بازار؛ گروه استانها: مشهد مقدس برای رفع عطش شهروندانش نیاز به ۲۷۰ میلیون مترمکعب آب دارد که این روزها به دغدغه مسئولان تبدیل‌شده است و این در حالی است که طبق پیش‌بینی‌ها در سال ۱۴۲۰ این آمار به ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید و لذا باید فکری اساسی برای این موضوع برداشت.
در طی دو سال گذشته مشهد در وضعیت خشکسالی شدید قرار داشت لذا در سال آبی ۹۹-۱۴۰۰ میانگین بارندگی نسبت به دوره درازمدت ۶۰ درصد کاهش داشت و بدترین خشکسالی در ۵۰ سال گذشته را تجربه کرد.
در سال آبی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ نیز میزان بارندگی نسبت به بلندمدت ۲۳ درصد کاهش داشته است، این در شرایطی است که در مشهد بخش قابل‌توجهی از منابع آبی از طریق منابع سطحی تأمین می‌شود و کاهش بارندگی‌ها تأثیر بسزایی در کاهش آب در سدها دارد به عبارتی در دو سال گذشته از ذخایر قبلی موجود در سدها استفاده شد، به همین دلیل ذخایر سدهای مشهد به کمتر از ۱۵ درصد رسیده است.
هم‌اکنون از مجموع ۳۷ دشت استان خراسان رضوی، نیمی در شرایط ممنوعه بحرانی قرار دارد و وجود چاه‌های غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی مهم‌ترین علت بحرانی شدن وضعیت دشت‌های استان عنوان‌شده است.
کسری آب
مدیرکل آب منطقه‌ای خراسان رضوی در تشریح وضعیت موجود اظهار می‌کند: برای گذر از پیک مصرف آب در ماه‌های تیر و مرداد نیازمند ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه هستیم که اکنون ۸ هزار و ۵۵۰ لیتر آن راداریم و چهار هزار و ۱۵۰ لیتر کسر داریم و این موضوع جدی است.
علیرضا طاهری در خصوص راهکار تأمین آب برای رفع عطش شهروندان مشهدی اذعان می‌کند: مقدار ۲۲۵۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب شرب داریم که در این راستا ۷۵۰ لیتر بر ثانیه با حفر ۳۰ حلقه چاه در مشهد بر عهده آبفای مشهد و ۱۵۰۰ لیتر نیز به آب منطقه‌ای واگذار شد تا از طریق اجاره کردن ۷۷ حلقه چاه کشاورزی در اطراف مشهد بتوانیم مشکل را رفع کنیم.
وی با اشاره به این موضوع که مصرف آب در مشهد اکنون ۲۷۰ میلیون مترمکعب در سال است اظهار می‌کند: طبق پیش‌بینی‌ها در سال ۱۴۲۰ این آمار به ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید.
طاهری در خصوص شرایط بارندگی استان نیز می‌گوید: در مقطعی با ۷۰ درصد کاهش بارندگی مواجه بودیم که هم‌اینک به ۶۴درصد رسیده‌ایم. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، حجم استفاده ما از سد دوستی بسیار کم بود و سهم آب سطحی شرب در مشهد هم کاهش یافت.
وی هم‌چنین با اشاره‌ای به وضعیت آب‌های ذخیره‌شده در سدها نیز توضیح می‌دهد: از مجموع هزار و ۲۲۲ میلیون مترمکعب ظرفیت سد دوستی، ۱۴۶ میلیون آن آب دارد که ۱۰۰ میلیون آن غیرقابل‌برداشت و ۴۶ میلیون آن نیز بین ایران و ترکمنستان مشترک است که سهم ما ۱۲درصد است.
مدیرکل آب منطقه‌ای خراسان رضوی اذعان می‌کند: متأسفانه حجم ذخیره آب سدهای استان با توجه به بارندگی‌های اخیر کاهشی است و هم‌اینک تنها ۱۶ درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد و حال‌آنکه این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹ درصد بود.
علیرضا طاهری بابیان اینکه حجم ذخیره سدهای استان یک‌میلیون و ۵۷۲ میلیون مترمکعب است می‌افزاید: در حال حاضر تنها ۲۴۶ مترمکعب آب دارد و این رقم نیز در مدت مشابه پارسال، باوجوداینکه استان یکی از خشک‌ترین سال‌های خود را تجربه می‌کرد، ۴۵۴ میلیون مترمکعب بود.
مشکلی نیست
درحالی‌که مسئولان آب منطقه‌ای کمبود آب را در مرز بحرانی می‌دانند و افزون بر۳۵۰ روستا در اطراف مشهد نیاز به آب‌رسانی با تانکر دارد اما رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در آخرین روزهای اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در سفر به مشهد اذعان کرد: «مشکل خاصی در تأمین آب خراسان رضوی به‌ویژه شهر مشهد نخواهیم داشت و تلاش خواهیم کرد آب موردنیاز مردم به‌موقع تأمین شود.»
متأسفانه حجم ذخیره آب سدهای استان با توجه به بارندگی‌های اخیر کاهشی است و هم‌اینک تنها ۱۶ درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد و حال‌آنکه این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹ درصد بود
محمدحسن نامی در آخرین هفته اردیبهشت‌ماه در نشست کارگروه مدیریت بحران استانداری با موضوع تنش آبی و سدهای خراسان رضوی اظهار کرد: امسال برای تأمین آب شرب مردم مشکل نداریم ولی باید مصرف مدیریت شود.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور بابیان اینکه امسال ایران و ۱۰ کشور در غرب آسیا با مشکل تنش آبی مواجه هستند، گفت: ما نه‌تنها در خراسان رضوی و مشهد بلکه در ۲۴ استان با تنش آبی مواجه هستیم.
محمدحسن نامی افزود: برای این مشکل از سال‌های قبل هم برنامه‌هایی مثل خط انتقال آب از دریای عمان در نظر گرفته‌شده است، البته غیر از دریای عمان پنج منبع دیگر هم برای تأمین آب این استان پیش‌بینی می‌شود.
وی اظهار کرد: مردم باید بدانند با کمبود آب مواجه هستیم و به‌ویژه در بخش کشاورزی باید از آبیاری غرقابی و حفر چاه‌های غیرمجاز جلوگیری شود.
نامی بابیان اینکه در اسفندماه برای اجرای پروژه‌های تأمین آب خراسان رضوی هزار میلیارد تومان اختصاص یافت، اظهار کرد: برای کل کشور ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان جهت تنش آبی امسال پیش‌بینی‌شده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور وضعیت کمبود آب در خراسان رضوی را جدی دانست و گفت: آمایش سرزمین به معنای برقراری نسبت منظم بین انسان و فعالیت و فضا است، اما ما در این راستا از یک تعادل در کشور برخوردار نیستیم.
وی اذعان کرد: خراسان رضوی به‌ویژه شهر مشهد و پیرامون آن بیش‌ازاندازه جمعیت دارد، تهران و پیرامون آن‌هم از یک‌سوم جمعیت کشور برخوردار است، برای ایجاد این تعادل جمعیتی باید به سمت تدبیر و تدبر برای استفاده از همه جغرافیای کشور و آمایش سرزمینی باشیم.
نامی اظهار داشت: تاکنون ۳۸ میلیون هکتار آبخیزداری در کشور انجام‌گرفته و ۹۳ میلیون هکتار مترمکعب دیگر باقیمانده است، طرحی تهیه‌شده تا بتوان در ۳۱ استان ظرف دو سال این آبخیزداری باقیمانده به اتمام رسد، اهمیت این اقدام در حدی است که بتواند از تبخیر آب به‌ویژه در چهارماهه نخست سال جلوگیری کند.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور تأکید کرد: حتی اگر منافع عمومی مردم خراسان رضوی ایجاب می‌کند که نه‌تنها چاه‌های غیرمجاز بلکه چاه‌های مجاز که تولید مواد غذایی ندارد، محدود شوند، باید این کار انجام گیرد، این موضوع در مورد کشور هم صادق است.
صنایع تحمل قطعی آب و برق را ندارند
درحالی‌که رئیس ستاد بحران کشور امیدوارانه از تأمین آب برای خراسان رضوی سخن می‌گوید اما استاندار خراسان رضوی کمبود انرژی را یکی از چالش‌های مهم در این استان می‌داند.
یعقوب علی نظری با اشاره به قطعی برق و گاز و تعطیلی صنایع طی سال گذشته بیان کرد: بخش صنایع و کشاورزی در تابستان و زمستان دچار قطعی آب و برق هستند.
استاندار خراسان رضوی با استمداد از دولت برای تأمین آب اذعان کرد: از دولت می‌خواهیم تا با تخصیص بودجه‌های لازم، شرایط تکمیل طرح‌های آبی تا پایان خرداد سال جاری به‌ویژه سد شورجه در سال آبی جدید جهت جمع‌آوری رواناب‌های کشف رود را فراهم آورد.
وی با اشاره به این موضوع که متأسفانه تداوم این شرایط در استان قابل‌پذیرش نیست و یقیناً در سال جاری به‌هیچ‌وجه ظرفیتی برای قطع شدن آب یا برق نخواهیم داشت یادآور شد: مشهد ۳۵۰ روستا با جمعیت‌های بالا پیرامون خود دارد و تأمین آب شرب با تانکر برای این روستاها واجب است، بنابراین از سازمان مدیریت بحران کشور و وزارت نیرو خواهشمندیم پیش از شروع فصل گرما، تانکرهای موردنیاز ما را تأمین کنند.
تنش در حوزه کشاورزی
کمبود آب هم‌چنین موجب ایجاد تنش در حوزه کشاورزی و کاهش محصول شده است.
سرپرست جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان این مطلب که سال زراعی سختی را در پیش روداریم ابراز می‌کند: در این رابطه می‌گوید: با روند فعلی و ادامه خشکسالی، پیش‌بینی می‌کنیم ۱۸ هزار و ۱۵۷ میلیارد تومان خسارت جدید متحمل شویم.
مشهد ۳۵۰ روستا با جمعیت‌های بالا پیرامون خود دارد و تأمین آب شرب با تانکر برای این روستاها واجب است، بنابراین سازمان مدیریت بحران کشور و وزارت نیرو نیاز است پیش از شروع فصل گرما، تانکرهای موردنیاز ما را تأمین کند
غلامرضا قنبری بابیان اینکه موج سرمای سال قبل در بخش کشاورزی هشت هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشته است ادامه می‌دهد: خسارت ناشی از خشکسالی و تنش ناشی از آن بیش از این خواهد بود.
وی بابیان اینکه خشک‌سالی‌ها و کمبود بارش سبب شده است تا در تأمین ۸۰۰ هزار تن جو و ذرت که در این استان کشت می‌شد با چالش مواجه شویم، متذکر شد: این تنش‌ها راندمان زراعی را نیز ۳۵ تا ۸۰ درصد کاهش داده است.
سرپرست جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: علاوه بر این زیان‌های در حوزه تأمین علوفه دام نیز تاکنون چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت داشته‌ایم و ادامه روند خشکسالی، شرایط را بدتر نیز خواهد کرد.
نظر شما