تهمینه غمخوار؛ بازار: از آن جایی که از زمان تشکیل دولت سیزدهم «سیاست نگاه به شرق» آغاز شده، گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه ملل جنوب شرق آسیا (آسه آن) که از زمان تاسیس، اقتصاد را محور اصلی همکاری های خود قرار داده، در برنامه های دولت در برنامه های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
در همین راستا، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در روز سه شنبه به اندونزی یکی از کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا سفر کرد که ضمن گفتگو در خصوص توسعه روابط دوجانبه، طی مراسمی، مقامات دو کشور ۱۱ سند همکاری را به امضا رساندند. تفاهمنامه تجارت ترجیحی، لغو روادید، مبادلات فرهنگی، همکاری نظارتی بر تولید فرآورده‌ای دارویی، همکاری در زمینه‌های علمی، فناوری و نوآوری و همکاری دو جانبه در زمینه نفت و گاز از جمله اسناد همکاری امضا شده میان وزاری امور خارجه، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نفت و معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و معاون وزیر صمت با همتایان اندونزیایی بود. همچنین اسناد همکاری امضا شده در حضور روسای جمهور دو کشور رونمایی شد.
در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی با دکتر «نوذر شفیعی» کارشناس مسائل شبه قاره و روابط بین الملل و عضو اسبق کمیسیون امنیت ملی مجلس در رابطه با سفر رئیس جمهور به اندونزی انجام داده که در ادامه می خوانیم.
* با توجه به سفر چند روز گذشته رئیس جمهور به اندونزی و انعقاد تفاهمنامه های همکاری در حوزه های گوناگون، روابط ایران و اندونزی به خصوص روابط اقتصادی در طول سالهای گذشته در چه سطحی بوده و تا کنون به چه میزان پیش رفته است ؟
اندونزی یکی از کشورهای در حال ظهور است که در صحنه اقتصادی و سیاسی بین المللی کشوری مطرح قلمداد می شود. بر همین اساس، اگر کشوری مانند ایران بتواند روابط خود را با اندونزی به خوبی تنظیم کند، می تواند از ظرفیتهای فراوان آن در توسعه همکاری های دوجانبه بهره مند شود، در حالی که البته جاکارتا نیز به جایگاه و موقعیت ایران نیاز دارد.
افزون بر این، اندونزی به عنوان چهارمین کشور پرجمعیت جهان شناخته شده و جزء گروه بیست یعنی کشورهایی که در حال صنعتی شدن و اقتصاد قدرتمندی هستند، محسوب می شود. بنابراین، نفس ارتباط با چنین کشوری برای ایران حائز اهمیت است. با این حال، جمهوری اسلامی در طول سالهای گذشته به دو دلیل رابطه خوب و مطلوبی با اندونزی نداشته است. یکی از آنها، افزایش فشارهای امریکا بوده؛ به طوری که روابط کشورهای دیگر با ایران به دلیل ترس از فشارهای ایالات متحده تحت تاثیر قرار گرفته است.
دلیل دوم این است که در برهه ای از زمان نوعی بدبینی نسبت به ایران در اندونزی مشهود بود که برخی از آنها توسط برخی از کشورهای مسلمان منطقه صورت گرفته بود. این مسئله موجب شده بود تا اندونزی چندان تمایلی به بهبود روابط با ایران نداشته باشد. البته عامل سومی را باید اضافه کرد و آن هم قصور و کم کاری دولتهای مختلف ایران است؛ یعنی به دلیل آنکه همکاری با کشورهای دیگر برای جمهوری اسلامی در اولویت بوده، اندونزی و کشورهایی مانند آن به خصوص به دلیل بعد مسافت در دستور کار توسعه روابط نبوده است.
اندونزی در این مسیر دارای جایگاه ویژه ای برای ایران است و به همین دلیل است که در میان کشورهای آسیای جنوب شرقی به عنوان مقصد سفر انتخاب شده است
حال، در شرایط جدید که سیاست نگاه به شرق اولویت کشور است، کشورهای آسیایی و شرقی در این سیاست دارای جایگاه مهمی هستند که البته بر اساس اولویتها و نیازهای ایران سنجیده می شود. لذا، اندونزی در این مسیر دارای جایگاه ویژه ای برای ایران است و به همین دلیل است که در میان کشورهای آسیای جنوب شرقی به عنوان مقصد سفر انتخاب شده است.
* معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه با بیان اینکه سفر رئیس جمهور به جاکارتا فصل جدیدی در روابط ایران و اندونزی خواهد گشود، اعلام کرده ما در تلاشیم حجم مبادلات تجاری ایران و اندونزی را به سطح قابل قبولی ارتقاء دهیم. از نظر شما، چه راهکارهایی برای توسعه روابط با اندونزی وجود دارد؟
اولین گام در تداوم همکاری میان دو کشور، اراده سیاسی و نشان دادن حسن نیت است. اگر چنین عنصری وجود نداشته باشد، دهها سند و توافقنامه هم که میان کشورها به امضا برسد، چندان سودمند نخواهد بود.
دومین نکته ای که باید مد نظر قرار گیرد، ظرفیت شناسی و شناخت توانمندی ها و پتانسیل های دو کشور است. در خصوص ایران و اندونزی، معرفی ظرفیتهای دو کشور برای یکدیگر مغفول واقع شده است. بنابراین، یک اقدام کارشناسی و نیازسنجی بر اساس واقعیات جزء ضرورتهای کاری در روابط دو کشور است که بر اساس آن بتوان یک نقشه راه برای توسعه روابط تهران_جاکارتا ترسیم کرد.
سومین موضوع و البته مهم این است که اقتصاد اندونزی یک اقتصاد جهانی است؛ بدین معنا که با اقتصاد جهان گره خورده و در هم تنیدگی دارد. بر همین اساس، باید در خصوص بحث تحریم های ایران تفکر درستی صورت گرفته و یا راههایی برای دورزدن یا حل مسئله تحریمها پیدا شود. اگر این مسئله حل نشود، ده ها سند همکاری هم که منعقد شود، چندان موجب توفیق و بهبود روابط میان دو کشور نخواهد شد و به سختی راه به جایی خواهد برد.
ایران باید از یک سیاست خارجی همسایه محور که در چارچوب دکترین سیاست همسایگی قرار دارد، فراتر حرکت کرده و شرکایی را در اقصی نقاط جهان برای خود پیدا کند، یعنی شرکای ایران نباید تنها محدود به کشورهای منطقه باشد
نکته چهارم این است که ما باید از یک سیاست خارجی همسایه محور که در چارچوب دکترین سیاست همسایگی قرار دارد، فراتر حرکت کرده و شرکایی را در اقصی نقاط جهان برای خود پیدا کنیم؛ یعنی شرکای ایران نباید تنها محدود به کشورهای منطقه باشد. لذا، کشورهایی که دارای ظرفیت همکاری از جمله اندونزی هستند، باید شناسایی شده و از پتانسیل های آنها استفاده شود.
نکته آخر این که، گاهی اوقات برای نشان دادن حسن نیت، انجام اقداماتی نمادین لازم است. بر همین اساس، ایران و اندونزی باید در برخی از صحنه های بین المللی و در سایر حوزه های موضوعی دیگر به همکاری های نمادین پرداخته تا دو کشور در حوزه های اقتصادی و سیاسی وارد تعاملات عمیق تری شوند.
*محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در پنجاه و یکمین جلسه هیأت مدیره اتحادیه پایاپای آسیا با بیان اینکه دلارزدایی پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشورها به پروژه سلاح‌سازی از دلار است، اعلام کرده که زنگ خطر تضعیف سلطه دلار به صدا در آمده و کار بزرگی در زمینه حذف دلار در معاملات بین کشورها در حال اتفاق است. این موضوع در حالی مطرح است که جایگزینی پول ملی ایران و اندونزی به جای دلار در سفر ابراهیم رئیسی مطرح شده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست ؟
به هر حال در حال حاضر دلار زدایی و پایان دادن به هژمونی دلار در دستور کار بسیاری از کشورها قرار گرفته است، زیرا وابستگی به دلار موجب شده تا محدودیتهای جدی در روابط کشورها با برخی دیگر ایجاد شود.
به خصوص اینکه برخی از کشورهایی که در معرض تحریم های امریکا قرار دارند، کشورهای قدرتمندی مانند چین و روسیه هستند که بخشی از اقتصاد جهان را تشکیل می دهند. در همین راستا، کشورهای مختلف علاقه مند هستند که بر پایه پولهای ملی روابط تجاری خود را شکل دهند تا از وابستگی به دلار رهایی پیدا کنند. اندونزی هم یکی از آن کشورهایی است که ممکن است این تمایل را داشته باشد تا بسیاری از مبادلات خود را با ایران بر اساس واحدهای پول ملی یا واحدهای پولی دیگری غیر از دلار، انجام دهد.
نظر شما