بازار؛ گروه خودرو: در شرایطی که خودروسازان سال گذشته با پشت سر گذاشتن عدیده‌ای از مشکلات توانستند چندین هزار خودرو کف را تجاری‌سازی و عرضه به بازار کنند، امسال هم برخلاف پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده ۱۲۰هزار خودرو در نبود قطعات دپو شد. این نیز شرایطی است که بازار خودرو به دلیل سرمایه‌ای شدن همواره با حجم بالایی از درخواست خرید مواجه است. در این خصوص احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران توضیح می‌دهد:
* برخلاف برنامه‌ریزی‌هایی که خودروسازان در سال گذشته برای جلوگیری از تولید دوباره خودروهای ناقص داشتند باز هم شاهد دپو ۱۲۰هزار دستگاه خودرو در کف پارکینگ خودروسازان هستیم، دلیل تکرار این مشکلات در صنعت خودرو چیست؟
مشکلات عدیده‌ای داریم که دو مورد از مهم‌ترین‌های آن قیمت‌گذاری دستوری و تامین ارز است. اگر قیمت‌گذاری اصلاح شود، تامین ارز نیز به راحتی تامین می‌شود. متاسفانه با روش قیمت‌گذاری شورای رقابت درحال زیان هستیم و این موضوع در محاسباتی که به بورس نیز ارائه می‌دهیم، مشخص است. به رغم فشارهای که آوردیم و تقاضایی که کردیم قرار است سه‌ماه، سه‌ماه هزینه‌های خودروسازان را بررسی کرده و پیشنهاد قیمت جدید برای محصولات ارائه شود. این درحالی است که همین الان هم خودروسازان در حال زیان هستند؛ به عنوان مثال یک خودرو پژوپارس که کارخانه ۱۰۵میلیون تومان عرضه می‌کند با زیان همراه بوده در حالی که در بازار بالای ۲۰۰میلیون تومان معامله می‌شود.
هر کالای که دو نرخی باشد، منشا رانت و فساد خواهد بود. هر روش و محدودیتی را که وزارت صمت تبیین کند مردم راه دور زدن آن را خواهند یافت
* این دو نرخی بودن خودرو در بازار و کارخانه چه مشکلاتی را برای مردم و تولیدکنندگان ایجاد کرده است؟
دونرخی بودن خودرو نشان دهنده وجود رانت است. متاسفانه به دلیل اختلاف قیمتی که در خودروهای کارخانه و بازار وجود دارد باعث فساد در بازار شده است. هر کالای که دو نرخی باشد، منشا رانت و فساد خواهد بود. هر روش و محدودیتی را که وزارت صمت تبیین کند مردم راه دور زدن آن را خواهند یافت.
* شیوه‌هایی که وزارت صمت و خودروسازان برای عرضه خودرو بدون رانت در نظر می‌گیرند تاکنون کارساز نبوده است؟
خیر، به طور مثال در شروع کار قرار شد که به هر کارت ملی یک خودرو تعلق گیرد، یکبار دیگر مقرر شد هرکسی که خودرو از ایران خودرو و سایپا خریده باشد تا سه سال حق خرید ندارد. یعنی سعی کردند به کسانی خودرو بفروشند که دلالی نکنند ولی اکثر متقاضیان به راحتی شرایط را دور می‌زنند.
* این موضوع در مورد آخرین پیش فروش‌ها هم صادق است؟
بله، در مورد آخرین پیش فروش‌ها نیز گفتند کسانی که ثبت نام می‌کنند نباید خودرو خریده و پلاک فعال هم نباید داشته باشد. اتفاقا در یک جلسه‌ای با آقای مدرس خیابانی سرپرست قبلی وزارت صمت از ایشان سوالی مطرح و پرسیدم که خودرو K۱۳۲ ایران‌خودرو که پیش فروش انجام و حداقل قیمت ۳۰۰ میلیون تومانی برای آن در نظر گرفته شده است، (پیش دریافت ۱۵۰ میلیونی دریافت می‌کردند) اعلام شده بود که در یک خانواده نباید کسی در چهار سال گذشته از محصولات ایران‌خودرو و سایپا خریداری کرده باشد، دوم اینکه پلاک فعال نداشته باشد. ازسوی زمان تحویل خودرو سند را به مشتری تحویل نمی‌دهند به مدت یکسال که دلالی برای آن ایجاد نشود. همچنین اگر خودرو را تحویل گرفتی و سه ماه بعد آن برای سرویس اولیه به نمایندگی نرود خودرو از گارانتی خارج خواهد شد. با این شرایطی که وزارت صمت ایجاد کرده است به دنبال کاهش دلالی بودند. اما باید از آن‌ها پرسید فکر نمی‌کنید ما با این سیاست افراد سودجو را به سمت خانواده‌های سوق می‌دهیم که حتی قادر به خرید یک پراید هم نبودند، که آن‌ها برای دلالل‌ها و سرمایه‌گذارها ثبت نام‌کنند.
* به عنوان فعال صنعت خودرو راه‌حل شما برای حذف سوداگری در بازار خودرو چیست؟
دو راه حل برای این بازار آشفته خودرو پیشنهاد می‌دهم یکی مثل دهه ۷۰ خودرو در حاشیه بازار بفروشیم تا دست سودجویان قطع شود و خودرو تک نرخی شود، یا باید اجازه دهند خودرو در بورس عرضه شود تا تک نرخی شود. همانطور که پیش‌تر گفتم کالای که دو نرخی باشد منشا رانت و فساد است. قیمت هرکالای را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند.
* سیاستی که خودروسازان برای امسال در پیش گرفته‌اند برنامه افزایش تولید است، این موضوع چقدر از آشفتگی بازار خودرو می‌کاهد؟
امسال سعی کردیم نسبت به سال گذشته افزایش تولید داشته باشیم، اگر مشکلات مرتفع شود، هر خودروسازی روزی ۲ هزار دستگاه تولید کند، پس از نظر عرضه داریم بیشتر تولید می‌کنیم. با این هدف که قیمت کاهش پیدا کند، ولی چه کار کنیم که تقاضا کاهش یابد، تنها راه آن اجازه دادن به فروش خودرو در حاشیه بازار است. در همین راستا شرکت بازرسی کیفیت استاندارد ایران داریم که بررسی می‌کند خودروهای که مشتریان خریده‌اند پس از سه ماه با آن‌ها تماس می‌گیرد و از مشتری سوال می‌کند آیا خوردوی که دارید در دوره گارانتی مشکلی اگر داشته در سرویس اولیه رفع عیب شده است یا خیر؟ این‌ها را گزارش می‌دهد، ۸۰ درصد از مشتریان پاسخگو اعلام می‌کنند ما خودرو را فروختیم. حالا اگر اجازه دهند در حاشیه بازار فروش رود، برای مثال همین پژو پارس اگر حاشیه بازار شود، آن ۸۰ درصدی که ثبت‌نام می‌کردند که سود بگیرند، به طور اتوماتیک حذف خواهند شد. در نتیجه سایت خودروساز سریع پر نمی‌شود و همیشه باز است، مردم عادی که می‌خواهند خودرو بخرند به راحتی خرید انجام داده و خودرو هم در بازار کاهش خواهد یافت. اگر خودرو در حاشیه بازار فروش رود، طی دو یا سه ماه قیمت ۲۰۰ میلیون تومانی در بازار پژو پارس به حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان کاهش خواهد شد. ولی همچنان نتوانستیم مشکل را حل کنیم امیدواریم مسئول جدید سرپرست وزارت صمت به درد و دل ما گوش داده و این مشکل چندساله را حل کنند.
* با توجه به اینکه خودروسازان سال‌هاست زیان ده شده‌اند فروش محصولاتشان در حاشیه بازار می‌تواند از زیان آن‌ها هم بکاهد؟
بله، این راه حل چند مزیت دارد. نخست اینکه خودروسازان از زیان خارج شده و می‌توانند مطالبات قطعه‌سازان که ۳۲هزار میلیارد تومان است را پرداخت کنند. با سودآور شدن خودروسازها قطعه‌سازان هم سودآور می‌شوند. تا الان که زیان داشتیم برای محصولات قطعه سازان نیز به اندازه کافی افزایش قیمت نمی‌دادیم. قطعه سازی که سود نبرد ماشین آلات خود را به روز نمی‌کند، ۸۶ درصد خودرو قطعات آن تشکیل می‌دهد. اگر یکی از دو راه حل (فروش در حاشیه بازار، فروش در بورس) انجام شود خودرو تک نرخی شده و رانت از بین رفته و دولت می‌تواند با سودآور شدن خودروسازان و قطعه‌سازان از آن‌ها مالیات بگیرد، همچنین می‌توان کیفیت را افزایش و مطالبات قطعه ساز را پرداخت و کمک به تکمیل محصول کف کارخانه کنیم.
یکی دیگر از مشکلات ما، گمرک است که قطعاتی که قطعه‌سازان ما سفارش گذاری کردند در بحث تامین و شناسایی منشا ارز از سوی بانک مرکزی با چالش مواجه هستند، درصورتی که وزارت صمت قرار بود کمک کند بدون انتقال ارز قطعات برای واحدهای تولید وارد شود، رایزنی‌های برای حل این مشکل بدون انتقال ارز بین بانک مرکزی و وزارت در دست انجام است. یا باید اجازه دهند بدون ارز وارد شود یا باید ارز نیمایی تخصیص دهند که از گمرک خارج شود.
نظر شما