بازار؛ گروه خودرو: یکی از عوامل اصلی موفقیت محصول در بازار منوط به طراحی خودرو است. اگر خودروساز بتواند مطابق نیاز و خواسته بازار خودرو را طراحی و تولید کند اقبال مناسبی را در فروش محصول به دست خواهد آورد. با توجه به اینکه به تازگی گروه خودروسازی سایپا از محصول جدیدی رونمایی کرده، نقدهای فراوانی در خصوص طراحی آن به دنبال داشته است. برای بررسی طراحی محصولات جدید سایپا، با مدیر طراحی خارجی هر دو خودرو، حسین سلیمانی گفتگویی انجام دادیم که در ادامه از نظر خواهیم گذراند:
* چه میزان در فرآیند طراحی خودروهای داخلی ذائقه مشتریان ایرانی دخیل است؟
زمانی که با ذائقه مشتری مواجه می‌شویم باید به مشکلات و خواسته آن‌ها توجه کرد. تیم‌های طراحی خودروسازان توان ترجمه صدای مشتری به زبان طراحی را ندارند. به هر میزان که بازار قوی‌تر و صدای نیاز مشتریان از آن بیشتر شنیده شود، طراحی‌ها نیز متناسب با آن پیش خواهد رفت.
اگر صدا و درخواست مشتری به زبان طراحی تبدیل نشود، اثرگذاری در صنعت و بازار نخواهد داشت. سلیقه مشتریان داخلی در مورد طراحی خودرو در کشور مشخص نیست، این مهم نیز دو دلیل دارد، نخست، بازار محدودی از خودروهای وارداتی در داخل داریم. دوم، سلیقه سازی برای مشتریان از سوی خودروسازان داخلی در کشور ساخته نشده است.
* ذائقه‌سازی برای مشتریان توسط خوردوساز چگونه ایجاد خواهد شد؟
مشتری داخلی با سبک‌های مختلف طراحی در تعامل نبوده که سلیقه پس از مدتی برای آن ساخته شود. به این نکته نیز باید توجه داشت که با خودرو وارداتی هم نمی‌توان ذائقه مشتری را سنجید. در یکی از خودروسازی‌ها داخلی، یک محصول چینی درحال مونتاژ بود و چون فروش خوبی داشت، تیم طراحی بیان می‌کرد که آن خودرو سلیقه مشتری است.
اما یکسال پس از ورود خودرو جدید چینی به آن خودروساز اعلام شد که ذائقه مشتری این است. در صورتی که هر دو خودرو طراحی متفاوت از یکدیگر داشتند، چگونه ممکن است سلیقه مشتری در کمتر از یک سال تغییر کند؟ از نظر طراحی خودروسازان دانش کشف سلیقه مشتریان را ندارند.
با خودروهای تازه وارد به بازار نیز نمی‌توان به علاقه و خواسته مشتری پی برد. بنابراین، طراح خودرو با سبک‌های وسیعی از طراحی مواجه خواهد شد که به وسیله آن نمی‌توان به نیاز واقعی مشتری رسید. در بازار خودروهایی می‌بینیم که سبک‌های مختلف طراحی دارند.
این مساله کار تیم طراحی را سخت می‌کند، زیرا نمی‌توانند پی ببرند که در بازار چه خودروی خوب و مورد نظر مشتری است. یک خودرو قرار نیست از همه ویژگی‌های کلاسیک، پیشرفته و... برخوردار باشد. پس تیم طراحی حرفه‌ای باید مسیر سلیقه سازی را بسازد که خودروسازان چنین تیمی را ندارند.
* خودروسازان در زمان طراحی چگونه رفتاری با نظر و علاقه مشتریان دارند؟ اغلب از چه الگوی استفاده می‌کنند؟
زمانی که در یکی از خودروسازان داخلی طرح جدید برای ساخت یک خودرو معرفی می‌شود، چندالگو معرفی می‌کنند، پس این مورد سلیقه زودگذر مشتری را ایجاد می‌کند. به طور مثال زمانی که برای یک طرح از دو برند خارجی لکسوس یا پورشه انتخاب می‌شود، این الگو نیاز زودگذر مشتری را تامین می‌کنند.
فارغ از این مبحث باید آینده‌نگری در خصوص طراحی داشت. یکی از ضعف‌های خودروسازهای داخلی، برای هر طرح شان از یک سبک طراحی استفاده می‌کنند، این درحالی است که نباید زبان طراحی تغییر کند.
اگر خودروسازی در مسیر سلیقه‌سازی پیش برود نباید سبک‌های مختلفی را ایجاد کند. مثل این هست که سوار تاکسی شویم و بگویم برو، باید به کجا برود؟ با این تفاصیل نیاز به یک تیم حرفه‌ای و ریسک پذیر برای طراحی است که بتواند علاقه مشتری را درک و مطابق خواسته آن‌ها سلیقه سازی کند.
* برخی اوقات شنیده می‌شود که در فرآیند طراحی خودرو از طراحی ایرانی بهره گرفته می‌شود، نظر شما در این مورد چیست؟
ابتدا باید بیان کرد که مشتری ایرانی شاید به خودرو خاصی نیاز ندارد که خودروساز تیم تحقیق و توسعه خود را به آن سمت هدایت کند که در نهایت به یک خودرو خاص به نام ایرانی برسند.
اگر در طراحی ظاهر خودرو از هر گرافیکی استفاده شود، نمی‌توان آن را خودرو ایرانی خطاب کرد. در طراحی محصول موردی به نام طراحی ایرانی وجود ندارد. خودروهای که بر اساس فرهنگ یک منطقه طراحی و ساخته می‌شوند بسیار کم هستند. این مورد در خصوص برندهای بزرگ خودروسازی صدق می‌کند که حجم بالا تیراژ و صادرات را دارند.
با این تفاصیل، خودروسازان بزرگ یکی از مدل‌های خود را براساس فرهنگ یک بازار مشخص طراحی و تولید می‌کنند. برخلاف تصور خودروسازان داخلی هویت خودرو طراحی جلو پنچره یا چراغ خاص نیست. مانند شاهین بودن SP100 و مشابه آهو بودن تیبا ارزش افزوده طراحی است. اما نمی‌تواند برند خودروسازی باشد، هویت موردی است که در تمام محصولات باید وجود داشته باشد. طراحی در واقع بیان کننده ویژگی‌های برند به بازار است.
* باتوجه به اینکه شما مدیر طراحی خارجی دو محصول جدید سایپا بودید، اعمال نظر سلیقگی مدیران تا چه حد در طراحی شما دخیل بود؟
مشکلات یا اعمال سلیقه شخصی همیشه در فرآیند طراحی و تولید خودروسازان داخلی وجود داشته، در پروژه SP100 در آن زمان این اعمال نظرها بسیار کم بود. شاید به دلیل نگرانی از فروش محصول حق داشته باشند، اما باید دقت کنند که مساله تنها فروش خودرو نیست. از زمان طراحی این خودرو تا رونمایی و تولید، فاصله زمانی زیادی با محصولات بازار پیدا کرد، بنابراین هر دوخودرو نیاز به فیس لیفت دارند.
* به نظر شما نیاز اکنون بازار به خودروهای سدان هست یا کراس اوور؟
در دنیا خودروهای کراس اوور و اس یو وی های کوچک رشد فروش زیادی داشتند، اتفاقاتی که در بازار خودرو جهانی رخ می‌دهد، بازار داخلی نیز از آن تبیعت دارد. از سوی مشتریان هر روز به وسیله رسانه‌ها با محصولات جدید آشنا می‌شوند و به طور قطع نیاز به فرمت بهتر از خودروهای کراس اوور دارند، ایران هم از این بازار مستثنی نیست.
* زمان طراحی هر دو خودرو چقدر طول کشید؟
حدود سه سال فرآیند طراحی هر دو خودرو از روی کاغذ تا رسیدن به محصول نهایی زمان برد. هرچند که مشکلات فنی که ربطی به خودروساز نداشته و به پروژه تحمیل شد، فاصله زمانی ایجاد کرد. مشکلاتی در فرآیند دیزاین وجود داشت که آن هم در هر خودروسازی وجود دارد.
* پیشتر در مصاحبه‌ای اشاره کردید که شاهین سنت شکنی در طراحی محصولات سایپا داشته است، آن سنت شکنی دقیقا چه بود؟
در طراحی SP100 سدان نسبت به سبک طراحی سایپا سنت شکنی در طراحی ایجاد شد و قدم واضحی برای سایپا بود. اما نسخه کراس چون براساس سدان ساخته شد، نسبت به شاهین سنت شکنی ندارد.
* اگر یکی از دو خودرو زودتر به بازار عرضه شود، شما تمایل به خرید آن را دارید؟
تیم طراحی سایپا فرصت خوبی داشت که در خودرو سدان SP100 طراحی داشبورد دورنگ توام با تریم چوب همراه با LCD را به دست آورد که در محصولات قبلی نداشته، اما سایپا به طور کلی در طراحی داخلی این فرصت را از دست داد.
شخصا فکر می کنم که طراحی داخلی از خارجی مهم تر است، زیرا زمانی که سرنشین در داخل خودرو قرار می گیرد در حقیقت برای مدت کوتاهی در کابین زندگی می‌کند. طراحی داخلی هر دو محصول سایپا نیاز به بروز رسانی دارند. در پاسخ به سوال شما باید بگویم سلیقه شخصی من سدان است و اگر بحث طراحی خارجی را مهم تلقی کنم، قطعا شاهین را می‌خرم اما در خصوص طراحی داخلی شاید کمی تردید داشته باشم.
نظر شما