مرجان شرف، بازار؛ فعالان بازار صنایع دستی از فقدان بیمه و عدم اختصاص تسهیلات بانکی به عنوان یکی از مشکلات صحبت می کنند. از سوی دیگر گرانی اقلام اولیه کار را برای هنرمندان عرصه صنایع دستی دشوار ساخته است.
مشکلات تا جایی است که برخی از فعالان صنایع دستی طی سالهای اخیر با دشواری های فراوانی در زمینه فروش روبرو شده اند. برای بررسی بیشتر این موضوع با آذر قفلی، یکی از تولید کنندگان صنایع دستی به گفتگو پرداختیم:
* استقبال بازارهای خارجی نسبت به این هنر چگونه است؟
بازار صنایع دستی در اروپا، کانادا، آمریکا و چند کشور شمال آفریقا خواهان خاص دارد. ۴۰ درصد بازار مختص ایران و مابقی اروپا و دیگر کشورها است که استقبال بی نظیر دارند جدا از بحث ارز آوری و سود اصلا استقبال خارجی ها قابل مقایسه نیست.
ما آنطور که باید قدر این هنر را نمی دانیم یکی از دلایل این امر شاید این باشد که ما از بدو تولد مادران خود را دیده ایم که به راحتی این صنایع دستی، از بافتنی گرفته تا دیگر هنرها را انجام می داده اند و برای ما خیلی عادی است و از همین رو زیاد قدرش را نمی‌دانیم
به عنوان مثال هنگام شرکت در نمایشگاه های خارجی بازدید کنندگان به ما می گویند شما نمی دانید بابت تهیه این رو دوزی یا سوزن دوزی چقدر زحمت کشیده شده است ما می گوییم خودمان این کار و انجام داده ایم باز می گویند خیلی زحمت کشیده شده خارجی ها ارزش و ارج حتا خیلی بیشتر از زحمتی که برایش کشیده ایم قائل می شوند.
* انواع سبک‌های سوزن دوزی چیست؟
قلاب دوزی رشت، گلابتون که در جنوب کار می شود و گلابتون اصفهان؛ در قلاب دوزی رشت از رنگ استفاده می شود به نام های کومه، دو دانه و سه دانه یعنی با الهام از محیط زندگی خود این هنر انجام می پذیرد یا قلابدوزی گلابتون با نخ طلا و نقره است که در جنوب کشور که در قدیم کشتیرانی بوده و تاجران متمول به آنجا رفت و آمد می کرده اند این هنر رواج داشته است و در اصفهان نیز دو رنگ سفید و کرم دارد زیرا شهری خشک است و دسترسی به رنگ نداشته اند پس از همان دو رنگی که به آن دسترسی داشته اند استفاده می کرده اند.
ما آنطور که باید قدر این هنر را نمی دانیم یکی از دلایل این امر شاید این باشد که ما از بدو تولد مادران خود را دیده ایم که به راحتی این صنایع دستی، از بافتنی گرفته تا دیگر هنرها را انجام می داده اند و برای ما خیلی عادی است و از همین رو زیاد قدرش را نمی دانیم. اما در واقع اینجور نبوده و نیست پشت این هنر ها فلسفه ای وجود دارد، پشت هر دوخت یک نماد فرهنگی است.
* در زمینه نقل و انتقال ارز دچار مشکلی هستید یا خیر؟
نقدی خرید و فروش می کنیم بخاطر همین به مشکلی بر نخورده ایم و از خارج از کشور هم به صورت مسافری وارد می کنیم .
* چالش تولید صنایع دستی در ایران را چه می‌دانید؟
گرانی نامتناسب مواد اولیه بزرگترین مشکل تولید کنندگان است به طور مثال پشم حیوانات ایرانی را هر کیلو گرم ۴۳۰ هزار تومان و پشم وارداتی ۵۳۰ هزار تومان خریداری می کنیم در حالی که هفته گذشته پشم برای هر کیلوگرم ۳۲۰ هزار تومان بوده است یا درمورد پته دوزی که در انحصار یک شهرستان قرار دارد، قیمتشان تنها به صرف اینکه این هنر خاص آن منطقه بوده بسیار زیاد می شود اما هنر و نخ یکی است، و چه بسا در شهر دیگری بهتر از آنجا نیز دوخته شود. و این امر باعث می شود تا صنایع دستی شهر های دیگر تحت تاثیر قرار بگیرد.
* کمک بانک‌ها و دولت به صنایع کوچک را در چه سطحی می‌دانید؟
هیچ به معنای واقعی بانک ها اصلا کمکی به واحد های صنفی مانند ما نمی کنند، با مسئولان دولتی هم که صحبت می کنیم به ما می گویند از دولت هیچ توقعی نداشته باشید. به عنوان نمونه در صحبتی که با یکی از مسئولان داشتم گفت: چرا از وزارتخانه توقع هماهنگی برای بیمه یا تسهیلات دارید ما به شما مجوز دادیم و دیگر وظیفه دیگری نداریم اگر نمی خواهید بروید مجوز را از وزارت صمت بگیرید.
در دانشگاه رشته صنایع دستی تدریس می شود اما ضعفی که داریم این است که اکثرا وارد زیور آلات می‌شوند و یک درصد هم سفال و به مابقی رشته‌های صنایع دستی توجه نمی کنند
کسی که در جایگاه وزارتخانه است این حرف را میزند ما به عنوان تولید کننده چه می توانیم به او بگوییم به ما می گویند خودتان رو خودتان حساب کنید البته که ما تنها به خودمان تکیه می کنیم برای شرکت در نمایشگاه ها هیچ کمکی به ما نمی شود غرفه های رایگان به کسب و کار هایی مانند ما اصلا تعلق نمی‌گیرد و همان غرفه هایی که هزینه اش را هم می پردازیم به سختی نصیب ما می شود.
* ترکیه با افزایش قیمت دلار، رو به افزایش صادرات آورد و باعث ارزآوری به کشور خود شد؛ شما چقدر با این نظریه موافق هستید که افزایش نرخ ارز به نفع تولید کننده می‌تواند باشد؟
زیاد تفاوت ندارد زیرا مواد اولیه هم گران می شود و تولید کننده هم باید گران تر بفروشد یعنی هیچ فرقی به حال تولید کننده نمی کند. چه بسا کمتر می توانم دلار و ارز وارد کشور کنم مثلا اگر محصولی را ۸۰ هزار تومان می فروختم و در خارج از کشور ۲۰ یورو، هنگامی که در داخل کشور نرخ ارز تغییر کند و ۸۰ تومان هزینه تولید خودمان بشود دیگر نمی توانیم در خارج بیشتر از ۲۰ یورو بفروشیم زیرا آنها تورم ندارند و با این کلمه آشنا نیستند و در نتیجه فروش ما کمتر می شود.
* تدریس به علاقمندان این رشته در ایران چه وضعیتی دارد؟
در دانشگاه رشته صنایع دستی تدریس می شود اما ضعفی که داریم این است که اکثرا وارد زیور آلات می شوند و یک درصد هم سفال و به مابقی رشته های صنایع دستی توجه نمی کنند و مطلب دیگر این است که خود دانشجوی صنایع دستی به من گفته است که کار شما بسیار حرفه ای تر از آنچه در دانشگاه ها تدریس می شود است.
* شما چه محصولاتی تولید می‌کنید؟
تمام محصولاتی که بتوان با نخ و سوزن درست کرد، از کوسن گرفته تا سوزن دوزی کیف، اکسسوری و ....
* مشابه این هنر در چه کشورهایی انجام می‌شود؟ آیا نمونه خارجی دارد؟
در زمینه سوزن دوزی هندوستان فعالیت حرفه ای دارد آفریقا، برزیل، کانادا، پاکستان و افغانستان هم تا حدودی و داخل اروپا هم ننها با دو نوع دوخت انجام می شود.
نظر شما