بازار؛ گروه بین‌الملل: جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین ذخایر لیتیوم جهان را در همدان کشف کرده است. این ذخایر لیتیوم می‌تواند حاوی حدود ۸.۵ میلیون تن متریک (MT) آماده استخراج باشد که آن را به یکی از بزرگترین اکتشافات جهانی تبدیل می‌کند.
در حال حاضر، شیلی با حدود ۳۹۰۰۰ تن لیتیوم دومین تولیدکننده بزرگ لیتیوم در سال ۲۰۲۲ است. ذخایر این کشور با ۹.۳ میلیون تن بزرگترین ذخایر جهان است. تا به حال گفته می‌شد که دومین ذخایر بزرگ در استرالیا با ۳.۸ میلیون تن بود.
در دنیای امروز، این فلز استراتژیک و ارزشمند در فناوری‌های پیشرفته از اهمیت بالایی برخوردار است. شاخص قیمت_لیتیوم تا اواسط دسامبر ۲۰۲۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۸۲.۶ درصد افزایش یافت. در همین حال، S&P Global نسبت به کمبود جهانی لیتیوم در سال ۲۰۲۴ به دلیل افزایش تقاضا هشدار داد. این شرکت استدلال می‌کند که ۵۳ پروژه کنونی استخراج لیتیوم با هزینه‌ای حدود ۳۷.۸ میلیارد دلار در سال، حتی اگر تا سال ۲۰۳۰ با کسری ۶۰۵۰۰۰ تنی توسعه یابد، باز هم قادر به پاسخگویی به تقاضای جهانی نیستند.
اما روز گذشته، یک منبع آگاه اعلام کرد که آنچه در رسانه‌ها درباره میزان ذخیره معدن تازه کشف شده لیتیوم در همدان اعلام شده، تنها نیمی از ذخیره‌ای است که در این معدن وجود دارد و ذخیره لیتیوم در این معدن دو برابر چیزی است که اعلام شده است به گفته وی در ۱۳۹۶ به داده‌های خوبی از لیتیوم با استانداردهای جهانی در همدان دست یافتیم و از ۱۳۹۶ با توجه به آنالیزهای مثبت، مجوزهای مربوطه دریافت شده و در ۱۴۰۱ نخستین گواهی کشف لیتیوم کربنات با ذخیره ۵/۸ میلیون تن کانسنگ با عیار ۸۲ PPM به دست آمد.
در این خصوص، روزنامۀ صهیونیستی معاریو در مطلبی نوشته است: کشف ذخایر لیتیوم در ایران به تغییر معادلات و موازنۀ قدرت و تقویت جایگاه ژئوپلتیک ایران منجر می‌شود که برای تل‌آویو بسیار نگران‌کننده است. اسرائیل این موضوع را دنبال می‌کند تا بداند که تهران چگونه تلاش خواهد کرد از این کشف به نفع خود استفاده کند.
همچنین یک روزنامه انگلیسی نیز در این مورد نوشت: ایران به سرعت در حال تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای بزرگ سیاسی، نظامی و اقتصادی است و کشف معدن لیتیوم جایگاه این کشور را در جهان و روابطش با محور جدید چین-روسیه و سازمان بریکس را تقویت خواهد کرد. وجه تمایز سلاح جدید اقتصادی ایران، «لیتیوم»، این است که بر خلاف سلاح مشابه نفتی با توانمندی‌های اتمی «مخفی» و موشکی بسیار پیشرفته حفاظت می‌شود.
اهمیت اقتصادی لیتیوم
لیتیوم بخش مهمی از باتری خودروهای الکتریکی است. قیمت کربنات لیتیوم در سال گذشته به بالاترین حد خود یعنی ۸۶۱۷۰ دلار در هر تن افزایش یافت، اما به نظر می‌رسد که این افزایش عظیم با کاهش قیمت‌ها در این ماه به ۵۲۵۰۰ دلار در هر تن رسیده است. پشت رکود اخیر قیمت - تا حدی - کاهش تقاضای خودروهای برقی در چین است که تا حدی به دلیل پایان دادن به یارانه‌های خودروهای برقی توسط این کشور است. اما فشار بیشتر قیمت ناشی از افزایش عرضه لیتیوم از چین، استرالیا و شیلی و اکنون ایران است.
بر اساس گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده (USGS) که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، در کل ۸۹ میلیون تن لیتیوم در سراسر جهان شناسایی شده است. استرالیا، شیلی، آرژانتین و چین تولیدکنندگان اصلی هستند
دیلن کلی، تحلیلگر Ord Minnett گفت: «تقاضا همچنان قوی است، اما قیمت‌ها برای مدتی طولانی ناپایدار بوده‌اند. ریستاد قبلاً هشدار داده بود که کسری بازار جهانی لیتیوم از ۷۶۰۰۰ تن LCE در سال گذشته به چیزی بین ۲۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ تن LCE در سال جاری کاهش خواهد یافت و این قبل از آخرین کشف ایران بود.
گلدمن ساکس با پیش‌بینی این موضوع موافق بود که عرضه با سرعت بیشتری نسبت به تقاضا رشد می‌کند و قیمت‌های بازار را کاهش میدهد. در حالی که به نظر می‌رسد تحلیلگران موافق هستند که بازار کربنات لیتیوم برای ادامه اصلاح در سال جاری تنظیم شده، ریستاد انرژی اصلاح قیمت را موقتی می‌بیند و تقاضا همچنان سالم است.
لیتیوم در راستای توسعه فنی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده و افزایش علاقه به خودروهای الکتریکی اخیراً منجر به ظهور این فلز به عنوان ماده اصلی برای واحدهای ذخیره انرژی مورد نیاز این ماشین‌ها شده است. برخی رسانه‌ها گزارش می‌دهند که تقاضای زیاد برای این فلز به دلیل گسترش گسترده باتری‌های با عمر طولانی و ساخت خودروهای برقی، نگرانی‌ها در مورد پایان یافتن این منبع طبیعی را افزایش داده است. برخی گزارش‌ها حاکی از احتمال تمام شدن لیتیوم در اوایل سال ۲۰۲۵ است.
لیتیوم که «نفت قرن بیست و یکم» نامیده می‌شود، برای ساخت باتری‌های وسایل نقلیه الکتریکی ضروری است. این فلز سفید همچنین جزء ضروری باتری‌های قابل شارژ مورد استفاده در تلفن‌های همراه و سایر وسایل الکترونیکی است. بر اساس گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده (USGS) که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، در کل ۸۹ میلیون تن لیتیوم در سراسر جهان شناسایی شده است. استرالیا، شیلی، آرژانتین و چین تولیدکنندگان اصلی هستند.
در سال ۲۰۲۲، قیمت لیتیوم به دلیل افزایش قیمت قطعات و تورم عمومی افزایش یافت، زیرا تقاضا برای وسایل سفر تمیزتر در سراسر جهان افزایش یافت. ایران که اقتصاد آن توسط تحریم‌های شدید بین‌المللی، به‌ویژه توسط ایالات متحده تحمیل شده، آسیب دیده است، دارای ذخایر طبیعی قابل توجهی از جمله گاز، نفت، مس و آهن و اکنون لیتیوم است.
ایران با کشف عظیم لیتیوم در یکی از استان‌های غربی خود به «طلای سفید» دست یافته است و با صادرات لیتیوم می‌تواند اوضاع را در بازار جهانی متزلزل کند و حتی قیمت لیتیوم را کاهش دهد
چرا اسرائیل نگران است؟
ایران به شدت تحت تحریم‌های شدید غرب قرار گرفته که بر توانایی آن در صادرات و کسب ارز خارجی تأثیر گذاشته است. این امر باعث شده که اقتصاد آن ضربه جدی ببیند و در نتیجه نرخ ارز افزایش یابد. روسیه و چین از معدود متحدان اقتصادی ایران هستند. اکنون، ایران با کشف عظیم لیتیوم در یکی از استان‌های غربی خود به «طلای سفید» دست یافته است و با صادرات لیتیوم می‌تواند اوضاع را در بازار جهانی متزلزل کند و حتی قیمت لیتیوم را کاهش دهد.
دلایل نگرانی تل آویو از کشف این منابع را روزنامه معاریو به روشنی تشریح کرده است. به نوشته این روزنامه صهیونیستی، این کشف فرصت‌های اقتصادی و انرژی کمیاب و عظیمی را برای دولت ایران به همراه دارد و اگرچه کیفیت و هزینه استخراج لیتیوم ناشناخته است، اما در اختیار داشتن حدود یک دهم لیتیوم مصرفی جهان که یک ماده خام استراتژیک محسوب می‌شود، ایران را به یک بازیگر مهم ژئوپلیتیکی در سیاست و اقتصاد جهانی تبدیل خواهد کرد.
به گفته این روزنامه، بعید نیست که این امر نه تنها نفوذ ایران را به شدت افزایش دهد، بلکه بر نفوذ کشورهای عربی خلیج فارس بخصوص تولیدکنندگان عمده نفت در جهان و در راس آن عربستان سعودی و امارات متحده عربی تاثیرگذار است و این وضعیت ممکن است توازن قوای منطقه‌ای را به نفع تهران تغییر دهد. این امر همچنین موجب تقویت موضع ایران در مذاکرات چارچوب ائتلاف‌ها و توافق‌های مختلف اقتصادی و امنیتی و موجب انحراف توجهات از بازار نفت به سمت صنایع معدن لیتیوم در منطقه شود.
این روزنامه در پایان نوشت: بدون شک ایران به عنوان کشوری در آستانه هسته‌ای شدن از قدرت توأم سیاسی و اقتصادی برخوردار است و از نظر برخورداری از منابع انرژی علاوه بر جسارت و انگیزه بالا به ویژه با توجه به با کشف میدان لیتیوم، انتظار می‌رود که بسیار خطرناک تر از چیزی باشد که الان است.
تحولات در شرق ایران
یکی از کشورهای غنی از لیتیوم، همسایه شرقی ایرانی یعنی افغانستان است که توجه کشورهای بزرگ از جمله چین را به خود جلب کرده است. در آوریل سال جاری، دولت افغانستان به رهبری طالبان اعلام کرد که یک شرکت چینی با پیشنهاد سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد دلاری برای استخراج ذخایر ملی لیتیوم و ارائه کمک در ساخت زیرساخت‌ها، با کابل تماس گرفت. گزارش‌ها حاکی از آن است که افغانستان به ارزش تخمینی یک تریلیون دلار مواد معدنی ضروری دارد.
کشف منابع لیتیوم ظرفیت ایران در معادلات سیاسی و اقتصادی و حتی امنیتی منطقه را افزایش میدهد و تهران می‌تواند نقش مهمی در بازار مهم این ماده معدنی داشته باشد. همچنین به دلیل نزدیکی به افغانستان می‌تواند کشورهای بزرگ مانند چین را برای مشارکت در معادن دو کشور را فراهم کند
تحلیلگران بر این باورند که اکنون تمرکز به افغانستان معطوف خواهد شد تا از ذخایر عظیم لیتیوم این کشور استفاده شود. لیتیوم به عنوان نفت قرن بیست و یکم توصیف شده و آرژانتین، بولیوی و شیلی که به کشورهای مثلث لیتیوم "LTCs" معروف هستند، بزرگترین ذخایر این فلز در جهان را دارند. اما از آنجایی که هزینه حمل و نقل از آمریکای جنوبی به کشورهای آسیایی تشنه انرژی از نظر اقتصادی امکان‌پذیر نیست، اکنون امید خود را به افغانستان بسته‌اند تا بتوانند از لیتیوم در این کشور آسیایی بهره‌مند شوند. روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز اخیراً گزارش داده است که مقادیر لیتیوم در افغانستان می‌تواند با کشورهای مثلث لیتیوم رقابت کند.
افغانستان همیشه یک کشور وابسته به کمک های خارجی بوده است. اما پتانسیل استخراج لیتیوم و مس می تواند اقتصاد ناپایدار و وابسته به کمک آن را به یک اقتصاد پایدار و تجارت محور تبدیل کند. با این حال، بدون صلح و ثبات، و فقدان جهت گیری‌های سیاسی مشخص از سوی طالبان، بهره برداری از منابع استراتژیک جدید که پتانسیل تغییر آینده افغانستان را دارد، یک رویا باقی خواهد ماند، زیرا مواد معدنی تا زمانی که در زیر زمین باقی می‌مانند، بی‌ارزش هستند.
در مجموع، کشف منابع لیتیوم ظرفیت ایران در معادلات سیاسی و اقتصادی و حتی امنیتی منطقه را افزایش میدهد و تهران می‌تواند نقش مهمی در بازار مهم این ماده معدنی داشته باشد. همچنین به دلیل نزدیکی به افغانستان می‌تواند کشورهای بزرگ مانند چین را برای مشارکت در معادن دو کشور را فراهم کند.
نظر شما