بازار؛ گروه استانها: اگرچه صادرات گل می‌تواند ارزآوری مناسبی برای کشور به همراه داشته باشد اما در سال‌های اخیر به دلایلی همچون گرانی کرایه حمل هوایی، مشکلات حمل زمینی از محل برداشت، نبود پایانه صادراتی؛ جولان دلالان و تأخیر ترخیص کالا در گمرکات دست و پای صادرکنندگان را بسته است.
مشکلات مربوط به تنظیم زمان‌بندی تولید محصول و حمل و درنتیجه عدم تحقیق به‌موقع محصول متناسب با نیاز مشتریان و همچنین ورود انفرادی هرکدام از صادرکنندگان ایرانی به بازارهای جهانی و عدم پیروی از یک استراتژی مشترک و مناسب، صادرات گل و گیاه را با مشکلات جدی همراه کرده است .
ایران در خاورمیانه تقریباً مهد اصلی تولید و کشت انواع گل و گیاه طبیعی و زینتی است و لذا سرمایه‌گذاری و به قول تولیدکنندگان تنها یک‌گوشه چشم دولتی‌ها می‌تواند بسیاری از موانع سد راه صادرات این محصول را هموار کند.
صادرات گل از چندین استان در کشور انجام می‌شود و کشورهای حوزه خلیج‌فارس عمدتاً از شیراز، روسیه و آذربایجان از استان‌های شمالی و گل ترکمنستان از مشهد و مقداری کمی از تهران تأمین و صادر می‌شود.
رتبه هفدهم ایران در تولید گل و گیاه
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه ایران در تولید گل رتبه هفدهم در دنیا را به خود اختصاص داده است به بازار گفت: این در حالی است که در حوزه صادرات در رتبه ۱۱۵ قرار داریم!
احمد نادری با اشاره به اینکه گردش مالی گیاهان زینتی و آپارتمانی در جهان رقمی معادل ۲۰۰ میلیارد دلار را در بر می گیرد ادامه داد: این در حالی است که این رقم در ایران از ۴۰ میلیون دلار تجاوز نمی‌کند.
وی با اشاره به توان قابل توجه در تولید گل در کشور و همچنین استان خراسان رضوی بیان کرد: در حالی که می توانیم ۵ درصد صادرات گل جهان را در اختیار داشته باشیم و سرانه مصرف گل در جهان ۳۵۰ گل می‌رسد اما متأسفانه این رقم در کشور از تعداد ۵ و نهایتاً ۱۰ گل در سال تجاوز نمی‌کند.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی: ایران در تولید گل رتبه هفدهم در دنیا را به خود اختصاص داده است این در حالی است که در حوزه صادرات در رتبه ۱۱۵ قرار دارد
نادری ادامه داد: صادرات ۱۲۰ شاخه گل رز معادل یک بشکه نفت ارزآوری دارد و لذا باید استفاده از گل و گیاه در کشور فرهنگ‌سازی شود تا بتوان از اشتغال‌زایی و قابلیت ارزآوری که دارد استفاده کرد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: درست است که سطح مساحت گلخانه‌ای استان کم است ولی ازنظر کیفی و فنی، بالاترین استان در کشور هستیم و ویژگی‌های اقلیمی استان با رطوبت پایین که مناسب گل‌های گلخانه‌ای است و همچنین ۳۰۰۰ ساعت آفتاب در طی سال از بهترین استانها درزمینهٔ گل‌های تزئینی است.
کمبود در زیرساخت‌های صادراتی
رئیس انجمن گل رز ایران در گفت‌وگو با بازار ضعف در زیرساخت‌های صادراتی مانند نبود بارانداز صادرات را یکی از مشکلات مهم صادرات گل از این استان بیان می‌کند.
مهدی سمنگانی به بازار می‌گوید: حدود ۴۵۰هکتار گلخانه گل و گیاه و محصولات گلخانه‌ای در استان داریم که ۵۰درصد آن در سه یا چهار سال اخیر ایجادشده؛ اما بازار جدیدی برای این تولید به‌ویژه برای صادرات ایجاد نشده و این اضافه‌تولید در بازار تبدیل به ضایعات می‌شود.
رئیس انجمن گل رز ایران: حدود ۴۵۰هکتار گلخانه گل و گیاه و محصولات گلخانه‌ای در استان داریم که ۵۰درصد آن در سه یا چهار سال اخیر ایجادشده؛ اما بازار جدیدی برای این تولید به‌ویژه برای صادرات ایجاد نشده و این اضافه‌تولید در بازار تبدیل به ضایعات می‌شود
وی می‌گوید: همه مسئولان از گذشته تاکنون در ایجاد یک بارانداز صادراتی گل اتفاق‌نظر داشتند اما تاکنون هیچ اقدام اجرایی در این زمینه صورت نگرفته است.
سمنگانی می‌افزاید: باوجوداینکه مشهد را می‌توان قطب تولید گل رز دانست و ظرفیت تولیدی ۱۰۰ میلیون شاخه را داراست اما امکانات و زیرساخت‌های صادراتی این ظرفیت مهم مهیا نیست و لذا بارانداز صادراتی برای شرق کشور با محوریت خراسان رضوی و مشهد ضرورت ملی دارد.
وی ادامه می‌دهد: مشهد در حال حاضر به محل تجمع بار از خراسان جنوبی و شمالی و استان‌های اطراف تبدیل‌شده است و کشورهای همسایه ازجمله ترکمنستان و افغانستان بازار مناسبی برای صادرات هستند اما نحوه صادرات به این کشورها جای تأمل دارد زیرا به‌صورت کوله باری و بدون استانداردهای لازم انجام می‌پذیرد.
متأسفانه گل به‌صورت خرده‌فروشی است و صادرات به کشور ترکمنستان توسط دلال‌ها انجام می‌شود و هنوز سازوکار صادراتی برای تولیدکنندگان ایجاد نشده است.
وی بابیان اینکه مشهد بهترین، قوی‌ترین و نزدیک‌ترین صادرکننده گل به کشور ترکمنستان است اظهار می‌کند: اما متأسفانه تاکنون به‌عنوان قطب سرمایه‌گذاری به این استان نگاه نشده است.
سمنگانی اذعان می‌کند: ما شرایط صادرات گل به اروپا را با توجه به محدودیت انتقال دلار و نبود پرواز ویژه حمل بار نداریم؛ اما در نبود بازار اروپا بازارهای عملیاتی ترکمنستان، افغانستان، عراق، سوریه و مناطق اطراف راداریم که برای ما بالقوه است. گردش مالی صادرات گل در یک روز ۷۰ تا ۸۰ هزار دلار است و هر واحد تولید گل ۱۵ کارگر دارد که در نبود بازار جدید عرضه، این توان در حال نابودی است.
افزایش هزینه‌های تولید
ابراهیم حسینی یکی از تولیدکنندگان گیاهان زینتی در این رابطه به بازار می‌گوید: در حال حاضر هزینه نهاده‌های کشاورزی مربوط به گل و گیاه زینتی مانند سم، کود، بذر، پلاستیک، گلدان و هزینه‌های مربوط به گلخانه مثل حامل‌های انرژی و دستمزد کارگر روزبه‌روز افزایش‌یافته که این ادامه فعالیت را سخت‌تر وی یادآور می‌شود: بالا بودن هزینه‌های تولید، فرایند تولید سنتی، نبود بازارهای فروش، سیستم حمل‌ونقل و محدودیت‌های واردات بذر ازجمله موانعی است که منجر به عدم توسعه این صنعت در استان شده است.
این تولیدکننده گل و گیاه زینتی وجود دلالان و واسطه گران را از عوامل بازدارنده در فرایند تولید و صادرات این محصولات دانسته و بیان می‌کند: بخش اعظمی از چالش‌های این حوزه متأسفانه به مشکلات واسطه‌گری برمی‌گردد که تاکنون عزم و اراده‌ای برای حل آن وجود نداشته است.
حسینی با اشاره به اینکه بسیاری از کشورهای همسایه ازجمله ترکمنستان و افغانستان نیازهای خود را از ایران تأمین می‌کنند می‌افزاید: باوجود بازار خوب در بیخ گوشمان اما شما مشاهده می‌کنید که یک پایانه صادراتی گل که دسترسی لازم به فرودگاه را داشته باشد در استان وجود ندارد.
کار سخت تولیدکنندگان
مسئول امور گلخانه‌های سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه هزینه‌های تولید در حال حاضر به‌شدت افزایش‌یافته است به بازار می‌گوید: برای احداث یک هکتار گلخانه علاوه بر زمین و آب مبلغ ۱۵ میلیارد تومان تجهیزات نیاز است و سرمایه در گردش بسیاری بنا به نوع محصول می‌طلبد.
مهرداد میرحسینی تصریح می‌کند: در این راستا با توجه به اینکه هزینه‌های ایجاد یک گلخانه بسیار بالاست لذا باید تسهیلات مناسب باید تولیدکنندگان در نظر گرفت و راه را برای صادرات هموار کرد.
وی بابیان اینکه یک‌سوم گل رز صادراتی کشور از استان خراسان رضوی تأمین می‌شود بیان می‌کند: مشکلات صادرات باید حل شود زیرا بازار فروش به سختی فراهم می شود و برای حفظ بازار های جهانی باید همیشه محصول باکیفیت و مناسب تولید شود.
وی در خصوص تعداد و مساحت گلخانه‌های استان می‌گوید: بیش از دو هزار واحد گلخانه‌ای و ۳۶ هکتار فضای گلخانه‌ای و ۳۵ هکتار فضای باز در خراسان رضوی وجود دارد که هر هکتار ۱۲ تا ۱۵ نفر اشتغال دائم و مستقیم و دو برابر آن اشتغال غیرمستقیم از بازار، میدان‌ها و حمل‌ونقل ایجاد می‌کند.
مسئول امور گلخانه‌های سازمان جهاد کشاورزی : بیش از دو هزار واحد گلخانه‌ای و ۳۶ هکتار فضای گلخانه‌ای و ۳۵ هکتار فضای باز در خراسان رضوی وجود دارد که هر هکتار ۱۲ تا ۱۵ نفر اشتغال دائم و مستقیم و دو برابر آن اشتغال غیرمستقیم از بازار، میدان‌ها و حمل‌ونقل ایجاد می‌کند
مسئول امور گلخانه‌های سازمان جهاد کشاورزی درآمد خالص از هر هکتار گلخانه استاندار و در متراژ بالا را پنج میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: خوشبختانه گلخانه از مالیات مستقیم معاف است و تاکنون گلخانه داری سود بوده است و امیدواریم همین روند ادامه داشته باشد، چون هزینه‌های کود و سم به دلار است.
وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان گل و گیاه به دلیل تغییرات شرایط جوی و همچنین حوادث غیرمترقبه و پیش‌بینی‌نشده مانند قطع برق و یا گاز در طی سال گذشته خسارات زیادی را متحمل شدند بیان می‌کند: گلخانه داران باید درزمینهٔ پیش‌بینی و مسائل فنی و تجهیزات انرژی و به‌روزرسانی گلخانه‌ها سطحشان را بالا ببرند، تا خسارات وارده از تغییرات دمایی به حداقل برسد و می‌شود جلوی مقداری از این خسارات را به‌سادگی گرفت.
میرحسینی می‌افزاید: متأسفانه پوشش بیمه‌ای برای خسارت تغییرات شدید دمایی ضعیف است و باید با رایزنی با شرکت‌های بیمه سازوکار ویژه‌ای باید برای آن چید تا با یک سرمازدگی که معمولاً در سطح یک استان به‌یک‌باره و فراگیر اتفاق می‌افتد آنان نیز از عهده مبالغ بربیایند.
نظر شما