بازار؛ گروه استان ها: تربت حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد مقدس به سبب قرار گرفتن در کریدور ارتباطی شرق کشور و دروازه ورود جنوبی به حریم بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) معبر مهم گردشگری مذهبی استانهای جنوبی و جنوب شرق ایران محسوب می شود.در این شهر علاوه بر فراوانی زعفران و ابریشم، جاذبه های گردشگری بسیار دیگری نیز وجود داشته که تربت حیدریه را در این فصل از سال، به یکی از مقاصد گردشگران بدل کرده است.
آمادگی برای میزبانی نوروزی
فرماندار تربت حیدریه با بیان اینکه به منظور افزایش کیفی و کمی میزبانی مسافران نوروزی و زائران امام رضا(ع) شمار زیادی از مدارس، مساجد، حسینیه ها و اماکن ورزشی این شهرستان برای اسکان اضطراری تجهیز و آماده سازی شده است اظهار کرد: تعداد ۱۱۵ کلاس در ۱۴ مدرسه؛ دو زائر سرا، چهار سالن ورزشی و هشت مسجد و حسینیه برای اسکان اضطراری مسافران نوروزی، گردشگران و زائران امام رضا علیه السلام پیش بینی شده است.
علیاکبر کیپور در جمع اعضای ستاد خدمات سفر تربتحیدریه اظهار کرد: به همین منظور ۲۶ دستگاه و اداره دولتی با این ستاد در ارائه خدمات بهتر و پذیرایی از مسافران همکاری دارند و تا پایان تعطیلات نوروزی در آماده باش کامل خواهند بود.
همچنین دبیر ستاد خدمات سفر و رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تربتحیدریه گفت: ظرفیت اسکان اضطراری مسافران جدای از دیگر امکانات و اماکن همچون مسافرخانه، هتل سنتی، خانه های شخصی و بومگردی بخش خصوصی است.
علی محمدی افزود: همزمانی نوروز با ماه مبارک رمضان باعث شده سفرهای نوروزی زودتر آغاز شود هرچند دستگاههای عضو ستاد خدمات سفر از ۱۵ اسفند ماه جاری خود را مهیای میزبانی کردهاند و تا ۱۵ فروردین سال آینده بطور مستمر فعالیت خود را ادامه خواهند داد.
وی با بیان اینکه دستگاههای ستادی و عملیاتی تربت حیدریه تا پایان عید سعید فطر در ارائه خدمات به مسافران و زائران فعال هستند، گفت: تربتحیدریه به دلیل قرار گرفتن در دروازه ورودی جنوبی مشهد در بیشتر سال بویژه تعطیلات ملی و مذهبی پذیرای انبوه مسافران و زائران است از دیگر سو حدود ۳۵۰ جاذبه گردشگری، تاریخی و صنایع دستی شهرستان در معرض دید گردشگران قرار دارد.
وی ادامه داد: امسال در چهار نقطه از مبادی ورودی تربت حیدریه بازارچه نوروزی و سیاه چادر برپا شده تا ضمن عرضه صنایع دستی منطقه، گردشگران را با فرهنگ و سنت های خراسان آشنا سازد.
وی اضافه کرد: همچنین امروز با حضور فرماندار و سایر مسوولان تربت حیدریه سامانه دیجیتالی معرفی جاذبههای گردشگری شهرستان رونمایی شد.
محمدی با بیان اینکه سامانه مزبور توسط یک شرکت دانش بنیان طراحی و راه اندازی شد، گفت: اطلاعات ارائه شده از جاذبه های گردشگری در سامانه مزبور به ۲ زبان فارسی و انگلیسی قابل دریافت است.
به گفته وی گردشگران و علاقهمندان به فرهنگ و جاذبههای تاریخی و گردشگری تربتحیدریه می توانند با اسکن کد QR Scanner در گوشی همراه خود از هر نقطه جهان با جاذبههای شهرستان آشنا شوند.
مجموعه قطب الدین حیدر
مجموعه قطب الدین حیدر، شامل آرامگاه قطب الدین حیدر و ایوانی از مسجد جامع قدیم است که در مرکز شهر تربت حیدریه قرار دارد. این مقبره در میان محوطه زیر گنبد قرار گرفته و ضریح چوبی آن دارای تاریخ ۹۸۷ ه.ق است.
در امتداد فضای ورودی نیز محرابی تعبیه شده است. بنای موجود در چندین دوره تاریخی مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که شالوده آرامگاه احتمالا در دوره تیموری با گنبد دو پوسته گسسته استوار بر تاق نماهای شانزده گانه ایجاد شده است و در دوره صفویه در سال ۱۰۲۳ ه.ق به همت خواجه سلطان محمود تربتی نیز تغییراتی در معماری آن صورت گرفته است.
کاروانسرای طبسی
در ضلع شرقی مزار قطبالدین حیدر، رباط نسبتا بزرگی دیده میشود که مثل همه رباطهای قدیم از مجموعه ایوان، غرفه، اطاق، اخیه، انبار و طویله تشکیل شده است. این رباط که حتی از نظر ساختمانی به پای هیچکدام از رباطهای میان راهی نمیرسد، چیزی است در حد یک کاروانسرا. وجود آن در کنار مزار و مسجد حداقل گویای این نکته است که رشد شهر، ریشه در همین مجموعه دارد یعنی نقطه ثقل ایاب و ذهاب و ورود و خروج به شهر بوده است و احتمالاً باید همزمان با بنای مزار یا کمی پس از آن ساخته شده باشد.
مسجد جامع قدیم
در ضلع غربی مقبره قطبالدین حیدر، ایوان مسجد جامع قدیم تربت حیدریه جلب نظر میکند. ارتفاع ایوان مذکور ۵/۱۱ و طول آن حدود ۵/۱۰ متر است. فضای داخلی ایوانِ مقصوره یا گنبدخانه مسجد با وسعت بیش از ۲۰۰ متر شامل غرفه و محرابی مزین به مقرنس و نیز تزئیناتی به شیوه کاربندی در بخش زرین گنبد است. بنای مسجد جامع آجری است و تاریخ بنای آن که نام بانی را نیز شامل میشود بر سنگ سیاه و لوح مانندی حک شده است که نشان دهنده سال ۱۰۴۵ ه.ق زمان شاه صفی و به نام خواجه عبدالله فرزند درویش علی تربتی است.
کاروانسرای لاری
این رباط در محل بازار شهر و محله معروف به میدان رباط قرار دارد که توسط حاج محمدرضا لاری در سال ۱۳۰۸ ه.ق ساخته شده است. مقبره وی که از تجار معتبر شهر بوده در نزدیکی رباط و در یکی از بازارچهها باقی است. پس از درگذشت او حاج امینالتجار از این رباط نگهداری و استفاده میکرده است و تولیت آن نیز با خانواده امینالتجار است و اکنون اداره اوقاف، بیوتات رباط را به عنوان انبار کالاهای تجارتی به کسبه و اداره قند و شکر به اجاره داده است. این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۶۶۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام حاجی رئیس تربت حیدریه
حمام حاجی رئیس از ابنیه ارزشمند تاریخی شهرستان تربت حیدریه است که بر اساس نوشته حک شده بر روی سردر ورودی به سال ۱۲۷۲ ه.ش به همت حاج سید محمد رئیسالتجار (حاجی رئیس) جهت باقیاتالصالحات بنا گردید. این بنا از جمله چندین حمام معتبر شهر بوده است که در سفرنامهها ذکر آن آمده و از رونق و اعتبار خاصی برخوردار بوده است. از ویژگیهای جالب توجه آن، وجود هشت ستون سنگی مزین به نقاشی بسیار زیباست که فضای گنبدی بینه را پدید آورده است و در میان فضای آن نیز حوضی سنگی، شکل هشت ضلعی قرار دارد. با تلاش میراث فرهنگی شهرستان تربت حیدریه حمام حاجی رئیس در تابستان سال ۱۳۸۱ با شماره ۵۱۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
خانه امینی
خانه امینی محل زندگی امینالتجار است که قدمت آن به دوران قاجار میرسد. این بنا دارای تزیینات آجرکاری، کاشیکاری و گچبریهای زیبایی است که هنوز پس از گذشت سالهای متمادی، پابرجا مانده است.
مزار بوریآباد تربت حیدریه
مزار بوریآباد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یادگاری از دوران صفویه محسوب میشود. این بنا با پلان مربع، مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.
موزه مردمشناسی تربت حیدریه
موزه مردمشناسی تربت حیدریه به معرفی آداب و رسوم، فرهنگ و صنایع دستی مردم این منطقه میپردازد. این موزه در کاروانسرای طبسی قرار دارد.
آبشار رود معجن
آبشار رود معجن که از جاذبههای بسیار دیدنی استان است، در ۴۸ کیلومتری غرب تربت حیدریه و در ۴ کیلومتری شمال روستای رود معجن قرار دارد. ارتفاع آبشار رود معجن ۲۸ متر است و شاخه اصلی این آبشار نیز از کوههای چهل تن سرچشمه گرفته است.
کاروانسرا و پل کسکک
رباط کسکک و پل کسکک در شمال تربت حیدریه در نزدیکی روستایی با همین نام واقع شده است. کاروانسرا یادگاری از عصر صفویه است که سردر ورودی دارد که بر طرفین آن ایوانچهها و طاق نماهایی ایجاد شده است. پل کسکک نیز مربوط به اواخر دوران قاجاریه است. این پل و کاروانسرا هر دو توسط امینالتجار یکی از تاجرهای معروف شهر بنا شدهاند. پل کسکک در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نظر شما