اسدالله خسروی؛ بازار: نوسان نرخ تورم برای هر کسی به راحتی قابل لمس است چرا که مردم هرروز با خرید کالاهای ضروری و مورد نیاز مصرف خانوار قیمت ها را به نسبت روزهای و یا ماههای گذشته می سنجند. این که مراجع آماری چون مرکز امار ایران و یا بانک مرکزی همچنین مرکز پژوهشهای مجلس بعضا نرخ تورم را اعلام می کنند، شاید خیلی به واقعیت ها نزدیک نباشد.
به طور مثال مرکز آمار ایران در تازه ترین گزارش خود میزان نرخ تورم را برای مردادماه ۲۵ درصد اعلام کرده است در حالی که عمده کالاهای که برای محاسبه نرخ تورم در نظرگرفته می شود امسال بین ۱۰ تا بیش از ۴۰۰ درصد گران شده اند. گرانی خودرو، مواد غذایی، نوشیدنی ها، مسکن، لبنیات، لوازم خانگی، نمونه ای از کالاهایی است که در طول یکسال اخیر با افزایش شدید قیمت همراه بوده و فشار مضاعفی را به مردم وارد کرده است. حال ازآنجایی که مردم به عینه گرانی ها را چشم و گوشت و پوست و استخوان خود لمس می کنند هیچ وقت اعتقادی به تورم با نرخ پایین را پایین ندارند.
وجود نرخ تورم غیر واقعی البته مشکلات و تبعات زیادی را در پی دارد که باعث تورم انتظاری در جامعه نیز می شود چرا که مردم با توجه به بهم ریختگی های اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و رشد قیمت ها در بازارها به استقبال تورم می روند و خودشان نرخ بالای تورم را تعیین می کنند نمونه آن افزایش قیمت اجاره بها است که صاحب خانه ها قیمت را سال به سال افزایش می دهند.
بی ثباتی قیمت ها در بازار تعین نرخ واقعی نرخ تورم را سخت کرده است
دکتر جعفر قادری اقتصاددان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «بازار» درباره تعیین واقعی نرخ تورم و محاسبه دقیق این شاخص مهم اقتصادی، گفت: محاسبه قیمت کالاهایی سبد مصرفی خانوار باید از خرده کالاها به سمت کالاهای گران قیمت محاسبه شود حال از آنجایی که نرخ ها به دلیل عدم نظارت ها در بازار همچنان در حال تغییر است، بنابراین مبنای محاسبه این کالاها در شرایطی که قیمت ها در بازار ثبات خاصی ندارند، دقیق نمی باشد و نرخ تورم به نسبت نرخ واقعی آن کمتر در نظر گرفته می شود.
وی نرخ تورم را مهمترین شاخص اقتصادی کشور عنوان کرد و افزود: در ارزیابی تعیین نرخ تورم باید واقعیتها در نظر گرفته شود چرا که تغییر نرخ و یا ساختگی جلوه دادن قیمت به راحتی در سبد کالاهای مصرفی برای محاسبه نرخ تورم امکان پذیر است و این موضع باعث سردر گمی مردم و فعالان اقتصادی می شود زیرا نرخ اعلامی تورم در مقابل گرانی ها که مردم در بازار می بینند متناقض خواهد بود.
در ارزیابی تعیین نرخ تورم باید واقعیتها در نظر گرفته شود چرا که تغییر نرخ و یا ساختگی جلوه دادن قیمت به راحتی در سبد کالاهای مصرفی برای محاسبه نرخ تورم امکان پذیر است و این موضع باعث سردر گمی مردم و فعالان اقتصادی برای دستیابی به نرخ واقعی تورم می شود
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: تغییرات قیمتی معمولا در کالاهایی که بیشتر مورد استفاده مردم است انجام می شود اما باید همه کالاها در تعیین نرخ تورم مورد ارزیابی قرار گیرد. کالاهایی نظیر مسکن، خودرو، لوازم خانگی، و... باید در تعیین نرخ تورم در نظر گرفته شود نه کالاهایی ریز و کم ارزی چون تخم مرغ که با گران شدن آن فشار آنچنانی به خانوارها وارد نمی کند.
واقعیت های اقتصادی در تعیین نرخ تورم در نظر گرفته شود
وی افزود: دست اندرکاران تعیین کننده نرخ شاخص تورم نباید به واقعیت های اقتصادی که مردم آن را می بینند و درک می کنند بی توجه باشند، همه مردم الان می دانند که گرانی ها در بازار کالا و خدمات مستمر است و هیچ کالایی وجود ندارد که قیمت آن طی یکسال اخیر بخصوص امسال با رشد قیمت همراه نشده باشد در چنین شرایطی اعلام نرخ تورم پایین در این شرایط سخت، مردم را نسبت به دولت بی اعتماد می کند هر چند شاید در محاسبات تعیین نرخ تورم سری اقلامی در محاسبه مد نظر قرار گرفته باشد که از دید تصمیم گیران درست است.
تفاوت فاحش نرخ تورم با رشد قیمت ها در بازار
دکتر مهدی تقوی اقتصاددان و عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیر در گفتگو با «بازار» درباره ارزیابی قیمت کالاهای سبد مصرفی خانوارها برای تعیین نرخ تورم در کشور گفت: آمارها را مرکز آمار و بعضا بانک مرکزی در شاخص نرخ تورم، رشد اقتصادی و یا نقدینگی بررسی و اعلام می کنند. حالا کسی نمی داند که تعیین نرخ این کالاها چگونه و با چه متری برای تورم اندازه گیری و محاسبه می شود چرا که معمولا آماری که از نرخ تورم از سوی مراجع آماری گزارش می شود با رشد قیمتی که مردم در همه کالا و خدمات مردم می بینند، خیلی قابل قبول نیست
این استاد دانشگاه نرخ واقعی تورم را بیش از ۵۰ درصد عنوان کرد و افزود: نرخ تورم سالانه را ۴۰ درصد اعلام می کنند در حالی که این رقم با رشد قیمتی که در همه اقلام کالاهای مصرفی و ... دیده می شود خیلی دقیق به نظر نمی رسد.
وی با بیان اینکه حقوق بنده به عنوان یک استاد دانشگاه برای سال جاری را ۱۰ درصد افزایش داده اند در حالی که تورم بیش از ۴۰ درصد است، افزود: این بدان معناست که قدرت خرید مردم بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته است و مردم روز به روز فقیر و فقیرتر می شوند.
نرخ تورم بیش از ۴۰ درصد و افزایش حقوق ۱۰ تا ۱۵ درصدی قدرت خرید مردم را بیش از ۳۰ درصد کاهش داده و مردم روز به روز فقیر و فقیرتر می شوند
وی افزود: برای تعیین نرخ واقعی تورم، مبنای محاسبه این شاخص که از طریق ارزیابی قیمت کالاهای سبد مصرفی خانوار انجام می شود بسیار حساس و سخت است چرا که بی ثباتی در قیمت کالا و خدمات در بازار و تغییر روزانه قیمت ها، نرخ مشخص واقعی را برای نرخ تورم معین نمی کند و آمارها بعضا با گرانی که در بازار مشاهده و ملموس است، قابل قیاس نیست.
بنا به این گزارش، همه کارشناسان اقتصادی معتقدند؛ نرخ تورم در کشور با توجه به کاهش ارزش پول ملی در پی گرانی ارز و نیز رشد سرسام آور قیمت ها در بازار بیش از ۵۰ درصد است از طرفی نرخ شاخص تورم را که اکنون به صورت نقطه ای و یا ماهانه در نظر می گیرند با محاسبه نرخ تورم سالانه متفاوت است. در چنین شرایطی آمارهای پایین نرخ تورم با توجه به گرانی ۲ تا سه برابری قیمت خیلی از کالاهای اساسی خیلی به مذاق مردم خوش نمی آید. به طور مثال قیمت هر کیسه ۱۰ کیلویی برنج خارجی در اواخر تیرماه سالجاری ۷۵ هزار تومان بود اما اکنون قیمت این کالا به حدود ۲۰۰ هزارتومان رسیده است این نمونه ای از افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت یک کالای اساسی پر مصرف در سبد مصرفی خانوار است که برای تعیین نرخ تورم باید مد نظر قرار گیرد.
نرخ تورم سالانه مرداد ماه ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٢٥,٨ درصد رسیده است
حال با وجودی که گرانی ها داد همه را درآورده است اما تازه ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که نرخ تورم سالانه مرداد ماه ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٢٥,٨ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۰.۶ درصد کاهش دارد. این در حالی است که تورم نقطه به نقطه(تغییر شاخص نسبت به ماه مشابه سال قبل) به ۳۰.۴ درصد رسیده که نسبت به ۲۶.۹درصد ماه قبل تا ۳.۵ درصد افزایش دارد. بر این اساس خانوارهای ایرانی به طور میانگین ٣٠.٤ درصد بیشتر از مرداد ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. از سوی دیگر نرخ تورم ماهانه مرداد ۳.۵ درصد رسیده که در مقایسه با ماه قبل، ٢.٩ درصد کاهش داشته است.
نظر شما