زهرا بهرامی؛ بازار: آتش سوزی جنگل‌های شمال سریالی است که هرساله تکرار می‌شود؛ کارشناسان معتقدند با بارندگی‌های ماه‌های نخست سال، پوشش گیاهی عرصه‌های طبیعی افزایش چشمگیری داشته و با گرم شدن هوا و کاهش برودت یک سهل‌انگاری می‌تواند آتشی بزرگ به دامان مراتع و جنگل‌های گلستان بیندازند.
طی سال ۱۳۹۷ بر اثر وقوع ۳۱۱ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان ۴۱۲ هکتار از جنگل‌ها و مراتع استان خسارت دیدند و در سال گذشته این آمار به ۲۲۴ فقره حریق و خسارت به ۲۰۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی رسید.
کارشناسان نسبت به عمدی و غیرعمدی بودن این آتش‌سوزی‌ها تردید دارند و مسئولان می‌گویند منشاء ۹۵ درصد از حریق‌های عرصه‌های طبیعی عوامل انسانی است.
با محمدرضا آریانفر، جانشین فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان به گفتگو نشستیم و وی از کمبود نیرو، اعتبارات، امکانات و تجهیزات برای مقابله با آتش‌سوزی‌های احتمالی در استان گلایه کرد و معتقد بود جنگل‌های سوزنی برگ استان مخزن باروت است.
* وضعیت استان را در خصوص احتمال آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه از ابتدای سال تاکنون آتش‌سوزی گسترده در استان نداشته‌ایم و فقط چند مورد حریق نقطه‌ای در سه ماه گذشته اتفاق افتاد که سطحی بود و به هکتار هم نرسید؛ اما با بارش باران در ماه‌های اخیر و تراکم پوشش گیاهی با افزایش درجه حرارت، کاهش رطوبت و خشکی هوا، احتمال وقوع حریق در عرصه‌های منابع طبیعی استان افزایش پیدا می‌کند.
* پس امسال جنگل‌ها و مراتع به ویژه در شرق استان به شدت مستعد آتش‌سوزی است؟
بله. مناطق شرقی استان به لحاظ شرایط طبیعی و اقلیمی، شرایط رطوبتی، کاهش بارندگی و همچنین وزش بادهای خشک از مناطق غربی استان مستعدتر است؛ در مجموع پارک ملی گلستان، کلاله، مراوه تپه و مینودشت سابقه و پیشینه بیشتری در آتش‌سوزی دارند؛ غرب استان فقط در ارتفاعات آن هم اواخر تابستان که پوشش‌های مرتعی و علفی بالادست خشک می‌شود احتمال وقوع آتش‌سوزی وجود دارد.
* گویا وجود جنگل‌های دست‌کاشت و سوزنی برگ شرایط را برای حریق در شرق استان مهیاتر هم کرده است
از مجموع ۴۲۵ هزار هکتار نوار جنگلی غرب تا شرق استان گلستان ۴۵ هزار هکتار از جنگل‌های دست کاشت و سوزنی برگ در شرق استان واقع شده‌اند. این جنگل‌ها حدود ۴۰ سال قدمت دارند و سال‌ها است عملیات نگهداری و پرورشی، حذف و تُنُک کردن و همچنین از بین بردن پوشش مزاحم در آن‌ها انجام نشده چراکه مبلغ زیادی اعتبار می‌خواهد؛ به عبارتی می‌توان گفت این جنگل‌های سوزنی برگ مخزن باروت هستند؛ اگر در شرق استان آتش‌سوزی اتفاق بیفتد گسترش آتش‌سوزی چشمگیر است و خیلی سریع می‌سوزند و متاسفانه به دلیل کمبود نیرو و اعتبار نمی‌توانیم با سرعت آتش را خاموش کنیم.
* در این حوزه برنامه ندارید یا همان کمبود اعتبار مانع است؟
برنامه داریم اما اعتبار کافی نداریم؛ ببینید ما الان می‌دانیم شرایط برای حریق در عرصه‌های طبیعی استان مهیا است و باید امکانات و تجهیزات را برای مقابله با آتش‌سوزی‌های احتمالی آماده کنیم؛ سیستم موتوری ما معیوب است اما اعتبار کافی برای تعمیر نداریم. نیروی کافی هم در حوزه پیشگیری و مقابله نداریم.
در سال‌های اخیر تعداد قابل توجهی از نیروهای یگان حفاظت بازنشسته شده‌اند و استخدامی جدید نداشته‌ایم؛ امسال قصد داریم چند دیده‌بان حریق فصلی را به‌کار بگیریم؛ مردم و نیروهای داوطلب جوامع محلی در زمان آتش‌سوزی به کمک ما می‌آیند اما اینها کافی نیست ما به نیروی آموزش دیده و مورد وثوق نیاز داریم که آن‌ها را در مناطق بحرانی سازماندهی و مستقر کنیم.
در اطفاء آتش‌سوزی سال‌های گذشته هم مردم مشارکت خوبی داشتند و همراهی مردم، دهیاری‌ها، نیروهای بسیجی و کشاورزان خوب بوده در سال‌های گذشته هم کمبود نیرو همین‌گونه جبران شد.
* آمار آتش‌سوزی‌های سال گذشته چگونه بوده است؟
سال گذشته ۲۲۴ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی استان داشتیم که ۲۰۰ هکتار جنگل و مرتع خسارت دید و عمده خسارت‌ها سطحی بود و امسال بخشی از آن‌ها احیاء شدند. در واقع جنگل تخریب نشده بود و پوشش‌های درختچه‌ای، تعدادی نهال و چوب‌های خشک سوخته بودند.
* در سال‌های گذشته وعده داده بودند دو بالگرد در مازندران و گلستان مستقر شوند تا در عملیات اطفاء کمک کند
بالگرد در شرایط بحرانی و زمانی که آتش از کنترل نیروهای انسانی خارج شود، نیاز است؛ در حال حاضر بالگرد مستقر در استان نداریم اما در شرایط بحرانی تقاضا کنیم به کمک ما می‌آید. بپذیرید هزینه نگهداری و اطفاء حریق با بالگرد بسیار زیاد است برای هر عملیات حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است؛ فلذا اینقدر اعتبار نداریم.
* گفتید برنامه دارید اما اعتبار ندارید. مشخصاً چه برنامه‌هایی؟
ما شش هزار و ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک بین منابع ملی (جنگل‌ها و مراتع) با زمین‌های کشاورزی داریم؛ با مشارکت کشاورزان و امکانات و تجهیزات موجود ایجاد آتش‌بُر را آغاز کرده‌ایم؛ برای عملیات پرورشی در جنگل‌های سوزنی برگ برنامه داریم و نقاط اولویت‌دار مشخص شده اما اعتبار و نیرو نداریم؛ در بحث پیشگیری بیشتر امور جنگل فعال است اما حداقل ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم تا ۱۰ هزار هکتار از عرصه‌ها را بازسازی و احیاء کنیم و عملیات پرورشی در آن‌ها انجام دهیم؛ جاده‌های دسترسی باید مرمت شود و برای آن هم اعتبار نیاز داریم.
* پس چالش اصلی کمبود اعتبار است؟
ما وقتی جاده مناسب نداشته باشیم اگر نیرو، امکانات و تجهیزات کافی هم داشته باشیم نمی‌توانیم به عمق دسترسی داشته باشیم و خودرو و نیرو بفرستیم؛ نیروهای ما در شرایط فعلی کفش و لباس مناسب برای اطفاء حریق ندارند؛ ماشین داریم اما در تأمین سوخت، هزینه تعمیر و نگهداری مشکل داریم و با کمبود اعتبار مواجه‌ایم.
نیروهای ما اکثراً شرکتی هستند و کمتر نیروی رسمی و پیمانی داریم؛ حقوق‌ها با یکی دو ماه تأخیر پرداخت می‌شود و چالش اصلی ما اعتبار و نیروی آموزش دیده و متخصص است.
نظر شما