که اغلب سازندگان معتقد هستند که نیروی کار افغانستانی مدیون کار در پروژه های ساختمانی در ایران هستند. چرا که آنها در ایران نیروی ماهر شدند، گفت: این روزها در پروژه های ساختمانی علاوه بر کارگر ساده خارجی، استاد کارهای ماهر نیز فعالیت می کنند. به هر حال این نیروهای افغانستانی با کار کردن در کنار استاد کاران ماهر یزدی و اصفهانی، استاد کار ماهر در بخش نمای ساختمان شده اند. به هر حال این نیروهای کار به دنبال دریافت دستمزد مناسب هستند.
وی با اشاره به اینکه این پایین بودن دستمزدها تنها منوط به نیروی خارجی نیست و کارگران ایرانی نیز از دریافت دستمزدها و تورم ناراضی هستند خاطر نشان کرد: اغلب کارگران ساختمانی ایرانی از روستاها وارد شهرها می شوند، پس وقتی شاهد این تورم هستند دیگر کار کردن در شهرها برای آنها نیز جذابیتی ندارد. این شرایط موجود و این دستمزدها با شرایط اقتصاد خانوارها همخوانی ندارد و همین موضوع باعث می شود به روستاها بازگردند.
وی تاکید کرد: پس کارگران افغانستانی چه کارگر ساده و چه استاد کار ماهر ترجیح می دهند به کشور خود و یا کشورهای همسایه کوچ کنند.
پورحاجت در پاسخ به این پرسش که آیا آماری در دسترس هست که نشان دهد چه تعداد نیروی کار خارجی در ایران و در پروژه های ساختمانی فعالیت می کنند، گفت: این آمار را باید اداره روابط کار وزارت تعاون اعلام کند. چرا که تعداد زیادی از نیروهای کار فعال در پروژه های ساختمانی مجوز قانونی کار و ویزا ندارند. البته چندان هم سختگیری نسبت به این موضوع صورت نمی گیرد.
دبیر کانون انبوه سازان ادامه داد: این روزها بخش ساخت و ساز و بخش مسکن با کمبود نیروی کار ایرانی و خارجی و یا همان افغانستانی مواجه شده است و باید فکری در این خصوص صورت بگیرد. به طوریکه این موضوع خود را در شش ماه سال ۹۹ به خوبی خود را نشان داد.
نظر شما