بازار؛ گروه بین الملل: زمانی که محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین در ماه ژوئن از پکن بازدید کرد، چین متعهد شد که به «خرد چینی، قدرت چین» برای حل مناقشه طولانی‌مدت بین فلسطینی‌ها و اسرائیل کمک کند. این تعهد پس از ایجاد روابط نزدیکی بین رقبای سرسخت ایران و عربستان سعودی با میانجیگری پکن، به طور گسترده به عنوان بخشی از جاه طلبی چین برای گسترش نفوذ دیپلماتیک خود در خاورمیانه_ منطقه ای که به طور سنتی تحت سلطه قدرت ایالات متحده است_تلقی می شود.
چند ماه بعد، پیشنهاد پکن برای میانجیگری صلح در یکی از حل‌ناپذیرترین درگیری‌های جهان، با شروع جنگ تازه‌ای بین اسرائیل و غزه، پس از حمله غافلگیرانه بی‌سابقه گروه‌های مبارز فلسطینی حماس به اسرائیل، مورد آزمایش قرار گرفت. تاکنون، واکنش چین به این بحران، یک فراخوان بی‌پروا برای خویشتن‌داری از سوی هر دو طرف بوده است و حماس را نیز محکوم نکرد.
شی جین پینگ، رهبر چین که آخرین بار در دسامبر از این منطقه بازدید و ابتکار امنیتی به رهبری پکن برای خاورمیانه را به عنوان جایگزینی برای سیستم تحت رهبری ایالات متحده مطرح کرد، هنوز هیچ اظهارنظر علنی در مورد مناقشه ارائه نکرده است.
کارشناسان می گویند واکنش اولیه چین در خصوص جنگ تازه بین اسرائیل و غزه ممکن است نفوذ محدود پکن در منطقه را آشکار کند، علیرغم اینکه تبلیغات رسمی، چین را به عنوان صلح ساز جدید جهان مطرح می کند
در همین راستا، کارشناسان می گویند این واکنش اولیه ممکن است نفوذ محدود پکن در منطقه را آشکار کند، علیرغم اینکه تبلیغات رسمی، چین را به عنوان صلح ساز جدید جهان مطرح می کند. جاناتان فولتون، کارشناس ارشد غیر مقیم ابوظبی در شورای آتلانتیک معتقد است که چین واقعاً تجربه یا تخصص در منطقه را برای ایجاد تغییر معنادار در مناقشه طولانی مدت و پیچیده فلسطین و اسرائیل ندارد. شما نمی بینید که دولت های منطقه بگویند «راه حل چین برای این موضوع چیست» زیرا هنوز به عنوان یک بازیگر معتبر در اینجا دیده نمی شوند.
واکنش چین
با سرازیر شدن محکومیت‌ها علیه حماس از سوی ایالات متحده، اروپا و بسیاری از آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، پکن از فراخوانی این گروه خودداری و سعی کرد خود را به عنوان یک بی‌طرف در درگیری ها نشان دهد. وزارت امور خارجه چین روز یکشنبه در بیانیه‌ای کوتاه از طرف‌های مربوطه خواست آرامش خود را حفظ و خویشتن‌داری کنند و فوراً به خصومت‌ها پایان دهند. در همین راستا، حمایت پکن از «راه حل دو کشوری» برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطین به عنوان راهی برای خروج از مناقشه مطرح شد.
از طرفی، واکنش خاموش پکن به حمله روز شنبه حماس با مخالفت اسرائیل مواجه شده است. یووال واکس، یکی از مقامات ارشد سفارت اسرائیل در پکن، گفت که تل آویو انتظار «محکومیت شدیدتر» حماس از سوی چین را دارد. به گزارش رویترز، واکس روز یکشنبه به خبرنگاران گفت: «اکنون زمان آن نیست که خواستار راه حل دو دولتی باشیم».
چاک شومر، رهبر اکثریت سنای ایالات متحده، که برای یک دیدار دو حزبی در کنگره به پکن سفر کرده بود، در دیدار با شی روز دوشنبه از واکنش چین نیز ابراز ناامیدی کرد. شومر با انعکاس انتقادی که پیش از این در دیدار با وزیر امور خارجه چین مطرح کرده بود، گفت: من این را با احترام می گویم، اما از بیانیه وزارت خارجه مبنی بر عدم همدردی یا حمایت از مردم اسرائیل در این دوران غم انگیز ناامید هستم.
به دنبال این انتقادات، مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک نشست خبری معمولی در اواخر روز دوشنبه کمی فراتر رفت و گفت که چین «عمیقاً از تلفات غیرنظامیان متأسف است» و «هر اقدامی که به غیرنظامیان آسیب برساند» را محکوم می‌کند. اما او این سوال که آیا پکن حملات حماس به غیرنظامیان را اقداماتی تروریستی می‌داند، کنار گذاشت و پیام بی‌طرفی را تکرار کرد و چین را دوست اسرائیل و فلسطین خواند.
پکن در سرتاسر بیانیه های خود از نام بردن حماس خودداری کرده و این بحران را به طور مبهم به عنوان افزایش تنش ها و خشونت بین فلسطین و اسرائیل توصیف می کند
پکن در سرتاسر بیانیه های خود از نام بردن حماس خودداری کرده و این بحران را به طور مبهم به عنوان افزایش تنش ها و خشونت بین فلسطین و اسرائیل توصیف می کند. نزدیکترین اشاره به حماس از زبان ژانگ جون، که نماینده دائم پکن در سازمان ملل بود که گفت درگیری های شدید بین اسرائیل و گروه های مسلح در غزه رخ داده است.
چین مانند روسیه و اکثر کشورهای عربی، حماس را یک سازمان مقاومت می‌داند، نه یک گروه تروریستی که توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا تعیین شده است. بی میلی چین به نام بردن یا محکوم کردن حماس با واکنش این کشور به جنگ اوکراین مقایسه شده است. در آنجا، پکن از محکوم کردن روسیه و یا حتی نامیدن آن به عنوان تهاجم خودداری کرده است.
پوشش رسانه های دولتی
برنامه پربیننده چین عمدتاً بر حملات هوایی اسرائیل به غزه و صحنه‌های ویرانگری که آنها در آنجا ایجاد کردند، متمرکز بود.
فیل کانینگهام، مشاور رسانه ای که برنامه خبری شبانه سی سی تی وی را ردیابی و تجزیه و تحلیل می کند، گفت: «شما می توانید به وضوح مشاهده کنید که چین در حال بازی کردن است».
رسانه‌های دولتی چین، ایالات متحده را به خاطر درگیری‌هایی که اکنون در قلب خاورمیانه در جریان است، مقصر می دانند
رسانه‌های دولتی چین، ایالات متحده را به خاطر درگیری‌هایی که اکنون در قلب خاورمیانه در جریان است، مقصر می دانند. در سرمقاله روز دوشنبه، گلوبال تایمز، یک روزنامه ملی گرای وابسته به سخنگوی رسمی حزب کمونیست چین، از کشورهای غربی_ به ویژه ایالات متحده_ به دلیل سوگیری در مورد این موضوع و افروختن آتش به جای سرد و آرام کردن اوضاع انتقاد کرد.
در این بیانیه آمده است: «این یک الگوی ثابت برای کشورهای غربی در بسیاری از مناطق درگیری است؛ جایی که آنها اغلب موانع اساسی برای حل بحران ایجاد می کنند». عصر همان روز، بخش خبری دوربین مدار بسته در مورد درگیری، تصاویری از ناو هواپیمابر یو اس اس فورد را پخش کرد و به نقل از وزیر دفاع ایالات متحده گفت که این ناو هواپیمابر در مدیترانه شرقی در بحبوحه افزایش حضور نیروی هوایی ایالات متحده در منطقه مستقر شده است. سپس گفت که سخنگوی حماس «آمریکا را به دلیل دست داشتن در تهاجم به مردم فلسطین محکوم کرده است».
در رسانه‌های اجتماعی چین، بسیاری از کاربران حمایت خود را از فلسطینی‌ها اعلام و از اسرائیل اغلب با یک ضربه مستقیم یا پنهان به سمت ایالات متحده، انتقاد کرده‌اند.
فولتون، تحلیلگر شورای آتلانتیک، معتقد است که واکنش چین با گرایش سنتی آن نسبت به فلسطینی ها در مورد مسئله با اسرائیل مطابقت دارد
نقش محدود
با تشدید درگیری، پکن خود را در یک نقطه دشوار می بیند. فولتون، تحلیلگر شورای آتلانتیک، معتقد است که واکنش چین با گرایش سنتی آن نسبت به فلسطینی ها در مورد مسئله با اسرائیل مطابقت دارد. هنگامی که درگیری غزه در سال ۲۰۲۱ شعله ور شد، پکن_ که در آن زمان ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده داشت_ از فلسطینی ها حمایت کرد و چین را به عنوان جایگزینی برای آمریکا در این موضوع معرفی نمود.
چین از دیرباز با رهبران فلسطینی دوست بوده است. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری که در سال ۲۰۰۷ کنترل غزه را به رقیب خود حماس از دست داد، در حدود دو دهه قدرت خود، پنج بار به پکن سفر کرده است. شی و عباس در آخرین سفر خود در ماه ژوئن از ارتقای روابط دوجانبه به مشارکت استراتژیک خبر دادند.
اما چین همچنین روابط اقتصادی خود را با اسرائیل در سال های اخیر تعمیق بخشیده و تجارت و سرمایه گذاری در بخش هایی از فناوری گرفته تا زیرساخت ها را افزایش داده است. اسرائیل در طرح کمربند_ جاده پکن که شاهد ساخت یک بندر جدید در حیفا، شلوغ ترین مرکز کشتیرانی در اسرائیل، توسط یک شرکت دولتی چینی بود، شرکت کرده است.
درک این موضوع که اسرائیل همیشه در اردوگاه ایالات متحده خواهد بود، نگرانی اصلی پکن است، به خصوص که رقابت جهانی آن با واشنگتن داغ شده است
با این حال، درک این موضوع که اسرائیل همیشه در اردوگاه ایالات متحده خواهد بود، نگرانی اصلی پکن است، به خصوص که رقابت جهانی آن با واشنگتن داغ شده است.
روابط ایران و عربستان سعودی نشانه آغاز عصر جدید رو به جلو با مرکزیت چین هستند. چین به اسرائیل به عنوان فرصتی برای کسب امتیاز در جهان عرب و بقیه کشورهای در حال توسعه نگاه می کند. اگر از اسرائیل انتقاد کنید، از حمایت ۲۰ کشور عربی در مجامع بین المللی برخوردار خواهید شد و این در مواردی مانند اعلامیه‌هایی درباره وضعیت سین‌کیانگ که بسیاری از کشورهای دارای اکثریت مسلمان از رویکرد چین حمایت کرده‌اند بسیار مفید بوده است.
برخی از کارشناسان مانند فولتون معتقدند که در بیشتر مسائل، درگیری اسرائیل و فلسطین واقعاً تأثیر مستقیمی بر چین ندارد. آنها از این موضوع به عنوان ابزاری برای اهداف سیاست داخلی و خارجی خود استفاده می کنند. حل و فصل مناقشه با توافق صلحی که چین به واسطه آن میان ایران و عربستان سعودی کمک کرد، فاصله زیادی خواهد داشت؛ جایی که هر دو دولت به دنبال راه‌حل خروج از تنش‌های دوجانبه برای تمرکز بر چالش‌های داخلی خود بودند.
فولتون خاطرنشان کرده که کار سنگین قبلاً با تلاش یک ساله بازیگران محلی عراق و عمان انجام شده بود و چین در آخرین لحظه وارد عمل شد تا از قدرت بزرگ حمایت کند.
پس از سفر عباس، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در ژوئن گفت که او نیز دعوت نامه ای برای سفر رسمی به چین دریافت کرده است. فولتون معتقد است که بعید است که این سفر اکنون انجام شود. دولت اسرائیل احتمالاً در همان جایی نیست که سعودی‌ها و ایرانی‌ها برای هر نوع راه‌حلی قرار داشته اند. آنها احتمالاً می خواهند اطمینان حاصل کنند که حماس نمی تواند دوباره به آنها حمله کند. بر همین اساس، فولتون فکر نمی کند که کشوری مانند چین که تجربه عمیقی در درگیری ندارد، شانس زیادی برای ایفای نقش زیادی داشته باشد.
نظر شما